هر چند آماري که ستاد مبارزه
با موادمخدر درباره اعتياد ارائه مي دهد، آماري نيست که چندان نسبت به قبل
فرق کرده باشد، اما هشدارهايي که درباره شيوع اعتياد در ميان اقشار مختلف
ارائه مي‌شود، اعم از افزايش اعتياد در ميان زنان و کاهش سن اعتياد در کنار
تغيير الگوي مصرف موادمخدر، نگراني‌هايي را در اين باره ايجاد کرده است.
تاجائيكه کارشناسان بارها هشدار داده‌اند در حوزه مسائل اجتماعي، اصلي‌ترين
دغدغه خانواده‌هاي ايراني، همچنان اعتياد است.
به گزارش شفاآنلاین و بر
اساس آمارهاي رسمي ستاد مبارزه با مواد مخدر، شمار معتادان جامعه يک
ميليون و 325 هزار نفر است كه اگر در بعد خانوار اين آمار را لحاظ كنيم،
حدود شش ميليون ايراني با اعتياد، چه به صورت مستقيم و چه غيرمستقيم،
درگيرند. اما خبري كه به تازگي از سوي دبير اتاق فکر ستاد مبارزه با مواد
مخدر اعلام شده و بر دغدغه جامعه‌شناسان و كارشناسان افزوده است. نواخته
شدن زنگ خطر اعتياد در 12 استان كشور است. استان‌هايي كه شهروندانش به طور
مستقيم درگير اعتياد هستند تا جائيكه بر اساس آمارها تا پايان سال گذشته،
متوسط نرخ شيوع مصرف مواد مخدر در اين استان‌ها و حتي سراسر كشور تا سن 15
سال كاهش يافته است.
دل نگراني 90درصد مردم، اعتياد است
«
در سال 83 متوسط سن اعتياد در کشور 23 سال بود و اين آمار در سال 90 تا21
سالگي تقليل يافت. اما آمارهاي جديد حاكي از آن است كه نرخ شيوع اعتياد با
كاهشي چشمگير به مرز 15 سالگي رسيده است. به ويژه در 12 استان كشور كه
ساكنانش به صورت مستقيم با اين بلاي خانمان سوز دست به گريبان هستند.» اين
مهم را حميد صرامي، دبير اتاق‌هاي فکر ستاد مبارزه با مواد مخدر روز گذشته
در همايش علمي اجتماعي مبارزه با مواد مخدر در حالي عنوان كرد كه اعتياد را
زلزله‌اي خاموش در بطن جامعه دانست و گفت: « بي‌هيچ ترديدي اعتياد، بلايي
خانمان‌سوز است كه به جان شهروندان مي‌افتد و مي‌توانيم از آن به عنوان
بزرگترين شوک هزاره سوم در آستانه قرن 21 نام ببريم. زلزله‌اي كه نه تنها
بر سلامت جسم و روح معتادان، بلكه بر بهداشت عمومي اثر سوء بر جاي مي‌گذارد
و دامنه فقر، فحشا و مشکلات فردي و گروهي را وسعت مي‌بخشد.»
اين
مقام مسئول در اتاق فكر ستاد مبارزه با مواد مخدر در همين زمينه اعلام كرد
كه يکي از چهار بحران جهاني، در شرايط كنوني اعتياد است به طوريکه در
آخرين نگرش سنجي که از مردم ايران صورت گرفته، بيش از 90درصد مردم موضوع
مواد مخدر و روانگردان‌ها را به عنوان يک معضل اساسي مطرح کرده‌اند.»
توليد 358 نوع مخدر جديد در شبکه‌هاي مافيايي
دبير
اتاق‌هاي فکر ستاد مبارزه با مواد مخدر در بخش ديگري از سخنان خود با بيان
اينكه امروز در سطح کشور جوانان با عرضه انواع مواد مواجه هستند و همين
دسترسي آسان موجب بروز مشكلاتي بنيادين شده است، ادامه داد: «يك روز شاهد
هستيم كه ماده جديدي به نام "گل" در دسترس جوانان قرار مي‌گيرد و هنوز به
آخر هفته نرسيده از ورود موادي ديگر خبرهايي به گوش مي‌رسد. تنوعي كه حتي
در عرضه محصولات غذايي نيز ديده نمي‌شود و خود موجب رونق بازار اعتياد در
جوانان مي‌شود.»وي با اعلام اينكه 358 نوع از انواع مواد جديد از طريق
شبکه‌هاي مافيايي در حال توليد است، به حركت زيرزميني مافياي مواد مخدر
اشاره و عنوان كرد: «قاچاقچيان و توليدكنندگان مواد مخدر در عصر تنوع به
دنبال آن هستند که با مواد جديد مشتري‌هاي بيشتري را جذب مجموعه‌هاي
اعتيادآورشان کنند. روندي كه رسالت همه انديشمندان در حوزه پيشگيري و درمان
اعتياد را سخت‌تر مي‌كند. در اينجاست كه اين پرسش مطرح مي‌شود، اگر امروز
شبکه‌هاي مختلف در دنيا در عصر جهاني شدن، شرايطي را رقم مي‌زنند که منجر
به تغيير نگرش‌ها نسبت به مواد مخدر و القاي باورهاي غلط براي جذب مشتريان
بيشتر مي‌شود، آيا در نظام آموزش و پرورش و دانشگاه‌هاي ما براي مقابله با
سايت‌هاي توليد کننده و تغييردهنده نگرش‌ها، به همان اندازه
برنامه‌ريزي‌هاي كاربردي صورت مي‌گيرد يا همچنان شاهد حركت منفعلانه در
نهادهاي فرهنگساز هستيم؟»
رشد اعتياد ريشه در عملكرد غلط گذشته دارد
«به
طور قطع عملکرد نامناسب گذشته سبب شده که امروز با پيچيده شدن پديده
اعتياد در جامعه مواجه شويم.» انتقاد شفاف و صريحي كه دبير اتاق‌هاي فکر
ستاد مبارزه با مواد مخدر مطرح و عنوان كرد: «در مباحث علمي بارها
جامعه‌شناسان بزرگ اعلام كرده‌اند، خرده نظام‌هاي اجتماعي آنگاه که انسجام و
همبستگي را به وجود آورند، افراد به سمت و سوي آسيب‌ها سوق نمي‌يابند. حال
آنكه اگر نقش تعاملات اجتماعي کمرنگ شود، بدون شک فعاليت‌هاي داوطلبانه و
مشارکت‌هاي اجتماعي کاهش مي‌يابد و حس انفعال در جامعه بر وسعت و شدت
آسيب‌ها دامن مي‌زند و به هيچ ترديدي به رشد شمار گرفتاران در دام اعتياد
مي‌افزايد.»
صرامي
با عنوان اينكه شکل‌گيري رويکرد پرخاشگري و نابردباري در روابط اجتماعي،
ترجيح منافع فردي بر منافع جمعي و تقويت پديده خودمداري به جاي جمعگرايي
نيز از دستاوردهاي سوء ديگري است كه به واسطه به كار گرفته شدن خرده
فرهنگ‌هاي غلط اجتماعي در جامعه شكل مي‌گيرد، مي‌افزايد:
«
آنچه که امروز در بحث اجتماعي شدن افراد به آن نيازمنديم اين است که
انسان‌هاي توانمند را تربيت کنيم تا آنان بتوانند مهارت‌هاي زيستن را براي
زندگي در عصر پيچيده امروز ياد بگيرند و حتي به ديگران ياد بدهند. نه آنكه
خود قرباني اعتياد به مواد مخدر شوند.»
کاهش سن اعتياد به 15 سال، يعني آغاز يك فاجعه
«
سالانه حدود 10 هزار ميليارد تومان خسارت و هزينه در حوزه مواد مخدر بر
اقتصاد کشور تحميل مي‌شود. آنهم در شرايطي كه نرخ شيوع اعتياد در سال 93 با
65/2 درصد افزايش نسبت به سال 92 ثبت شده است.» اين نكته را صرامي عنوان
كرد و درباره ديگر آمارهاي نگران كننده هشدار داد و افزود: «اگر نگاهي به
روند مشارکت مردمي در طرح‌هاي ملي حدفاصل سال‌هاي 1358 تا 1392 بيندازيم،
در مي‌يابيم كه سطح مشارکت مردم در بحث اجتماعي شدن، در سطح ضعيفي قرار
گرفته است. مسئله مهمي كه از شدت و قوت گرفتن آسيب‌هاي اجتماعي در سكوت و
به دور از هياهوهاي رسانه‌اي خبر مي‌دهد. دستاورد اين مسئله نيز چيزي نيست
جز كاهش ميانگين سن ابتلا به اعتياد در كشور كه در سال 83، حدود 23 سال
بوده به 15 سالگي در سال گذشته.»
وي
با بيان اينكه در بررسي آمارها مشخص مي‌شود كه فراواني اعتياد در كشور در
مقايسه با جامعه جهاني، بسيار نگران‌كننده است، زيرا ظرف 10 سال سن اعتياد
چهار سال کاهش يافته است، خاطر نشان كرد: «حجم و اندازه آسيب‌ها و تهديدها و
بحران‌هاي اجتماعي در حال افزايش است. يکي از موارد حائز اهميت در اين
زمينه نيز تهاجم‌هاي فرهنگي دشمن است كه بارها از سوي شهروندان كم اهميت
تلقي مي‌شود حال آنكه همين تهاجم فرهنگي سبب شده قبح اعتياد در جامعه از
بين برود و جوانان بدون كوچك‌ترين حس ناخوشايندي به سراغ مواد مخدر بروند.»
به
گفته دبير اتاق‌هاي فکر ستاد مبارزه با مواد مخدر، تقابل جامعه صنعتي با
ارزش‌هاي دنياي مدرن و مدرنيته نيز يکي ديگر از مسائلي است که جامعه كنوني
به آن گرفتار شده و منجر به بروز نوعي حس بي‌ثباتي در جامعه شده است. مسئله
مهمي كه منجر به بروز شکاف بين نسلي شده است و جوانان را در يك سو و
مسئولان را در سوي ديگر قرار داده است. از همين رو معتقدم بايد در آينده نه
چندان دور منتظر بروز فاجعه‌اي انساني در كشور به واسطه شيوع اعتياد در
سنين پايين باشيم كه هم خانواده‌ها را دچار بيماري مي‌كند و هم جامعه را.
