به گزارش شفاآنلاین،بیش از نیمی از ایرانی‌ها چاق هستند و بیماریهای قلبی‌عروقی اولین عامل مرگ‌ومیر در کشور ماست. 20 میلیون ایرانی هم فشارخون بالایی دارند که نیمی از آنها از بیماری خود بی‌اطلاع هستند. هر یک از این آمارهای هشداردهنده می‌تواند یکی از عوامل خطر سکته مغزی باشد و براساس آخرین نتایج تحقیقات وزارت بهداشت، سن ابتلا به آن کاهش و میزان شیوع آن افزایش یافته است. با این اوصاف، نکته قابل تامل، پیشگیری از سکته مغزی و کاهش معلولیت‌های پس از آن است.
معاون درمان وزارت بهداشت حرف‌های قابل‌توجهی در مورد آمار سکته مغزی و پایین آمدن سن ابتلا به آن بیان کرد. دکتر محمد حاجی‌آقاجانی با بیان اینکه کشورهای توسعه‌یافته توانستند میزان ابتلا به سکته مغزی را کاهش دهند، گفت: «با وجود آنکه نظام آماری و ثبت اطلاعات بیماری‌ها از جمله سکته مغزی در کشور اشکالاتی دارد، اطلاعات موجود بیانگر آن است که سکته مغزی چهارمین علت مرگ‌ومیر در کشور است و 11 درصد مرگ‌ومیرها به دلیل سکته مغزی رخ می‌دهد، در حالی که سن ابتلا به سکته مغزی در دیگر کشورهای در حال توسعه، بیش از 60 سال است، در کشور ما 5 تا 10 سال کمتر است.»
موضوع مهم دیگری که معاون درمان به آن اشاره کرد و آن را یک معضل نامید، تکرار سکته‌های مغزی است: «بنابر اطلاعات ما، 32 درصد از سکته‌های مغزی تکرار می‌شوند که این امر بیانگر آن است که در مورد این بیماران نه اقدامی در حوزه پیشگیری اولیه انجام شده و نه پیشگیری ثانویه برای جلوگیری از تکرار سکته.» به گفته دکتر آقاجانی، در حال حاضر 5 هزار و 700 تخت آی‌سی‌یو در بخش دولتی فعال است و نیازمند همین تعداد تخت در آینده هستیم. حتی با احتساب اینکه بیش از 2 هزار تخت آی‌سی‌یو هم در بخش خصوصی وجود دارد، همین میزان کمبود نیز در بخش خصوصی وجود دارد بنابراین نیازمند سرمایه‌گذاری خاص در بخش مراقبت‌های ویژه هستیم.
وزارت بهداشت در نظر دارد در سال 94، 2 هزار و 200 تخت آی‌سی‌یو را اختصاص دهد که بخشی از آن مختص بیماران سکته مغزی است. علاوه بر آن، داروی حیاتی برای بیماران سکته مغزی به غیر از در دسترس نبودن، در برخی از مراکز تحت پوشش بیمه هم نیست و وزارت بهداشت در تلاش است که از طریق شورای عالی بیمه، برای بیمه این دارو و دسترسی بیشتر آن اقدام کند.
سبک زندگی ما آمار سکته مغزی را افزایش داده است
سکته مغزی از آن بیماری‌هایی است که عوارض آن می‌تواند فرد را از زندگی اجتماعی و شغلی بازدارد بنابراین باید با توجه به اینکه سن سکته مغزی در کشورمان کم شده، به فکر راه‌های پیشگیری از آن باشیم. دکتر احمد کوشا، رئیس مرکز مدیریت بیماریهای غیرواگیر وزارت بهداشت با بیان اینکه سن بیماریهای قلبی و عروقی طی سال‌های اخیر در کشور پایین آمده، تاکید می‌کند: «علت افزایش شیوع سکته‌های قلبی و عروقی و پایین آمدن سن آن، شیوه زندگی مردم است. متاسفانه در راستای توسعه جوامع و صنعتی‌شدن، رفته‌رفته، عوامل خطر بیماریهای قلبی و عروقی که سکته مغزی هم جزء آنهاست، زیاد شده؛ مثلا فعالیت فیزیکی‌مان کم و زندگی‌مان ساکن شده.
بیشتر ما هر روز صبح با اتومبیل به محل کارمان می‌رویم، در آنجا تحرکی نداریم و دوباره با اتومبیل به منزل بازمی‌گردیم و در خانه حتی برای تغییر دادن کانال تلویزیون هم از جایمان برنمی‌خیزیم و همه اینها باعث افزایش چاقی و اضافه‌وزن می‌شود. علاوه بر آن، وضعیت تغذیه هم روزبه‌روز بدتر و تمایل برای مصرف غذاهای پرچرب و پرنمک مانند فست‌فودها، نوشابه و تنقلات مضر بیشتر می‌شود. همین امر عاملی برای ابتلا به چاقی و فشارخون بالاست.»
دکتر کوشا با بیان اینکه اغلب افراد دچار فشارخون، مستعد سکته مغزی هستند، می‌گوید: «یکی دیگر از عوامل ابتلا به سکته مغزی، مصرف کم میوه و سبزی است که می‌تواند تا حد زیادی از چاقی پیشگیری کند ولی متاسفانه سرانه مصرف میوه و سبزی در کشور ما بسیار پایین است. در عوض، مصرف بی‌رویه موادغذایی با قند و نمک و چربی بالا شیوع دارد.»
افراد در معرض سکته مغزی را شناسایی کنیم
رئیس مرکز مدیریت بیماریهای غیرواگیر وزارت بهداشت در مورد اقدام‌های وزارت بهداشت برای بیماران دچار سکته مغزی، بیشتر بر بحث پیشگیری تاکید دارد: «در راستای طرح تحول نظام سلامت، در روستاها و شهرهای با کمتر از 50 هزار نفر جمعیت، سیستمی را راه‌اندازی کردیم تا افرادی مراقب سلامت مردم باشند و در شهرهای بزرگ نیز از مردم می‌خواهیم به مراکز بهداشتی مراجعه کنند و از نظر عوامل خطر بیماری‌ها بررسی شوند. از این طریق، افرادی که در معرض خطر بیماری‌هایی مانند سکته مغزی هستند، شناسایی می‌شوند و مراقبت‌های لازم برای آنها انجام خواهد گرفت. مثلا اگر فردی فشارخون دارد، فشارش را کنترل می‌کنیم.
همچنین از طریق رسانه‌ها و خانه‌های بهداشت به مردم آموزش می‌دهیم عوامل خطر بیماری‌ها را بشناسند و با آن مقابله کنند، در کنار این اقدام‌ها وزارت بهداشت پیگیر کاهش مصرف نمک، قند و چربی در صنایع غذایی است و بر این موضوع تاکید دارد که امکان فعالیت فیزیکی در مکان‌های مختلف مثل محیط کار باید فراهم شود.»
معاون فنی معاونت بهداشتی وزارت بهداشت در پاسخ به این سوال که چرا با وجود قانون منع تبلیغات کالاهای آسیب‌رسان مانند چیپس و پفک همچنان شاهد پخش این تبلیغ‌ها در صدا و سیما هستیم، توضیح می‌دهد: «براساس ماده 37 قانون برنامه پنجم، کالاهای آسیب‌رسان باید مشخص شود که به‌وسیله وزارت بهداشت مشخص شده‌اند و در بند بعدی تبلیغ آن ممنوع شده است، ما پیگیر هستیم تا این تبلیغات پخش نشود.»به گفته دکتر کوشا، برای پیشگیری از تکرار سکته مغزی، مراقبت‌های درمانی و پیگیری درمان اهمیت زیادی دارد و بیماران باید داروهای ترومبولتیک مصرف کنند و مصرف آن هم باید منظم باشد.
بیمار سکته مغزی را زود به مراکز درمانی برسانید
یکی از مواردی که می‌تواند عوارض سکته‌های مغزی را کم کند، زمان رساندن بیمار به مراکز درمانی است. دکتر هوشنگ صابری، جراح مغز و اعصاب در این زمینه توضیح می‌دهد: «خونریزی‌های مغزی، پاره شدن عروق در مغز و کم‌خونی‌های مغزی همگی سکته مغزی محسوب می‌شوند و بسیار اهمیت دارد که پزشک، سریع نوع سکته را مشخص و درمان را آغاز کند. هر چه این زمان کمتر باشد، از معلولیت‌های احتمالی و عوارض سکته کاسته خواهد شد.» دکتر صابری به علائم سکته مغزی اشاره و توصیه می‌کند با مشاهده این علائم در خود یا نزدیکان سریع به مراکز درمانی مراجعه کنید: «افرادی که سابقه حالت‌های مشابه دارند یا به طور ناگهانی دچار لمس‌شدگی یک طرف بدن، تشنج، کاهش سطح هوشیاری، از دست دادن تعادل، زمین خوردن و انحراف صورت می‌شوند، باید بلافاصله با مراکز اورژانس تماس بگیرند یا در حداقل زمان به مراکز درمانی آورده شوند.»
مساله دیگری که در درمان بیماران مبتلا به سکته مغزی اهمیت دارد، بازگرداندن آنها به زندگی اجتماعی است. به گفته رئیس انجمن مغز و اعصاب ایران، 70 درصد بیمارانی که دچار سکته مغزی شده‌اند، به دلیل تاخیر در درمان ناچار به رها کردن شغل خود می‌شوند و 30 درصد آنها برای انجام کارهای اولیه هم نیازمند کمک اطرافیان خود هستند، در حالی که اگر درمان سکته حاد مغزی در 4 ساعت اولیه شروع و انجام شود، 30 درصد بیماران بدون ایجاد عوارض و ناتوانی، بهبود می‌یابند.
دکتر صابری، نقش اقدام‌های توانبخشی در بهبود بیماران را بسیار مهم ارزیابی می‌کند و می‌گوید: «زمانی که یک آسیب عصبی در فرد دچار سکته مغزی رخ می‌دهد و دچار معلولیت می‌شود، بعد از اقدام‌های درمانی نیازمند سرویس توانبخشی است. این خدمات اصولا گران‌قیمت هستند و در کشورهای در حال توسعه وجود ندارد و فرد دچار معلولیت، از جامعه حذف می‌شود.
کشور ما در این زمینه وضعیت متوسطی دارد و باید کاری کنیم که خدمات توانبخشی مقرون به صرفه باشد.» دکتر صابری که عضو مرکز تحقیقات ضایعات مغزی و نخاعی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز است، به ارائه مدل توانبخشی اشاره می‌کند که در چند مرکز درمانی کشور اجرا شده: «این سیستم توانبخشی را مدل سرپایی می‌گویند؛ به گونه‌ای که یک گروه متشکل از رشته‌های مختلف بیمار را ویزیت می‌کنند و به او آموزش می‌دهند که چگونه خدمات توانبخشی را انجام دهد. در کنار آن، یک مرکز اسکان ارزان‌قیمت نیز در کنار مراکز درمانی احداث می‌شود. این سیستم توانبخشی هزینه‌ها را برای بیماران بسیار کاهش می‌دهد و در کشورهایی مانند آمریکا هم اجرا شده است. ما این کار را در چند بیمارستان شروع کردیم که نتایج عالی داشته است. اگر این سیستم رونق پیدا کند، خدمات توانبخشی و بهبود بیماران دچار سکته مغزی و معلولیت، وضعیت بهتری پیدا خواهد کرد.»
سلامت
