» عمومی
شفاآنلاین:جامعه>فرهنگ> با توجه به پيشينه تاريخي گسترده‌اي كه كشور ما دارد تعداد مقوله‌هاي هويت‌بخش در آن كم نيست. اما استفاده از بعضي از اين مقوله‌ها در جامعه به دليل كم‌توجهي‌هايي كه به آنها مي‌شود در جامعه كاهش چشمگيري داشته است. عروسك‌هاي بومي نمونه‌هايي از اين مقوله‌هاي فرهنگي تاريخي هستند كه نقش زيادي در هويت‌بخشي به كودكان و آشنايي آنها با تاریخ كهن كشورشان بازي مي‌كنند.
به گزارش شفا آنلاین : عروسكي كه بخش زيادي از اوقات فراغت بچه با آن پر مي‌شود و كودك با آن
تجربه‌هاي تلخ و شيرین خود را شريك مي‌شود نقش زيادي در هويت بخشيدن به او
دارد. اين عروسك‌ها الگوهاي مختلف در بسياري از زمينه‌ها مانند هيكل،
قيافه، نوع لباس پوشيدن و حتي نوع رفتار به كودكان مي‌دهند. حرف و
حديث‌هايي كه پيرامون تاثير عروسك باربي بر گرايش افراد به لاغري مطرح
مي‌شود به خوبي گواه اين موضوع است. با توجه به تاثيري كه عروسك‌ها بر هويت
افراد دارد به نظر مي‌رسد تجويز نسخه عروسك بومي دواي برخی از بيماري‌هاي
فرهنگي باشد.
آينده عروسك چه مي‌شود؟
مسئول دفتر پژوهش و آموزش كودكان و نوجوانان پژوهشگاه ميراث فرهنگي و
گردشگري گفت: نبود حمايت كافي نهادهاي سياست‌گذار فرهنگي و وجود كالاهاي
وارداتي بي‌هويت ساخت عروسك‌هاي بومي و ترويج اين هنر بومي در روستاها را
تهديد مي‌كند. ليلا كفاش‌زاده با بيان اين مطلب و با اشاره به برگزاري نشست
«در جست‌وجوي آينده عروسك» كه در موزه عروسك‌هاي ملل برگزار شد، هدف از
برگزاري اين نشست را بررسي پيشينه موجود در حوزه ساخت عروسك‌هاي بومي،
وضعيت سازندگان، پژوهشگران و مروجان عروسك اعلام كرد. او گفت: عروسك‌هاي
بومي يا مردم ساخت به عروسك‌هايي اطلاق مي‌شود كه از سوی جوامع محلي و با
مواد و مصالح ساده بومي براي بازي كودكان ساخته مي‌شوند. به گفته كفاش‌زاده
اين عروسك‌ها به خودي خود براي فروش يا عرضه عمومي ساخته نمي‌شوند اما
كارشناسان حوزه‌هاي گوناگون فرهنگي بر اين عقيده‌اند كه حمايت و گسترش اين
هنر بومي مي‌تواند تاثير شاياني بر اعتلاي فرهنگي جوامع و زنده نگه داشتن
خرده‌فرهنگ‌ها داشته باشد. او افزود: ساخت يك عروسك با خود نحوه لباس
پوشيدن، مشاغل اجتماعي، شيوه معماري و سكونت، آداب و رسوم و حتي حالات
رواني سازنده را با خود به مخاطب منتقل مي‌كند. به عنوان نمونه وقتي سازنده
عروسك‌ها باردار است عروسك‌هاي چاق‌تري مي‌سازد يا اگر بارش در منطقه كم
باشد و درآمد سازنده عروسك دچار ركود شود، چهره عروسك‌ها از نشاط كمتري
برخوردار مي‌شوند. گاه اين عروسك‌ها باورهاي فرهنگي خاصي را معرفي
مي‌كنند. او افزود: ساخت عروسك‌ها توسط مادران و مادربزرگ‌هاي يك قوم يا يك
جامعه محلي از ايجاد گسست نسلي مي‌كاهد. با ساخت عروسك‌ها و توجه به آداب و
رسوم گذشته توجه كودكان را به هويت ملي خود جلب مي‌كند و پرسش‌هايي درباره
چيستي و چگونگي آنها ايجاد مي‌كند. اين پژوهشگر گفت: همچنين توجه به ساخت
عروسك ايراني با رعايت زيبايي‌شناسي و فرهنگ ايراني به صورت غيرمستقيم باعث
مي‌شود تا كودكان ضمن آشنايي بيشتری با فرهنگ كشور خود دچار بي‌هويتي
نشوند. به گزارش خبرگزاري تسنيم، به نقل از روابط عمومي پژوهشگاه ميراث
فرهنگي و گردشگري، كفاش‌زاده با اشاره به حضور فعال دفتر پژوهش و آموزش
كودكان و نوجوانان پژوهشگاه ميراث فرهنگي و گردشگري در اين نشست افزود: اين
دفتر با همكاري موسسه آواي طبيعت پايدار و دفتر ثبت ميراث ناملموس موفق
شده است نخستين عروسك ملي ايران را به نام دوتوك در فهرست آثار ملي ثبت
كند.
معرفي هويت جامعه از طريق عروسك‌ها
يك جامعه‌شناس درباره استفاده از عروسك‌هاي بومي در هويت‌بخشي به كودكان
مي‌گويد: با توجه به محبوبيتي كه بعضي از عروسك‌هاي خارجي به دست آورده‌اند
و در بسياري از زمينه‌ها در حال تبديل شدن به الگو هستند به نظر مي‌رسد كه
مفيدترين كار براي مقابله با تاثير اين عروسك‌هاي خارجي ساخت عروسك‌هاي
بومي باشد كه شكل هويت ايراني در آنها در نظر گرفته شود. عروسك دارا و سارا
تجربه خوبي در اين زمينه بود. امير محمود حريرچي با اشاره به در نظر گرفتن
نكات فني در ساخت اين عروسك‌ها تاثيرگذاري آنها را بالا مي‌برد، تصريح
مي‌كند: عروسك‌هاي بومي بايد شكل و شمايل ايراني داشته باشند، هنرمندانه
طراحي شوند و در طراحي آنها تيپ‌شناسي شود زيرا ساخت اين عروسك‌ها صرفا
ساخت يك اسباب‌بازي نيست بلكه معرفي فرهنگ و هويت جامعه از طريق اين
عروسك‌ها به كودكان است. او مي‌افزايد: با استفاده از اين عروسك‌ها كودكان
ما از سنين بچگي با هويت ايراني خود آشنا مي‌شوند. ساخت اين عروسك‌ها بايد
به گونه‌اي باشد كه براي كودكان سوال ايجاد كند و جست‌وجو براي جواب اين
سوال‌ها كودكان را با هويت تاريخي كشور بيشتر آشنا كند. او ادامه مي‌دهد:
پوشش‌هايي كه براي اين عروسك‌ها استفاده مي‌شود در حين جذاب بودن بايد براي
كودك شناخته شده باشند تا بتواند ارتباط لازم را با آنها برقرار كند.
حريرچي مي‌گويد: نكته مهم ديگري كه در ساخت اين عروسك‌ها بايد مد نظر قرار
گيرد خلاقيت در ساخت اسباب‌بازي است. در گذشته معمولا كودكان خودشان اقدام
به ساخت اسباب‌بازي مي‌كردند و همين خلاقيتشان را بالا مي‌برد، در
اسباب‌بازي‌هاي امروزي هم بايد امكانات لازم براي شكوفايي خلاقيت كودكان در
نظر گرفته شود.
اسباب‌بازي بومي خلأها را پر مي‌كند
يك كارشناس ميراث فرهنگي با اشاره به اينكه بسياري از بازي‌ها، رفتار،
عكس‌العمل‌ها نسبت به موضوع‌ها و... افراد به باورهاي دروني، فرهنگ و آداب و
رسوم آنها باز مي‌گردد، مي‌گويد: اگر در زمينه فرهنگ، باورها و سنن دروني
انسان‌ها، خانواده‌ها و جوامع احساس خلأ وجود داشته باشد تلاش براي جبران
آغاز مي‌شود و به باورهايي متوسل مي‌شوند كه از خودشان نيستند. ناصر پازوكي
مي‌افزايد: اگر يك ملت يا يك جامعه بتواند سلايق مردم خود را تامين كند،
آنها را از گشتن به دنبال چيزهايي كه متعلق به فرهنگ خودش نيستند بي‌نياز
مي‌كند. او تصريح مي‌كند: مسئولان جامعه، برنامه‌ريزان و به ويژه مسئولان
فرهنگي بايد دستاوردهاي تاريخي هزار و دوهزار ساله كشور را براي مردم شيرين
جلوه دهند تا زمينه آشنايي و استفاده از آنها را فراهم كنند. اين در تمام
موارد مانند لباس، اسامي و اسباب‌بازي‌ها صدق مي‌كند. او ادامه مي‌دهد: ما
شخصيت‌هاي تاريخي بسياري داشته‌ايم كه با استفاده از ويژگي‌هاي آنها در
اسباب‌بازي‌ها مي‌توانيم زمينه گرايش كودكانمان را به سمت آنها فراهم كنيم.
پازوكي مي‌گويد: با توليد اين عروسك‌ها و معرفي آنها، استفاده از آنها را
در جامعه رواج پيدا مي‌كند. از سوي ديگر با استفاده از تنوع در ساخت
عروسك‌هاي بومي زمينه گرايش تمام سلايق جامعه را به سمت آنها فراهم
مي‌شود.
آرمان
آرمان
نظرشما
آخرین اخبار