انتقاد عضو هیأت مدیره انجمن تالاسمی از مشکلات دارویی تالاسمی‌ها

هادی‌پور که خود داروساز است، داروهای چنگک کننده را به دو دسته خوراکی و تزریقی تقسیم کرده و افزود: داروی تزریقی «دفروکسامین» به مدت چند دهه تنها داروی درمان بیماران تالاسمی بود تا اینکه داروی خوراکی «دفریپرون» وارد بازار شد. این دارو از همان بدو امر در داخل کشور تولید شد و قرار بود تولید با حمایت یک شرکت کانادایی باشد، اما بدلیل مسائل سیاسی این اتفاق به وقوع نپیوست.

وی ادامه داد: در کشورهای اروپایی «دفریپرون» داروی مهمی در درمان تالاسمی است ولی در ایران بدلیل ناکارآمدی شرکت سازنده در برقراری ارتباط علمی با پزشکان و قانع نشدن پزشکان درمانگر از کارایی این دارو، مصرف این دارو محدود است. بعد از «دفریپرون»، داروی «دفرازیروکس» به بازار عرضه شد که در همان زمان چند تولید کننده داخلی تولید «دفرازیروکس» و «دفروکسامین تزریقی» را آغاز کردند.

عضو هیأت مدیره انجمن تالاسمی اظهار داشت: اگر چه دولت اصرار داشت که دفروکسامین داخلی باید جایگزین نوع سوئیسی آن شود، اما بدلیل عوارض جانبی دیده شده و نگرانی پزشکان و بیماران از عدم کارایی نوع داخلی در کاهش بار آهن بدن، همچنان نوع سوئیسی دفروکسامین بعنوان داروی اصلی درمان تالاسمی در بازار باقی ماند.

مصرف غیرمنطقی داروی تزریقی در ایران

وی ادامه داد: در کشورهایی که می‌توانند بعنوان مرجع درمان تالاسمی مدنظر قرار گیرند، مصرف «دفروکسامین» به تنهایی (مونوتراپی) تنها 3 تا 7 درصد بیماران را شامل می‌شود. حال آنکه در ایران بیش از 60 درصد مبتلایان به تالاسمی تحت درمان با دفروکسامین تزریقی هستند. پزشکان درمانگر بدون توجه به واقعیت‌های موجود در بازاهای دارویی، اصرار بر عدم تغییر رژیم درمانی بیماران و ادامه مصرف غیرمنطقی دفروکسامین دارند.

هادی‌پور در عین حال گفت: از طرف دیگر برخی از تولید کنندگان داخلی در ابتدای سال با تقبل تعهدات فراوان و نهایتا عدم عرضه دارو به میزان تعهد در طول سال، عملا با جان بیماران تالاسمی بازی می‌کنند و متاسفانه در این باره عکس‌العملی مناسبی از وزارت بهداشت را شاهد نبوده‌ایم.

وی ادامه داد: علاوه بر آن هر ساله پزشکان درمانگر و معاونت درمان وزارت بهداشت میزان بالایی دفروکسامین را برای درمان تالاسمی در نظر می‌گرفتند اما عدم توانایی تأمین این میزان دفروکسامین به تشدید مشکل دارویی مبتلایان به تالاسمی منجر می‌شد. هرچند بالاخره سازمان غذا و دارو پس از 5 سال سکوت، به عدم توانایی خود در تأمین میزان بالای دفروکسامین اعتراف کرد ولی هنوز پزشکان درمانگر تالاسمی با این واقعیت کنار نیامده‌اند.

به گفته این داروساز، از سال 2011 مصرف داروی خوراکی دفرازیروکس در کشورهای توسعه یافته و حتی منطقه خاورمیانه به شدت در حال افزایش است. اما در ایران مصرف داروی خوراکی هنوز بصورت جدی دنبال نمی‌شود. دلایل این عدم استقبال از داروی خوراکی متفاوت است. از یکسو شرکت‌های تولید کننده داخلی دفرازیروکس اصرار بر حذف رقیب سوئیسی و کاهش رقابت در بازار دارند، اما خود این شرکت‌ها در قانع کردن پزشکان و بیماران از کیفیت داروی خود موفق نیستند.

وی با بیان اینکه لابی‌های قدرتمند چنین شرکت‌هایی باعث شده که در طول چهار سال گذشته هفت مرتبه سهم بیمار از هزینه داروی خوراکی دفرازیروکس دستخوش تغییر شود، گفت: از طرف دیگر متاسفانه برای داروی سوئیسی محدودیت توزیع هم گذاشته شده است و گویا با کاهش توزیع داروی مورد اعتماد پزشکان و بیماران، قصد بر آن است که به تولید داخل کمک شود.

هادی‌پور در عین حال گفت: باوجود تاکید مسوولان امر در خصوص کنترل دقیق کیفیت داروهای موجود در بازار، اما هنوز بیماران و پزشکان در این خصوص شبهاتی دارند. نتایج بررسی‌های فیزیکو شیمیایی از این داروها نیز نشان از شباهت صد در صدی دارو با استاندارد، که لازمه تایید دارو است، نداشت. از سوی دیگر تغییر منبع ماده موثره که به کرات توسط برخی از این تولیدکنندگان اتفاق افتاده با اغماض مرجع نظارتی مواجه شده است. ولی این تغییرات به خوبی توسط بیماران رصد شده و بسیاری از این تغییرات سودجویانه به کاهش کارایی درمانی دارو و افزایش عوارض جانبی داروها منجر شده‌اند. در این خصوص سکوت سازمان‌های نظارتی و عدم تنبیه خاطیان امری غیرقابل پذیرش است.

عضو هیأت مدیره انجمن تالاسمی ایران افزود: سال گذشته 3 مرتبه موضوع کاهش هزینه‌های دارو از سبد زندگی خانواده‌های مبتلایان به تالاسمی، در کمیسیون قیمت‌گذاری سازمان غذا و دارو مطرح شد اما متاسفانه مورد تصویب قرار نگرفت که البته مدیران دارویی کشور کمبود منابع مالی را دلیل این امر می‌دانند. حال آنکه هزینه این تغییرات حتی به یک میلیارد تومان نمی‌رسد.

وی در این باره ادامه داد: با محاسبه انجمن تالاسمی ایران تنها با هشت میلیارد تومان بیشتر می‌توان مشکل داروی مبتلایان به تالاسمی را به شکلی اصولی حل کرد، حال آنکه سازمان غذا و دارو تنها برای درمان حدود 140 بیمار مقاوم (بر اساس تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا) حدود 48 میلیارد تومان هزینه خرید فاکتور 7 می‌نماید.

هادی‌پور به مقایسه آمار توزیع دارو در ایران با ترکیه اشاره کرد و گفت: مصرف فاکتور 7 در ترکیه برای جمعیت مشابه ناقل در ایران حدود 10 گرم است، در حالی که این داروی نوترکیب گران قیمت در ایران برای این دسته از بیماران حدود 40 گرم در سال خریداری می‌شود. این در حالیست که مصرف اکسجید برای جمعیتی حدود ثلث جمعیت تالاسمی ایران، در ترکیه حدود 3 برابر مصرف این دارو در ایران است.

هادی‌پور در عین حال گفت: با روی کار آمدن دولت تدبیر امیدوار شده بودیم که مشکلات مبتلایان به تالاسمی حل شود اما متاسفانه تعامل با سازمان غذا و دارو اثربخش نبود. در چنین شرایطی در آستانه 18 اردیبهشت روز جهانی تالاسمی درخواست ما ورود شخص رئیس جمهور به وادی حمایت از مبتلایان به تالاسمی است. حل مشکل داروی بیماران تالاسمی آنچنان پیچیده نیست و تنها لازم است نگاه به مقوله سلامت و حمایت از تولید داخل اصلاح شود.

ایسنا