شفا آنلاین>سلامت> با توجه به اينکه ژن درماني در سطح جهاني پيشرفتهاي قابل توجهي داشته و روشهاي جديدي در سالهاي اخير در اين زمينه به وجود آمده است ، اما اين شيوه هنوز در شروع کار است.
به گزارش شفا آنلاین، يعني اينکه کماکان ژن درماني به عنوان يک روش
درماني توسط سازمان غذا و داروي آمريکا مورد تاييد قرار نگرفته و مشکلات
اخلاقي بسياري دارد.
مثلا سوال پرسيده ميشود که چنانچه با يک دستکاري
ژنتيکي بتوان در نحوه توالي ژنها تغييري ايجاد کرد، يا يک بيماري را تصحيح
کرد، آيا اطمينان کافي داريد از اينکه در ساختار ساير ژنها و سلولهاي
بخشهاي ديگر آسيبي وارد نميشود؟
اين سوال عمده ژن درماني براي سالهاي
سال بوده و هست. با توجه به اينکه پژوهشگاه رويان به سلولهاي جنيني دسترسي
دارد، اين قابليت را دارد که بتواند در محيط آزمايشگاهي مدلهاي سلولي
بيماريها را توليد کند. مثلا اگر يک بيماري داراي پايه ژنتيکي است،
بتوانيم از سلولهاي بنيادي، مدلهاي آن نوع سلول بيمار را با همان نقص
ژنتيکي توليد کنيم و در طي فرايند ژن درماني اين نقص را تصحيح کنيم.
اين
پروژه مدلسازي بيماري ناميده مي شود. اميدواريم در آينده مدل بيماري هاي
با اساس ژنتيکي کبدي و ديابتيک را در محيط آزمايشگاهي داشته باشيم تا از
آن ابزار براي تحقيقات مرتبط با ژن درماني استفاده کنيم. هر بيماري که دليل
ايجاد آن مشکلي براي يک سلول باشد، مثل سکته قلبي که در اثر آسيب به
سلولهاي قلب است يا بيماري ديابت که در اثر صدمه به سلولهاي ترشح کننده
انسولين در لوزالمعده است هر بيماري که اساس آن سلولي باشد، به طور بالقوه
پتانسيل اين را دارد که با رويکرد سلولدرماني مورد درمان قرار بگيرد. اما
فقط اين پتانسيل را دارد و هنوز در سطح جهاني بالفعل نشده است.
تحقيقات در
دنيا در اين مرحله است که بتوانيم از منبع سلولهاي بنيادي، سلولهاي آسيب
ديده را توليد کرده و بعد پيوند بزنيم. پژوهشگاه رويان در اين زمينه در
مورد سلولهاي مختلف حرکت کرده تا بتواند از منبع سلولهاي بنيادي جنيني
انواع سلولهاي آسيب ديده بيماريها را داشته باشد.
در مورد بيماري شبکيه
چشم، ديابت و قلب اين تحقيقات انجام شده است. در تلاش هستيم تا کارآمدي
روشهاي توليد اين نوع سلولها را افزايش دهيم و از طرف ديگر بتوانيم ميزان
مورد نياز سلول را نيز تامين کنيم. اما در حال حاضر اينکه سلولي توليد
شود که براي درمان بيماريها کاربرد داشته باشد، وجود ندارد. در سطح دنيا
هم در مورد سلولهاي بنيادي جنيني هنوز کارآزمايي باليني انجام نشده است.
ياسر تهمتني
پژوهشگر پژوهشکده سلولهاي بنيادي رويان