طب
سنتي در جهان ريشهاي به عمر درد در وجود بشر دارد؛ از طب سنتي چين بگيريد
تا هندوستان، از ايران تا روم. اين نوع درمان را ميتوان در عمق تاريخ
کاويد. روشهاي درماني که حالا به قلب اروپا و امريکا هم رسيده و در
دانشگاههاي معتبر دنيا مثل دانشگاه کمبريج و کلورادو در حال تدريس است.
روش درماني که بيش از هر چيز نيازمند صبر و تحمل است و وفاداري عجيبي به
رژيم غذايي دارد.
در
زندگي مدرن و پرشتاب امروز براي کمک گرفتن از اين روشهاي درمان، عدهاي
سراپا مخالف و عدهاي شش دانگ موافقند. البته هنوز هم باورهاي عمومي کارساز
است و عطاريها در گوشه و کنار شهرهاي ايران و البته دنيا نفس ميکشند و
روشهاي درمان سنتي و گياهان دارويي را هنوز تجويز ميکنند و عده زيادي هم
هستند که نتيجه دلخواهشان را ميگيرند. اين در حالي است که دانش پزشکي و
روشهاي درمان در جهان و به طبع آن در ايران روز به روز به جلو حرکت
ميکند، ولي طرفداران روشهاي درمان سنتي، به اين شيوهها به چشم يک درمان
مکمل، مينگرند.
نکته
بسيار قابل توجه در زمينه مصرف گياهان دارويي اين است که اين داروها
برخلاف عقيده عموم، داراي عوارض فراوان هستند. عوارضي که به دليل مصرف
اشتباه و يا بيش از حد و يا تداخل با داروهاي ديگر به وجود ميآيند. هرچند
نداشتن مهارت پزشک يا درمانگران نيز در تشخيص نادرست، به اين عوارض دامن
زده و ايجاد مشکلات عديدهاي را براي بيماران در بر دارد. به همه اينها
اضافه کنيد بهداشت و پاکيزگي محلي را که در آن اعمال مربوط به طب سنتي
انجام ميشود.
بر
همين اساس و با توجه به مشکلات پيش آمده در جامعه چند سالي ميشود که
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي کشور در تکاپويي جهت ساماندهي اين
مراکز درماني قدمهاي ارزشمندي برداشته و اين طرح در قالبي گسترده جهت
خدمات طب سنتي در حوزه پيشگيري و درمان به مرحله اجرا در آمده است. تاسيس
معاونت طب سنتي خود گامي بسيار مهم در حفظ و اشاعه درست اين رشته درماني و
همچنين نظارت دقيقتر و ريزبينتري به عاملين درمان با روشهاي طب سنتي
گرديده است.
احداث دانشکدههاي طب سنتي در دانشگاههاي مهم و معتبر کشور
مانند دانشگاه تهران، شهيد بهشتي، علوم پزشکي ايران و دانشگاه شاهد و
همچنين دانشگاه شيراز، مشهد و بابل در زمينه آموزش پزشکي و داروسازي طب
سنتي و همچنين تدوين آييننامه تاسيس سلامتکدههاي طب سنتي در دانشگاهها و
همچنين در بخش خصوصي از مهمترين گامهاي شروع اين طرح ساماندهي توسط اين
معاونت بوده است.
از
طرفي در رسانههاي مختلفي شاهد گسترش طب سنتي ايراني هستيم؛ از گروههاي
مجازي تا راديو و تلويزيون که برنامهها و راه کارهاي مختلف درمان طب سنتي
را آموزش ميدهند و اين علاقه مردم به اين طب آييني را نشان ميدهد. هرچند
اگر نظارت دقيق و کاملي بر اين آموزشها نباشد ممکن است مشکلات جبران
ناپذيري در اين نوع درمان به وجود بيايد.
در همين زمينه به اولين سلامتکده خصوصي مراجعه کرديم تا اطلاعاتي در خصوص اين مراکز و روشهاي درماني که در آنجا انجام ميشود کسب کنيم. خانم پروين امامي پزشک متخصص آسيب شناسي باليني و تشريحي فارغالتحصيل از دانشگاه شهيد بهشتي به عنوان يکي از موسسين، در مورد ايده اوليه تاسيس سلامتکده طب سنتي ايراني به خبرنگار سپيد گفت: «متاسفانه زندگي شهري و همچنين شتاب در کار، ما را از بسياري از روشهاي زندگي سالم دور کرده و همين دوري عامل ابتلا به مشکلات و بيماريهاي بيشتري در جامعه امروزي است، از طرفي در همه دنيا کلينيکهاي طب سنتي و يا مکمل جهت درمان وجود دارد و مردم در کنار ساير روشهاي درماني و تخصصهاي ديگر پزشکي از اين نوع درمان نيز به عنوان مکمل درمان جهت بهبود بيماري کمک ميگيرند.
اين مهم ما را به فکر تاسيس يک مرکز
سلامت انداخت که بتوان در آن، از روشهاي درمان مبتني بر فرهنگ و آيين
کشورمان کمک بگيريم.» وي در خصوص کسب مجوز از وزارت بهداشت توضيح ميدهد:
«پس از مراجعه به وزارت بهداشت متوجه شديم معاونت طب سنتي آييننامههايي
براي تأسيس سلامتکده طب سنتي تدوين نموده که درمان در اين مراکز به صورت يک
سيستم علمي زير نظر متخصصين فارغالتحصيل از دانشکدههاي طب سنتي ارائه
ميشود.» امامي با اشاره به اينکه در طب سنتي از آيين و فرهنگ کشورمان و
تجربيات حکيماني چون ابن سينا، ابوريحان بيروني، رازي و ديگر نامآوران
ايران زمين استفاده ميشود به اعمالي اشاره کرد که در اين مراکز انجام
ميشود و در همين خصوص گفت: «تمامي اعمال درماني مانند حجامت، فصد، زالو
درماني، ماساژهاي مختلف و ديگر تدابير طب سنتي را ميتوان در اين
سلامتکدهها انجام داد.» وي به حضور پزشک متخصص طب سنتي به عنوان مسئول فني
در اين سلامتکدهها اشاره کرد و گفت همکاري با پزشکان ديگر رشتههاي تخصصي
پزشکي از افتخارات اين مرکز است.
حسين
زمانييکتا، جراح و پزشک متخصص بيماريهاي زنان نيز به عنوان ديگر موسس
اين سلامتکده خصوصي با تاکيد بر اهميت طب سنتي گفت: «طب سنتي ايراني از
بسياري جهات مفيد بوده و ميتواند به عنوان طب مکمل، کمکي در درمان
بيماريها باشد ولي اگر با دانش درست و آگاهي کامل انجام نشود، ميتواند
سلامت جامعه را به خطر انداخته و عوارض فراواني براي بيماران در بر داشته
باشد.» وي همچنين معتقد است برگزاري دورههاي کوتاه مدت به صورت کارگاههاي
علمي، همايشها و کنگرههاي طب سنتي براي تمامي پزشکان جهت افزايش آگاهي
ايشان در نحوه استفاده بهتر از اين طب ميتواند کمکي به درمان بيماران
باشد.
حسين
زمانييکتا با اشاره به اين که توسعه دانشکدههاي طب سنتي و آموزش پزشکان
متخصص در اين رشته ميتواند کمک بسيار زيادي به تاسيس سلامتکدههاي طب سنتي
در جهت کمک به درمان بيماران در چارچوب قوانين و آييننامههاي وزارت
بهداشت کند و در نتيجه درمان با اصول درست و کاملتري براي مردم انجام
ميشود افزود: «ميتوان با نگاهي ديگر هم به اين روش درماني و داروهاي
گياهي نگريست. روشي درماني که به گواه رويکرد جهاني، ميتواند مکمل بسياري
از روشهاي درماني باشد.»
عليرضا زمانييکتا نيز به عنوان مديرعامل با اشاره به اين موضوع که اين سلامتکده طب سنتي، اولين سلامتکدههايي خصوصي کشور است که مجوز خود را در بهار سال 1393 اخذ نموده، گفت: «به جز کيميا، سلامتکدههايي در دانشگاههاي علوم پزشکي مانند دانشگاه تهران، شهيد بهشتي، علوم پزشکي ايران و دانشگاه شاهد هم در تهران وجود دارد که به حق، زحمات فراواني را در زمينه درمان و همچنين اشاعه فرهنگ سالم زيستن برعهده دارند و با تمامي دقت سعي در انجام اين مهم مينمايند.»
وي با اشاره به افتتاح اولين داروخانه داروهاي گياهي با مجوز
وزارت بهداشت و درمان در اين مرکز افزود: «وجود داروخانه داروهاي گياهي در
سلامتکدهها جزو دستورات آييننامهاي وزارت بهداشت بوده و بايد تحت نظارت
مستقيم يک دکتر داروساز به عنوان مسئول فني باشد.» وي در خصوص تفاوت گياه
دارويي و داروهاي گياهي گفت: «ترکيب چند گياه دارويي، يک داروي گياهي را
توليد ميکند و بايد توجه کرد که گاهي اين ترکيب مضر هم ميشود. در نتيجه
ترکيب گياهان دارويي حتما بايد تحت نظارت دکتر داروساز در زمينه داروهاي
گياهي انجام شود.» وي با اشاره به اهميت نگهداري داروهاي گياهي در دماي
مناسب اظهار کرد: «ما از يک فضاي خاص با شرايط ويژه و دماي استاندارد
تعريفشده جهت حفظ و نگهداري داروها و همچنين گياهان دارويي استفاده
ميکنيم.»
مدير
اين کلينيک طب سنتي در خصوص برگزاري کلاسهاي آموزشي اظهار کرد: «از وزارت
کار، تعاون و رفاه اجتماعي مجوز مجتمع آموزشي فني و حرفهاي در زمينه
فناوري سلامت و طب ايراني و گياهان دارويي دريافت کردهايم.» وي افزود:
«يکي از مهمترين دروسي که ارائه ميشود، آسيبشناسي استفاده غلط از گياهان
دارويي است. چرا که عرقيات گياهي اگر از يک مقدار مشخص بيشتر مصرف شود و
يا تجويزي اشتباه انجام شود، باعث ايجاد بحران در بدن شده و ميتواند
عوارضي فراوان براي مصرف کننده به همراه داشته باشد.» زمانييکتا تاکيد
فراواني بر مصرف گياهان دارويي چه به صورت دمنوش يا عرقيات با نظارت
پزشکان با تجربه در حيطه طب سنتي داشت.
وي در جواب اين پرسش که آيا در آموزشگاه اين سلامتکده، اعمالي مثل حجامت و فصد را به همگان آموزش ميدهند، گفت: «اعمالي مثل حجامت يا فصد را فقط به پزشکان آموزش ميدهيم. چرا که جزييات زيادي در مورد بيماريهاي خوني، عروقي و عفوني وجود دارد که پزشک بايد از قبل در دانشگاه آموخته باشد و انجام اين روشهاي درماني توسط غير پزشکان دخالت در حرفه پزشکي بوده و منع قانوني دارد.» زمانييکتا افزود: «متاسفانه مردم طب سنتي را فقط محدود به حجامت و اعمالي اين چنين ميدانند.
در حالي که پزشکان متخصص و با تجربه طب سنتي
ابتدا با اصلاح روش تغذيه و تجويز دارو، روند درمان را آغاز نموده و بعد
از آن و در صورت لزوم شروع به تجويز روشهاي درماني ديگر مانند حجامت،
بادکش، فصد و يا زالو درماني ميکنند.» زمانييکتا داشتن گواهينامه ايزو
9001 مديريت کيفيت خدمات را از ديگر افتخارات اين مرکز درماني دانست و
افزود: «آرزوي اين سلامتکده، سلامت مردم ايران عزيزمان است و تلاش ميکنيم
تا با ياري هم بتوانيم جامعهاي سالم تر داشته باشيم.»سپید