به گزارش شفا آنلاین، دليل توليد اين نوع از نوشابه‌ها اين است که آنها به افراد امكان
احساس شيريني مشابه نوشابه‌هاي معمولي بدون افزايش کالري دريافتي و افزايش
وزن را ميدهند.با
اين وجود دانشمندان در مورد اين ادعاهاي مرتبط با بازاريابي، شک و ترديد
بسيار زيادي دارند. همگي آنها معتقدند که نوشابه‌هاي رژيمي براي شما خطرناک
هستند و از مصرف آنها بايد اجتناب شود اما آنها درباره بهتر بودن
نوشابه‌هاي رژيمي حاوي شيرين‌کننده‌هاي مصنوعي به‌طور جدي ابراز ترديد
مي‌كنند.
واسانتي
ماليک پژوهشگري از دانشگاه هاروارد که نوشابه‌هاي رژيمي را مورد مطالعه
قرار داده، مي‌گويد بحث اصلي در اين زمينه اين است که آيا ممکن است اين
شيرين‌کننده‌هاي مصنوعي و نوشابه‌هاي رژيمي در بروز يک اپيدمي چاقي و
اپيدمي ديابت موازي با آن نقش داشته باشند، در حالي که اينها همان چيزهايي
است که آنها بايد به جلوگيري از بروز آن کمک کنند.
علت
اين است که شواهدي درباره اينکه نوشيدن نوشابه‌هاي رژيمي منجر به افزايش
وزن و ساير بيماري‌هاي مزمن مي‌شود، متناقض هستند. مطالعه‌اي در سال 2008
ارتباط بين مصرف نوشابه‌هاي واجد شيرين‌کننده‌هاي مصنوعي و افزايش وزن در
طولاني‌مدت را در 3682 نفر بررسي کرده است. برطبق اين بررسي نوشيدن
نوشابه‌هاي رژيمي با افزايش نزديک به 2 برابري افزايش وزن و چاقي همراه
بوده است. نويسندگان اين مطالعه مي‌گويند، نتايج به‌دست‌آمده اين سوال را
ايجاد مي‌کند که آيا اين شيرين‌کننده‌هاي مصنوعي به جاي مبارزه با اپيدمي
چاقي به افزايش بروز آن دامن نخواهند زد؟
اما
اين پايان ماجرا نبود. نتايج يک بررسي ديگر که در سال 2012 منتشر شده بود
نشان داده است کساني که نوشيدني‌هاي حاوي قند را با نوشابه‌هاي رژيمي
جايگزين کرده‌اند در واقع کمي دچار کاهش وزن شده‌اند. (در واقع، تقريبا
وضعيتي مشابه افرادي داشتند كه مصرف نوشيدني‌هاي قندي را كنار گذاشته بودند
و به جاي آن آب مي‌نوشيدند).
ماليگ
گفت: «بنابراين برخي گزارش‌ها وجود دارند که نشان ميدهند مصرف
نوشابه‌هاي رژيمي واقعا در افزايش وزن دخالت دارند. در گزارش‌هاي ديگري
گفته مي‌شود كه بين مصرف نوشابه‌هاي رژيمي و افزايش خطر بروز ديابت ارتباط
وجود دارد و در مقابل گزارش‌هايي نيز هستند که مي‌گويند چنين ارتباطي وجود
ندارد و اين بررسي‌ها دچار خطا هستند.» ماليک پيش‌بيني مي‌کند با مطالعات
بيشتر در 5 سال آينده به نتايج قابل اطمينان‌تري دست خواهيم يافت.
سوزان
سويترز، استاد دانشگاه پوردو که شيرين‌کننده‌هاي مصنوعي را مورد مطالعه
قرار داده است، موافق است كه شواهد مربوط به اين ارتباط هنوز قطعي نيستند.
او مي‌گويد: «هر کسي ادعا کند پيامدهاي مصرف نوشابه‌هاي رژيمي واضح و روشن
هستند، در واقع آنچه را مجموع مقالات حقيقتا نشان ميدهند، درك نمي‌كند.»
بخشي
از ابهام موجود مربوط به اين واقعيت است که افرادي که اين نوع نوشابه‌ها
را مصرف مي‌کنند، به‌طور بنيادي با افرادي که اين نوشيدني‌ها را نمي‌نوشند
متفاوت هستند. بسياري از پژوهش‌ها در ارتباط با نوشابه‌هاي رژيمي در برابر
نوشابه‌هاي معمولي، مطالعاتي مشاهده‌اي بودهاند. به اين ترتيب دانشمندان
اطلاعاتي را درباره آنچه افراد پيش از اين در حال انجام آن بودهاند،
جمع‌آوري مي‌کنند. (برخلاف مطالعات جاري آينده‌نگر كه در آنها يك گروه كه
نوشابه‌هاي رژيمي مي‌نوشند با گروه ديگري كه نوشابه‌هاي گازدار قندار مصرف
مي‌كنند، مقايسه مي‌شوند). کساني که نوشيدن نوشابه‌هاي رژيمي را به جاي
نوشابه‌ها معمولي انتخاب كرده‌اند، ممكن است به اين علت اين كار را كرده
باشند كه از پيش مشكلات وزني داشته‌اند و اين وضعيت ممكن است نتايج مطالعه
را مخدوش كند.
با
اين حال دانشمندان به‌طور فزاينده‌اي درباره اينکه آيا شيرين‌کننده‌هاي
مصنوعي به اندازه‌اي که به نظر مي‌رسند بي‌خطر هستند يا نه سوالاتي را مطرح
مي‌کنند. يک مطالعه منتشرشده در سال 2015 در ژورنال پزشكي بريتانيا،
بهترين پژوهش‌هاي موجود درباره ارتباط ميان نوشيدني‌هاي شيرين‌شده با قند،
نوشيدني‌هاي شيرين‌شده با شيرين‌کننده‌هاي مصنوعي و آبميوه‌ها با ديابت نوع
2 را مورد تجزيه و تحليل قرار داد. نتايجي که آنها به دست آوردند
شگفت‌انگيز بود، مصرف مداوم نوشيدني‌هاي قندي با بروز ديابت همراه بود، اما
مصرف نوشابه‌هاي رژيمي نيز همان نتيجه را دربرداشت. (ساير پژوهش‌ها درباره
ديابت نيز نتايج مشابهي داشتند، هر چند شواهد زيادي نشان ميدهند که
شيرين‌کننده‌هاي مصنوعي موجب بروز سرطان نمي‌شوند).
يک
سوال کليدي و مهم اين است که چرا نوشابه‌هاي رژيمي مي‌توانند اينقدر براي
سلامتي شما مضر باشند. در غياب يک پاسخ قاطع و محکم، پژوهشگران چند فرضيه
را مطرح مي‌کنند.
اولين
فرضيه اين است که نوشيدن نوشابه‌هاي رژيمي ممکن است رفتار افراد را تغيير
دهند. توضيحي كه کريستوفر گاردنر استاد دانشگاه استنفورد دراين‌باره
مي‌دهد، اين است: «اگر شما در بعدازظهر يک نوشابه رژيمي بخوريد و سپس در
زمان شام شما به ياد بياوريد که آن را خورده‌ايد ممکن است به خودتان با يک
کاسه بستني پاداش دهيد.» درک نحوه عملکرد اين اثر جبراني واقعا دشوار است
اما مي‌تواند توضيح دهد که چرا مطالعات نشان ميدهند که مصرف‌کنندگان
نوشابه‌هاي رژيمي دچار اضافه وزن و مشکلات سلامتي مرتبط با آن مي‌شوند
ممکن
است علت اين رفتار به خود شيرين‌کننده‌هاي مصنوعي موجود در نوشابه
بازگردد. برخي از پژوهشگران از تاثيرگذاري اين شيرين‌کننده‌ها بر روي فلور
طبيعي روده يا همان باکتري‌هاي موجود در دستگاه گوارش که به متابوليسم (و
بسياري ديگر از عملکردهاي حياتي بدن) کمک مي‌کنند، متعجب شده‌اند.
شواهد
تازه‌اي که البته تنها از پژوهش‌هاي انجام شده بر روي جوندگان به دست آمده
است، نشان ميدهند مواد شيميايي موجود در شيرين‌کننده‌هاي مصنوعي سبب برهم
خوردن فلور طبيعي روده شده که به نوبه خود با اختلالات متابوليکي نظير
ديابت و چاقي همراه است.
همچنين
پژوهش‌هايي انجام شده که نشان ميدهند اين شيرين‌کننده‌هاي مصنوعي از طريق
مسيرهايي غيرعادي بر روي مغز تاثير مي‌گذارند. به نظر مي‌رسد که
نوشابه‌هاي رژيمي اشتياق شديد براي خوردن مواد قندي را به يک دليل متاثر
مي‌کنند. مطالعات تجربي در انسان‌ها مشخص کرده است که مزه شيريني چه واقعي و
چه مصنوعي مي‌تواند اشتها را تقويت کند و تمايل افراد به خوردن بيشتر شود.
بررسي‌هاي
کوچک ديگري نيز نشان داده است که زماني که افراد قند سوکرالوز (يك
شيرين‌كننده مصنوعي) را دريافت مي‌کنند، افزايشي در ميزان انسولين بدنشان
بدون کاهش ميزان گلوگز خون را تجربه مي‌کنند، به‌طوري که شيرين‌کننده
مصنوعي از عملکرد اصلي انسولين که کاهش قند خون است، ممانعت مي‌کند. اين
شاخص مقاومت به انسولين و منادي بروز ديابت است.
ايده
اصلي در اينجا اين است که قندهاي کاذب باعث اختلال در پاسخ بدن ما نسبت به
قندهاي واقعي مي‌شوند. بدن و مغز ما به رفتار کردن در برابر شيريني‌ها به
طريقي خاص شرطي شده‌اند. زماني که يک ماده شيرين را مزه مي‌کنيم، بدن ما
هورمون‌هايي نظير انسولين را آزاد مي‌كند که انرژي لازم براي متابوليسم را
مهيا مي‌کنند، بنابراين زماني که مواد قندي وارد روده ما مي‌شوند براي
مواجهه با آنها آماده شده‌ايم.
زماني
که شما شيرين‌كننده را به بدن عرضه مي‌کنيد، بدن آماده ورود قندي مي‌شود
که بعد وارد بدن نمي‌شود. سويدرس توضيح داد: «بدين ترتيب پاسخ‌هاي آموخته
بدن مهار شده يا از بين مي‌روند. بدن شما مي‌گويد، صبر كن ببينم، آخرين
باري که من يک چيز شيرين را مزه کردم، هيچ چيزي دريافت نکردم. اين بار
نمي‌دانم که قرار است چه اتفاقي بيفتد، بنابراين من براي متابوليزه كردن
انرژي زياد آماده نخواهم شد (اين فرضيه همسو با شواهد فزاينده‌اي است که
نشان ميدهند که اين طعم‌دهنده‌‌هاي مصنوعي ممكن است سيستم‌هاي حسي بدن ما
را به شيوه‌هاي ديگر نيز فريب دهند و ما را به مسيري مضر براي سلامتي
بفرستند).
همه
اينها بدين معني نيست که مصرف نوشابه‌ها حاوي قندهاي واقعي كار خوبي است.
شواهد در اين باره صريح و فاقد ابهام هستند: نوشيدني‌هاي مملو از مواد قندي
نيز با ديابت نوع 2، سکته‌هاي مغزي، بيماري‌هاي قلبي، چاقي و سرانجام
مرگ‌هاي زودرس مرتبط بودهاند. اين نوشابه‌ها اغلب فاقد ارزش غذايي هستند و
ميزان زيادي کالري را بدون ايجاد احساس سيري به بدن ما تحويل ميدهند.
شواهد
موجود درباره نوشابه‌هاي شيرين‌شده با شيرين‌کننده‌هاي مصنوعي و اثرات
آنها روي سلامتي ما کاملا شفاف و مشخص نيست اما آنها به مشکلات بالقوه
همراه با مصرف اين‌گونه مواد اشاره مي‌کنند. بنابراين اگر شما از نوشيدن
نوشابه‌هاي معمولي به‌طور کامل اجتناب كنيد، و به جاي آن اندكي نوشابه
رژيمي را براي مدت زماني کوتاه مصرف كنيد، ممکن است به‌طور کلي براي سلامتي
و وزن شما مناسب‌تر باشد. اگر فردي معتاد به مصرف نوشيدني‌هاي شيرين
نيستيد، به خوردن آب روي آوريد. جايگزين کردن قند با شيرين‌كننده‌هاي
مصنوعي ممکن است هيچ سودي براي بدن شما نداشته باشد، در واقع حتي مضر نيز
باشد.
منبع: VOX
