متاسفانه وضعیت سلامت محصولات کشاورزی و فرآورده های غذایی در کشور ما، به دلیل استفاده نادرست و غیرعلمی از سموم و کودهای شیمیایی، به مخاطره افتاده است. همین مسئله سبب گردیده که مسئولان نظام سلامت و وزارت بهداشت، در تلاش برای کاستن از این مخاطرات باشد. اما، آنچه مسلم است اینکه با توجه به میزان بالای تولید محصولات کشاورزی و... در کشور، بهبود این وضعیت نیازمند زمان تقریبا طولانی است.
بررسی سموم و کودهای شیمیایی در محصولات کشاورزی
بررسی سموم و کودهای شیمیایی باقی مانده در محصولات کشاورزی، موضوعی بود که سال گذشته مدیران سازمان غذا و دارو آن را مطرح کردند.
به گفته دکتر هدایت حسینی مدیر کل نظارت بر مواد غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو، بررسی میزان سموم و کودهای شیمیایی باقی مانده در هفت محصول کشاورزی سال گذشته به صورت پایلوت در کشور انجام شد.
آن طور که وی عنوان داشته است، بررسی وضعیت موجود باقیمانده آفت کش ها و سموم در محصولات کشاورزی، بر اساس بند "و" ماده ۳۴ قانون برنامه پنجم توسعه، از تکالیف وزارت بهداشت است.
البته حسینی به این موضوع اشاره کرده است که بررسی سموم باقی مانده در ۱۰۰ میلیون تن محصولات کشاورزی که هر سال در کشور تولید می شود، کار سخت و شاید نشدنی باشد.
این در حالی است که گفته می شود فهرست سموم مجاز محصولات کشاورزی در سال ۸۶ تعیین شده و بر همین اساس، وزارت بهداشت کمیته سیاستگذاری در این ارتباط تشکیل داده تا وضعیت سموم و کودهای شیمیایی باقی مانده در محصولات کشاورزی را بررسی کند.
بر اساس سندی که در تاریخ ۲۷ اردیبهشت ۹۳ از سوی رئیس سازمان غذا و دارو برای ۱۰ دانشگاه علوم پزشکی کشور ابلاغ شد، آنالیز چند محصول کشاورزی در چند نقظه از کشور تا پایان سال گذشته می بایست انجام می شد.
محصولاتی همچون خیار، گوجه فرنگی، سیب درختی و برنج، از جمله محصولاتی بودند که قرار بود تا پایان سال گذشته ببیش از ۵۷۶۰ نمونه از میزان سموم باقی مانده در این ۴ محصول کشاورزی بررسی شود. همچنین میزان کودهای شیمیایی باقی مانده در سه محصول پیاز، سیب زمینی و کاهو نیز در چند نقطه از کشور مورد بررسی قرار گرفت که در مجموع ۷ هزار و ۵۶۰ نمونه از میزان سموم و کودهای شیمیایی باقی مانده در این ۷ محصول کشاورزی، بررسی و نتایج آن اعلام خواهد شد.
افزایش دقت و سرعت تشخیص سموم کشاورزی
دکتر رسول دیناروند معاون وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو، از افزایش دو برابری میزان دقت و سرعت تشخیص سموم محصولات سلامت‌محور در کشور خبر داده و گفته است که دستگاه های تجهیز آزمایشگاهی تهیه شده که با یک تزریق بالغ بر ۱۹۰ نوع باقیمانده سموم همزمان تعیین و مشخص می‌شود. در حالی که در گذشته تشخیص این سموم در حدود ۱۰۰ نوع بود.
کنسروهای کنار خیابانی
دکتر سهیل اسکندری معاون اداره کل فرآورده های غذایی آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو در خصوص کنسرو تن های ماهی که در حواشی خیابانهای به فروش می رسد، گفت: از نظر سازمان غذا و دارو این محصولات و فراورده های مشابه به هیچ وجه مورد تائید نیستند و از آنجا که محصولات فوق اصطلاحا " زیر پله ای " محسوب می شوند و نظارتی بر آنها وجود ندارد قطعا تقلباتی در آنها رخ خواهد داد
وی افزود: ممکن است فعل و انفعالات شیمیایی که به دلایل مختلف در آنها رخ می دهد خطر مسمومیت و حتی مرگ را نیز به همراه داشته باشد.
اسکندری معتقد است که تقلب در این محصولات می تواند شامل مواد مصرفی و کیفیت نازل فراورده ها، کیفیت مواد بسته بندی و نوع بسته بندی باشد یا اینکه پروانه بهداشتی آن جعلی بوده و حتی از نام برند معتیر سوءاستفاده کرده باشد.
اصلاح روغن های خوراکی
مهندس هومن رئوفی رئیس اداره نظارت و ارزیابی فرآورده های غذایی و آشامیدنی با منشاء دامی و دریایی سازمان غذا و دارو، در خصوص اصلاح و تعدیل روغن های خوراکی در تمامی مواد غذایی، گفت: برنامه اصلاح و تعدیل روغن های خوراکی در تمامی مواد غذایی و با اولویت روغن های خوراکی در دستور سازمان غذا و دارو قرار دارد و در وهله اول قصد دارد اسیدهای چرب ترانس را به صفر رسانده و میزان اسیدهای چرب اشباع را در حد امکان تعدیل نماید اصلاح این دو شاخص می تواند تاثیر بسیار مهمی در ارتقاء سلامت مصرف کنندگان و جامعه داشته باشد.
وی با بیان اینکه ویژگی های مواد غذایی را باید با شاخص های سلامت محور تعریف کرد، عنوان داشت: نباید دنبال مطرح کردن یک یا چند نوع روغن یا ماده غذایی خاص باشیم زیرا چیزی که سلامت مردم را تامین می کند ترکیب مناسب مواد غذایی است که باید با شاخص های سلامت محور همخوانی داشته باشد نه نوع ماده غذایی یا روغنی خاص.
سس های سالاد
مهندس مینو حاجيان کارشناس اداره غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو، معتقد است که سس های سالاد بین ۳۶ تا ۵۶ درصد چربی دارند و مابقي مواد تشكيل دهنده آن از سرکه یا آبلیمو و نشاسته است كه از اين ميان مي توان به سس تارتار، خردل و سس فرانسوی اشاره كرد.
وی به مصرف كنندگان اين محصولات توصيه كرد: در حد اعتدال رو به پایین اين محصولات را مصرف کنند و برای استفاده از چاشنی غذاهاي خود از روغن زیتون، سرکه و آبلیمو و آب نارنج استفاده کنند.
كارشناس اداره سازمان غذا و دارو به افرادی که بی رویه از انواع سس استفاده مي كنند هشدار داد: به دليل اينكه در تهيه انواع سس ها از ادويه جات استفاده مي شود و بسيار آلرژي زا هستند ، افرادي كه سرماخوردگي يا بيماري گوارشي دارند بايد در مصرف اين محصولات دقت لازم را داشته باشند چراكه استفاده بيش از حد انواع سس ها مضر و بيماري آنها را تشديد مي كند.
حاجيان گفت: در صورتي كه هموطنان با آگاهی و با توجه به رژیم غذایی و حساب شده اين محصولات را مصرف كنند با مشكل خاصي مواجه نمي شوند.
وي افزود: بسياري از توليدكنندگان انواع سس ها از انواع نشاسته ها و روغن به عنوان قوام دهنده و حجم دهنده استفاده می کنند كه همين امر موجب چاقي فرد مي شود.
حاجيان در ادامه به طبقه بندي سس ها اشاره كرد و اظهار داشت: سس سفيد (مايونز) جزو سس هاي سرد محسوب مي شود به اين دليل كه فرآیند گرمایی ندارند و براي ماندگاري بيشتر مواد نگهدارنده به آنها اضافه مي كنند ولي سس هاي قرمز كه برپايه رب گوجه فرنگي اند و در ترکیباتشان سرکه ، مواد افزودنی مثل ادویه و گلوکز استفاده مي كنند جزو سس هاي گرم معرفي مي شوند.
وي خاطرنشان كرد: سس هاي قرمز چون فرآیند پاستوریزاسیون دارند و براي تهيه انواع آن از فرايند گرمايشي استفاده مي كنند نيازي به مواد نگهدارنده ندارند.
حاجيان گفت: در هرحال سس گوجه فرنگی نسبت به سس های سفید درصد کالری پائین تر و ارزش غذایی بالاتری دارد و روغنی که در این محصولات استفاده می شود باید از نوع خالص و تصفیه شده باشد و پراکسیدش از يك درصد تجاوز نکند.
كارشناس مواد غذايي سازمان غذا و دارو افزود: در بيشتر كشورهاي پيشرفته به دليل رعايت موازين بهداشتي براي تهيه سس سفيد از مواد نگهدارند استفاده نمي كنند و صنعت ايران نيز بايد تا جايي پيش رود كه از نظر تكنولوژي محصولاتي را توليد كنند كه فاقد مواد نگهدارند و بر پايه روغن زيتون باشد و اين امر تحقق پيدا نمي كند مگر اينكه هموطنان چنين تقاضايي را از توليد كنندگان داشته باشند.
وي در ادامه به مردم توصيه كرد: هنگام خريد به اطلاعات درج شده بر روی محصولات توجه جدي داشته باشند چون ضابطه برچسب گذاری اجباری است به طوري كه درصد چربی، نمک، شکر و نگهدارنده برروی برچسب بايد قابل مشاهده باشد به عنوان مثال تولیدکننده سس هاي سفيد موظف است میزان نگهدارنده را بر روي محصول توليد خود درج کنند.
مهر
