بویایی، توانایی های شناختی و حالت های فردی را
تحت تأثیر قرار می دهد. کهولت سن و بیماری های اعصاب مرکزی به ویژه آلزایمر و
پارکینسون، با ایجاد تغییرات آناتومی پاتولوژیکی ساختار های بویایی مرکزی و محیطی،
باعث ایجاد اختلال در عملکرد بویایی می شوند.
بنابراین یکی از اتفاقاتی که در افراد مبتلا به آلزایمر صورت میگیرد، از دست دادن حس بویایی است.
در مطالعاتی که در سال 2014 روی افراد
میانسال انجام شده است، رابطه ی بین اختلال بویایی، ارزیابی های شناختی و حجم
ساختار مغز در افراد میانسال سالم در مقایسه با بیماران مبتلا به آسیب شناختی
همراه با اختلالات فراموشی (aMCI) یا آلزایمر
(AD) بررسی شد.
12 بیمار مبتلا به aMCI و نیز 6 بیمار با آلزایمر در مراحل اولیه و 30 نمونه ی کنترل بررسی شدند. توانایی تشخیص بویایی به وسیله ی تست تشخیص بویایی دانشگاه پنسیلوانیا (UPSIT) و تست sticks sniffin (تست بویایی ویژهی اروپا) ارزیابی شد و در کنار این تستها حجم ساختاری مغز با MRI ارزیابی شد.
نتیجه MRI بیماران مبتلا به آلزایمر که اختلال بویایی داشتند در مقایسه با بیمارانی که بویایی تقریباً سالم داشتند به طور قابل توجهی، بدتر بود. بین امتیازات تست بویایی و نتایج MRI در گروه بیماران نیز رابطه ی معنی داری وجود داشت.
نتایج این مطالعه نشان داد، کاهش اندازه ی حجمهای مغزی مربوط به بیماری آلزایمر، به شدت در ارتباط با توانایی تشخیص بویایی است. بنابراین، نتایج ثابت میکند اختلال بویایی، یک مارکر اولیه تخریب لوب تمپورال مغز می باشد.
تحقیقات نشان میدهد در افرادی که دچار آلزایمر میشوند، قبل از ظاهر شدن هر علامت بالینی دیگری، حس بویایی دچار اختلال میشود.
بنابراین، با انجام تستهای ساده بویایی میتوان تا حدی پیش بینی کرد که یک فرد میانسال در معرض ابتلا به آلزایمر هست یا نه. در واقع تست بویایی برای تشخیص آلزایمر، ارزانترین، کم خطرترین و در دسترسترین وسیله برای تشخیص زودهنگام آلزایمر و کمک به بیمار برای مهار کردن پیشرفت بیماری است.
