غذا پس از بلع و عبور از مری وارد محوطه معده میشود. معده در قسمت بالا به مری و در قسمت پایین به روده وصل است. این محل اتصال دوم، یعنی معده به روده، بابالمعده یا پیلور نامیده میشود و در حقیقت راه خروجی معده است.
از نظر مراحل هضم، غذا باید مدتی در معده توقف کند و به این دلیل باب المعده ساختمان عضلانی ویژهای دارد که در زمان لازم و پس از آمادهشدن غذا عضلات آن شل میشود و راه را برای خروج مواد غذایی از معده و ورود آن به روده باز میکند.
گاهی عضلات بابالمعده به طور مادرزادی انبوهتر است و سبب تنگی آن میشود،
در نتیجه غذا نمیتواند به طور مرتب و طبیعی از معده خارج شود. این حالت
«تنگی مادرزادی بابالمعده یا پیلور» نامیده میشود و نوزادان مبتلا به این
عارضه مرتب استفراغ میکنند. این بیماری دو هفته تا
دو ماه پس از تولد بروز میکند.
از هر ٥٠٠ نوزاد یکی ممکن است با این بیماری متولد و پسران چهار برابر بیش از دختران گرفتار آن میشوند.
درمان بدون عمل جراحی
استفراغهای مکرر به سرعت سبب از دست رفتن آب و نمک بدن نوزاد میشود که
باید قبل از اقدام به عمل جراحی با تزریق سرم به داخل رگ جایگزین شود. در
موارد شدید ممکن است جایگزینی مطلوب مایعات و نمک چند روز طول بکشد ولی اگر
تشخیص زودهنگام داده شود چند ساعت برای این کار کافی است.
چون ضخامت غیرعادی عضلات بابالمعده ظرف چند ماه به تدریج فروکش و پسرفت
میکند، چند مرکز پزشکی اروپایی توصیه میکنند که عمل جراحی انجام نگیرد.
در این مراکز کودک را با مایعات کم و مکرر و خوراکی و مایعات داخل وریدی
تغذیه میکنند تا ضخامت پیلور خودبهخود در طول زمان فروکش کند. این شیوه
هیچوقت در آمریکا به دلیل بستری شدن طولانی مدت کودک در بیمارستان،
آزمایشهای مکرر و لزوم بررسیهای روزانه مورد قبول واقع نشد. همچنین
مشاهدات نشان داده است که اعمال این روش ممکن است رشد کامل کودک را مختل
کند.
درمان با عمل جراحی
عمل جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام میگیرد. پس از آمادگیهای معمول برش
کوچکی به طول کمتر از ٢سانتیمتر در ناحیه بالا و راست شکم داده میشود.
جراح به دقت تمام ضخامت عضلانی بابالمعده را بریده و قطع میکند ولی لایه
داخلی یا مخاط، دست نخورده باقی میماند. با این کار انسداد رفع و معده به
سهولت تخلیه میشود.
١٢ تا ٢٤ ساعت پس از عمل، تغذیه دهانی کودک شروع میشود. در یکی دو روز
بعد کودک ممکن است چند بار استفراغ کند ولی ظرف ٣ تا ٤ روز معمولا غذا
کاملا تحمل شده و بیمار آماده مرخص شدن از بیمارستان میشود. در این مرحله
کودک میتواند به طور طبیعی از شیر مادر استفاده کند.
عوارض عمل جراحی
عوارض این عمل خوشبختانه نادر است. چنانچه تمام رشتههای عضلانی قطع نشده
باشد، استفراغها پس از عمل ادامه پیدا میکند و لازم است کودک دوباره عمل
شود.
چند ماه پس از عمل، ضخامت عضلات بابالمعده از بین میرود و هیچگونه اشکالی در مراحل بعدی زندگی ایجاد نمیشود.
با تکنیکهای پیشرفته بیهوشی که امروز متداول است و همچنین تامین آب و نمک
از دست رفته قبل از عمل جراحی، مرگومیر این عمل کمتر از یک درصد است.
| دکتر ولیالله محرابی|