روشی برای اندازه گیری ضريب نوشابه سالم

نوشيدن آب با منافع بهداشتي فراوان همراهي دارد و توصيه‌هايي درباره مصرف نوشابه‌ها وجود دارد، اما شمار اندکي از آنها کيفيت مجموع نوشابه دريافتي را ارزيابي کرده‌اند. اصول راهنمايي براي دريافت نوشابه پيشنهاد شده‌اند و گرچه اصول راهنماي غذايي 2010 آمريکا «نوشيدن آب را به جاي نوشابه‌هاي شيرين شده» توصيه مي‌کند، اما تا به حال ابزارهايي براي اندازه‌گيري کيفيت مجموع دريافت نوشابه وجود نداشته است.

دکتر کياه جي دافي، از بخش تغذيه انساني، غذاها و ورزش در دانشگاه فني ويرجينيا دراين‌باره گفت: «ضريب نوشابه سالم مشابه ضريب خوراک سالم مي‌تواند براي ارزيابي کيفيت کلي نوشابه مصرفي و براي تعيين اينکه آيا بهبود در الگوهاي دريافت نوشابه با بهبود در سلامت همراه است، مورد استفاده قرار گيرد. در حال حاضر توجه زيادي به نوشابه‌هاي شيرين شده با قند يا SSB مي‌شود و لازم است توجه بيشتري به نوشابه‌هاي ديگر به‌جز SSB‌ها هم انجام شود.» مقاله مربوط به HBI در ژورنال آکادمي تغذيه و رژيم‌هاي غذايي
(Academy of Nutrition and Dietetics) منتشر شده است.

دافي و همکارش دکتر برندا ام ديوي، HBI را بر اساس ميزان کل انرژي دريافتي نوشابه‌هاي مصرفي، نيازهاي کلي به مايع و ميزان‌هاي توصيه‌شده براي زيرگروه‌هاي نوشابه‌ها، مانند شير کم‌چرب، آب‌ميوه و ساير نوشيدني‌ها محاسبه مي‌کنند.

آنان سهم بيشتري به برخي از اجزاي HBI مي‌دهند که به خاطر نقش شناخته‌شده‌شان در حفظ سلامت است، براي مثال آب که دست‌کم 20 درصد کل دريافت مايعات را تشکيل مي‌دهد و براي اجزاي ديگر سهم کمتري قائل هستند، براي مثال توصيه به مصرف آب‌ميوه تا حد 225 گرم.

اين پژوهشگران با استفاده از داده‌هاي بهداشتي به‌دست‌آمده از 16000 بزرگسالي که در نظرخواهي‌هاي بررسي تغذيه و سلامت ملي آمريکا در فاصله سال‌هاي 2005 تا 2010 شرکت کرده بودند، HBI‌ آنها را محاسبه کردند و با عوامل خطرساز قلبي و متابوليک مانند چاقي/اضافه‌وزن، پرفشاري خون، ميزان بالاي انسولين ناشتا، ميزان بالاي قند ناشتا، ميزان بالاي ليپوپروتئين با تراکم کم يا LDL، ميزان بالاي CRP ارتباط دادند.

رقم HBI از صفر تا 100 متغير است، به‌طوري‌که نمرات بالاتر به معناي رعايت بهتر اصول راهنماي مصرف نوشابه و الگوي سالم‌تري دريافت نوشابه هم در مردان و هم در زنان است.

ميانگين HBI براي اين جمعيت نمونه 63 به‌علاوه/منهاي 16 بود. آناليز آنها سن، جنس، نژاد/قوميت، ميزان تحصيلات، وضعيت تاهل، اندازه خانوار، دريافت کلي روزانه نوشابه و فعاليت جسمي را به‌عنوان عوامل مخدوش‌کننده احتمالي در نظر گرفته بودند.

دافي و ديوي دريافتند که افراد با نمرات بهتر HBI پيامدهاي قلبي و متابوليک بهتري دارند. در ميان مردان با وزن طبيعي، 10 نمره افزايش در رقم HBI با 36 درصد احتمال کمتر داشتن دور کمر بالا و 7 درصد احتمال کمتر داشتن ميزان‌هاي بالاي سي‌آرپي همراهي داشت. در مردان با اضافه‌وزن يا چاق، به ازاي هر 10 نمره افزايش در رقم HBI احتمال داشتن انسولين بالاي ناشتا و کلسترول LDL بالا 4 درصد کاهش مي‌يافت و احتمال داشتن کلسترول کل بالا 3 درصد پايين مي‌آمد. احتمال داشتن سي‌آرپي بالا نيز با بالا رفتن 10 نمره‌اي در رقم HBI در اين گروه پايين‌تر مي‌آمد. هر 10 نمره افزايش در رقم HBI، بدون توجه به وضعيت وزن فرد، با 4 درصد احتمال کمتر ابتلا به فشارخون بالا همراه بود.

در ميان زنان، بدون توجه وضعيت وزن، هر 10 نمره افزايش در رقم HBI به‌طور ميانگين با 4 درصد کاهش احتمال داشتن ميزان بالاي انسولين ناشتا، 3 درصد کاهش احتمال داشتن کلسترول LDL بالا، 5 درصد احتمال کمتر داشتن ميزان پايين کلسترول HDL و به‌طور ميانگين با 3 درصد کاهش در احتمال دچار شدن به فشارخون بالا همراهي داشت.

به گزارش شفا آنلاین،براي يک شخص معمول، سه عامل HBI را پايين مي‌آورند. مصرف نوشابه‌هاي شيرين شده با قند يا SSB براي مثال، سودا يا وانيل لاته، 15 نمره HBI را کاهش مي‌دهد. دريافت بيش از 10 درصد نياز انرژي روزانه از نوشابه‌ها آينه رقم را 20 نمره ديگر کاهش مي‌دهد. درنهايت عدم دريافت نيازهاي کلي مايعات در روز 3 نمره ديگر HBI براي يک شخص عادي را کاهش مي‌دهد.

ديوي تاکيد مي‌کند که اين سيستم نمره دهي داراي انعطاف‌پذيري است و برخي از رده‌هاي نوشابه‌ها وجود دارند که فرد مي‌توانند اصلا آنها را نخورد، براي مثال نوشابه‌هاي گازدار رژيمي و درعين‌حال حداکثر نمره‌ها در آن رده را به دست آورد.

اين پژوهشگران مي‌خواهند اين تکنيک را به‌صورت يک ابزار سريع ارزيابي درآورند که بتوان آن را به‌صورت آنلاين به کار برد تا بيماران، پزشکان و کارشناسان رژيم‌هاي غذايي بتوانند اطلاعات دقيقي از مصرف نوشابه‌هايشان به دست آورند و به‌اين‌ترتيب تشويق شوند که رفتارهاي خوردوخوراک خود را بهبود بخشند.

اين دانشمندان درعين‌حال با دسترسي به اطلاعات جديد درباره در دسترس قرار گرفتن گزينه‌هاي سالم نوشابه‌ها اين ضريب را اصلاح خواهندکرد