» عمومی
شفاآنلاین-داشتن حريم خصوصي خوب است؟ اين موضوعي است كه بسياري از خانواده‌ها در عرصه‌هاي مختلف زندگي با آن مواجه هستند. موضوعي كه مي تواند در صورت نهادينه شدن تاثیرات شگرفي بر شكوفايي خانواده‌ها بگذارد.
به گزارش شفا آنلاین،محدوده‌ای از عقاید،
احساسات، رفتارها و ویژگی‌های هر عضو خانواده که برای دیگر اعضا آشکار
نباشد یا به‌رغم آشکار بودن، از افشای آن راضی نباشد و در مقابل ورود و
نظارت دیگر اعضا واکنش نشان دهد، حریم خصوصی تلقی می‌شود؛ مانند حریم خلوت،
حریم اطلاعات، حریم جنسی، حریم ارتباطات و حریم شخصیت. بسیاری از افراد بر
این باورند احترام به این حریم خصوصی مختص دوران تجرد و قبل از ازدواج است
و زندگی مشترک یعنی باید همه چیز را با همسرمان به شراکت بگذاریم ولی
بسیاری از مشکلات زناشویی ناشی از احترام نگذاشتن به این حریم خصوصی و
خدشه‌دار کردن آن است.
براي كنكاش در اين موضوع الزاما بايد، ماهيت حريم خصوصي را شناسايي و نسبت به مناسب‌سازي آن در خانواده اقدام كرد.
حریم خصوصی یعنی یک فرد یا گروه بتواند خود یا اطلاعات مربوط به خود را مجزا کند و در نتیجه بتواند خود یا اطلاعاتش را با انتخاب خویش در برابر دیگران آشکار کند. مرزها و محتوای آنچه خصوصی قلمداد می‌شود در میان فرهنگ‌ها و اشخاص متفاوت است، اما تم اصلی آنها مشترک است. حریم خصوصی گاه مربوط به ناشناس بودن، یعنی تمایل به گمنامی یا دور ماندن از عرصه عمومی است. انواع مختلف حریم خصوصی اقتصادی، حریم خصوصی پزشکی، حریم خصوصی در اینترنت و حریم خصوصی اطلاعات در نظر گرفته می‌شوند. درجه خصوصی بودن اطلاعات بستگی دارد به این‌که عموم چگونه این اطلاعات را دریافت و با آن برخورد خواهند کرد که به نوبه خود به شرایط زمان و مکان وابسته است. مفهوم حریم خصوصی بر مفهوم امنیت نیز تأثیر می‌گذارد مثلا از سوءاستفاده گرفته تا امنیت اطلاعات. حریم خصوصی همچنین می‌تواند به معنای حق بر بدن باشد.
حق مصونیت از تعرض حکومت، شرکت‌ها یا افراد به حریم خصوصی، در بسیاری از کشورها به‌عنوان قوانین حفظ حریم خصوصی وجود دارد و در برخی موارد در قانون اساسی آنها آمده است. البته تقریبا همه کشورها قوانینی دارند که به روشی حریم خصوصی را محدود می‌کند، به‌عنوان مثال قانون مربوط به مالیات که معمولا به اطلاعات مربوط به سود یا درآمد شخصی نیاز دارد. گاه ممکن است حریم خصوصی فردی در تضاد با قوانین آزادی بیان باشد. گاه برخی قانون‌ها موجب افشای عمومی اطلاعاتی می‌شوند که در کشورها و فرهنگ‌های دیگر، خصوصی تلقی می‌شوند. حریم خصوصی از نظر فرهنگی بسیار نسبی است. یعنی به فرهنگ جامعه بستگی دارد که آن هم تحت‌تأثیر شرایط اقتصادی و فناوری است. گاه افراد اطلاعات خصوصی خود را داوطلبانه افشا می‌کنند مثلا برای به دست آوردن منافع، برای تبلیغات، هنگام شرکت در مسابقه‌ها و قرعه‌کشی‌ها و... . افشای اطلاعات خصوصی گاه منجر به سوءاستفاده از آن توسط دیگران و دزدی هویت می‌شود.
مفهوم حریم خصوصی هرگز مورد توافق دولت‌ها و مدیران جامعه قرار نگرفته است، زیرا قایل شدن به یک مفهوم واحد که مورد توافق باشد، دولت‌ها را در اجرای برنامه‌های خود محدود می‌کند، به‌خاطر فرار از این محدودیت و مقید نشدن به قالب‌های حقوقی که می‌تواند در قوانین اساسی و عادی کشورها نیز بازتاب یابد دولت‌ها هرگز خود را در محدوده تنگ تعاریف رسمی و قانونی قرار نمی‌دهند تا هر زمان لازم آید بتوانند به حریم خصوصی پا گذارند، می‌توان حریم خصوصی را به دو دسته تقسیم کرد:
اول - حریم خصوصی مادی: حریم خصوصی مادی مکان یا حدی است که شخص به تنهایی یا به همراه جمعی دیگر در آن مکان یا حد از حقوق اختصاصی تقریبا مطلق برخوردار است. حریم خصوصی مادی هیچ‌گونه استلزامی با حریم خصوصی معنوی که بعدا به آن خواهیم پرداخت ندارد.
مهم‌ترین ویژگی حریم خصوصی مادی حدود مشخص مکانی است. ویژگی‌های عمده حریم خصوصی مادی به شرح ذیل است:
١- توسط اشخاص انتخاب می‌شود به این معنا که اعتبار آن ناشی از معرفی شخص و تأیید کلی قانون است. حریم خصوصی مادی می‌تواند هر محل و مکانی باشد با این وصف به خودی خود مکان مذکور فاقد حرمت است مگر آن‌که شخص دیگری به آن پا گذارد یا در آن دخالت کند. بی‌گمان مکانی که شخص به‌عنوان حریم خود انتخاب و معرفی می‌کند باید فاقد معارض بوده و با حقوق خصوصی و عمومی افراد یا دولت منافات نداشته باشد چرا که در این صورت می‌تواند مصداق نقض حریم اشخاص یا دولت باشد. بنابراین حریم خصوصی مادی زمانی اعتبار خواهد داشت که مورد حمایت قانون نیز قرار گیرد.
٢- ورود و خروج آن محدودیت دارد: این محدودیت ناشی از اصاله الصحه از یک طرف و اماره تصرف از طرف دیگر است. زیرا کسی که محدوده‌ای برای خود به‌عنوان حریم خصوصی برگزیده، هم او می‌تواند به اعتبار حضور خود محدودیت‌هایی را در مورد ورود و خروج به حریم انتخاب شده اعمال کند و این حق نیز توسط دیگران نمی‌تواند نادیده گرفته شود زیرا دیگران صرفنظر از مبنای حقوقی و قانونی حریم انتخاب شده اصل را بر صحت آن گذاشته و به همین خاطر مجاز به ورود به حریم مذکور نیستند. درواقع محدودیت تردد در حریم خصوصی ناشی از همان خصوصی بودن آن است.
٣- اعتبار حریم خصوصی قائم به شخص آن است. البته هم قائم به شخص است و هم نیست به این معنی که بسته به وضع مکان یا فضای مادی ممکن است حریم خصوصی ملکی عرفا یا قانونا تعریف شود در این صورت بدیهی است که حریم مذکور قائم به شخص دارنده آن نیست و در فقدان وی نیز حریم تعیین شده موجودیت دارد اما به‌ویژه در اماکن مسکونی حریم خصوصی را متصرف آن تعیین می‌کند و هم اوست که می‌تواند به‌رغم نظام‌مندی عرفی دامنه حریم خصوصی خود را کاهش یا افزایش دهد.
٤- حریم خصوصی الزاما جزو مایملک شخصی نیست اما شخص که دارای حریم‌خصوصی مادی است بر آن تسلط ناشی از تصرف دارد درحالی‌که تصرف او ممکن است مالکانه نیز نباشد بنابراین حریم خصوصی مادی مستلزم داشتن مالکیت در محدوده حریم نیست و این امر نیز مستلزم قانونی بودن تصرف نیست مگر در صورت وجود معارض که نیاز به اثبات قانونی بودن پیش کشیده خواهد شد.
٥- حریم خصوصی مادی اختصاص به مکان یا محدوده معین دارد به این معنی که مقتضیات مکان نیز در تعیین حریم خصوصی نقش مهمی دارند. حتی اگر شخص آن را تعریف کرده و اعلان کند اما برخی اماکن مادی وجود دارند که بیشتر از مقتضای آنها نمی‌تواند حریم واقع شود. بنابراین در این‌جا هم نقش صاحب حریم محدودتر
خواهد شد.
٦- اشخاص حاملان حریم خصوصی مادی نیستند و شخص نمی‌تواند با ترک مکان یا محدوده حریم آن را که خواست او نیز هست در مکان دیگری مستقر کند همچنانکه نمی‌تواند در مکان جدید به تعیین حریم جدید اقدام کند.
٧- حریم خصوصی در اماکن تجاری، مسکونی و اداری تفاوت دارد این تفاوت نیز ناشی از مقتضای اماکن مذکور است. با جابه‌جایی صاحبان حریم‌های مذکور حریم آنها از بین نخواهد رفت.
٨- حریم خصوصی مادی چون وابسته به مکان است قابل معامله و مبادله نیست و موضوع مبادله یا معامله آن در بحث حقوق ارتفاقی یا انتفاعی قابل بررسی است.
٩- حریم خصوصی بدون صاحب معنایی ندارد. زیرا حقوق اماکن و املاک و محدوده‌ها حقوق صاحبان آنها هستند و هرگاه کسی به حریم خصوصی اماکن فاقد مالک یا مدعی پا گذارد کسی به‌عنوان معترض وجود نخواهد داشت تا به اعتراض برخاسته و ادعای حقی کند.
دوم- حریم خصوصی معنوی:
١- حریم خصوصی معنوی وابسته و قائم به شخص است و همیشه همراه اوست بدین معنا که همراه شخصیت و ایده‌های اوست حتی اگر تجسم مادی یافته و نزد او نباشد مانند یک دفترچه یادداشت خاطرات یا نامه خصوصی. معمولا با از بین رفتن شخص حریم خصوصی معنوی او نیز موضوعیت نخواهد داشت. زیرا حریم خصوصی معنوی به اعتبار شخص انسان اعتبار دارد.
٢- اغلب حریم خصوصی معنوی جزو خواسته‌ها و علایق ذهنی شخص است و تابعی از ایده‌ها و گرایشات و آرمان‌های خصوصی افراد است. به همین خاطر امری که نزد هیچ شخص دیگری ارزشی نداشته یا اصولا قابل توجه نیست ممکن است نزد دیگری به‌علت علایق، خواسته‌ها و ایده‌های او بسیار مهم و با ارزش و خصوصی تلقی شود. بنابراین ارزش حریم خصوصی معنوی کاملا نسبی و متفاوت است.
٣- حریم خصوصی معنوی اغلب جنبه سری و محرمانه دارد تا جایی‌که در زندگی اجتماعی ما این دو مساوی هم فرض می‌شوند اگر چه حریم خصوصی معنوی الزاما ممکن است محرمانه نباشد با این وصف دارای حدود و چارچوب معینی باشد که شخص آن را حریم خود می‌داند.
٤- افراد برای حفاظت از حریم خصوصی معنوی نیاز به توجیه ندارند. برخلاف حریم خصوصی مادی که توجیه قانونی و عرفی آن لازم می‌آید.
در حریم خصوصی معنوی لازم نیست دیگران قانع یا برای آن توجیه شوند. بلکه به صرف برخورد حدود آن باید توسط دیگران مراعات شود.
٥- حریم خصوصی معنوی چون قائم به شخص است قابل توارث نیست. ورثه قانونی شخص اگر از اعتبار یا آثار بجامانده از مورث خود ذیحق باشند اما حریم خصوصی معنوی او را به ارث نمی‌برند. بنابراین گشودن نامه‌های خصوصی مورث تجاوز به حریم خصوصی وارث نیست.
٦- محدوده حریم خصوصی معنوی تابعی از فرهنگ، اخلاق و عرف‌های متغیر اجتماعی است و در دوره‌های گوناگون زندگی و در نسل‌های مختلف قرائت‌های گوناگونی از آن به‌عمل می‌آید و ممکن است یک شخص در طول زندگی خود با تغییراتی در مفهوم حریم خصوصی خود مواجه شود.
٧- حریم خصوصی معنوی با اراده و خواست صاحب آن از بین می‌رود. زیرا تعیین آن توسط خود او صورت گرفته و دیگران نیز ملزم به مراعات آن شده‌اند و با اعلام او هم از بین خواهد رفت یا برعکس دامنه محدوده آن گسترش خواهد یافت.
٨ - حریم خصوصی معنوی اشخاص در مقابل قوای حاکم اگر چه آسیب‌پذیرتر است زیرا حمایت قانونی از آن کمرنگ است مع‌الوصف و اغلب از نظارت و دید قوای حاکم به‌دور است به همین خاطر نیز همیشه حریم‌خصوصی معنوی هدف مقامات حاکمه قرار می‌گیرند.
شهروند
براي كنكاش در اين موضوع الزاما بايد، ماهيت حريم خصوصي را شناسايي و نسبت به مناسب‌سازي آن در خانواده اقدام كرد.
حریم خصوصی یعنی یک فرد یا گروه بتواند خود یا اطلاعات مربوط به خود را مجزا کند و در نتیجه بتواند خود یا اطلاعاتش را با انتخاب خویش در برابر دیگران آشکار کند. مرزها و محتوای آنچه خصوصی قلمداد می‌شود در میان فرهنگ‌ها و اشخاص متفاوت است، اما تم اصلی آنها مشترک است. حریم خصوصی گاه مربوط به ناشناس بودن، یعنی تمایل به گمنامی یا دور ماندن از عرصه عمومی است. انواع مختلف حریم خصوصی اقتصادی، حریم خصوصی پزشکی، حریم خصوصی در اینترنت و حریم خصوصی اطلاعات در نظر گرفته می‌شوند. درجه خصوصی بودن اطلاعات بستگی دارد به این‌که عموم چگونه این اطلاعات را دریافت و با آن برخورد خواهند کرد که به نوبه خود به شرایط زمان و مکان وابسته است. مفهوم حریم خصوصی بر مفهوم امنیت نیز تأثیر می‌گذارد مثلا از سوءاستفاده گرفته تا امنیت اطلاعات. حریم خصوصی همچنین می‌تواند به معنای حق بر بدن باشد.
حق مصونیت از تعرض حکومت، شرکت‌ها یا افراد به حریم خصوصی، در بسیاری از کشورها به‌عنوان قوانین حفظ حریم خصوصی وجود دارد و در برخی موارد در قانون اساسی آنها آمده است. البته تقریبا همه کشورها قوانینی دارند که به روشی حریم خصوصی را محدود می‌کند، به‌عنوان مثال قانون مربوط به مالیات که معمولا به اطلاعات مربوط به سود یا درآمد شخصی نیاز دارد. گاه ممکن است حریم خصوصی فردی در تضاد با قوانین آزادی بیان باشد. گاه برخی قانون‌ها موجب افشای عمومی اطلاعاتی می‌شوند که در کشورها و فرهنگ‌های دیگر، خصوصی تلقی می‌شوند. حریم خصوصی از نظر فرهنگی بسیار نسبی است. یعنی به فرهنگ جامعه بستگی دارد که آن هم تحت‌تأثیر شرایط اقتصادی و فناوری است. گاه افراد اطلاعات خصوصی خود را داوطلبانه افشا می‌کنند مثلا برای به دست آوردن منافع، برای تبلیغات، هنگام شرکت در مسابقه‌ها و قرعه‌کشی‌ها و... . افشای اطلاعات خصوصی گاه منجر به سوءاستفاده از آن توسط دیگران و دزدی هویت می‌شود.
مفهوم حریم خصوصی هرگز مورد توافق دولت‌ها و مدیران جامعه قرار نگرفته است، زیرا قایل شدن به یک مفهوم واحد که مورد توافق باشد، دولت‌ها را در اجرای برنامه‌های خود محدود می‌کند، به‌خاطر فرار از این محدودیت و مقید نشدن به قالب‌های حقوقی که می‌تواند در قوانین اساسی و عادی کشورها نیز بازتاب یابد دولت‌ها هرگز خود را در محدوده تنگ تعاریف رسمی و قانونی قرار نمی‌دهند تا هر زمان لازم آید بتوانند به حریم خصوصی پا گذارند، می‌توان حریم خصوصی را به دو دسته تقسیم کرد:
اول - حریم خصوصی مادی: حریم خصوصی مادی مکان یا حدی است که شخص به تنهایی یا به همراه جمعی دیگر در آن مکان یا حد از حقوق اختصاصی تقریبا مطلق برخوردار است. حریم خصوصی مادی هیچ‌گونه استلزامی با حریم خصوصی معنوی که بعدا به آن خواهیم پرداخت ندارد.
مهم‌ترین ویژگی حریم خصوصی مادی حدود مشخص مکانی است. ویژگی‌های عمده حریم خصوصی مادی به شرح ذیل است:
١- توسط اشخاص انتخاب می‌شود به این معنا که اعتبار آن ناشی از معرفی شخص و تأیید کلی قانون است. حریم خصوصی مادی می‌تواند هر محل و مکانی باشد با این وصف به خودی خود مکان مذکور فاقد حرمت است مگر آن‌که شخص دیگری به آن پا گذارد یا در آن دخالت کند. بی‌گمان مکانی که شخص به‌عنوان حریم خود انتخاب و معرفی می‌کند باید فاقد معارض بوده و با حقوق خصوصی و عمومی افراد یا دولت منافات نداشته باشد چرا که در این صورت می‌تواند مصداق نقض حریم اشخاص یا دولت باشد. بنابراین حریم خصوصی مادی زمانی اعتبار خواهد داشت که مورد حمایت قانون نیز قرار گیرد.
٢- ورود و خروج آن محدودیت دارد: این محدودیت ناشی از اصاله الصحه از یک طرف و اماره تصرف از طرف دیگر است. زیرا کسی که محدوده‌ای برای خود به‌عنوان حریم خصوصی برگزیده، هم او می‌تواند به اعتبار حضور خود محدودیت‌هایی را در مورد ورود و خروج به حریم انتخاب شده اعمال کند و این حق نیز توسط دیگران نمی‌تواند نادیده گرفته شود زیرا دیگران صرفنظر از مبنای حقوقی و قانونی حریم انتخاب شده اصل را بر صحت آن گذاشته و به همین خاطر مجاز به ورود به حریم مذکور نیستند. درواقع محدودیت تردد در حریم خصوصی ناشی از همان خصوصی بودن آن است.
٣- اعتبار حریم خصوصی قائم به شخص آن است. البته هم قائم به شخص است و هم نیست به این معنی که بسته به وضع مکان یا فضای مادی ممکن است حریم خصوصی ملکی عرفا یا قانونا تعریف شود در این صورت بدیهی است که حریم مذکور قائم به شخص دارنده آن نیست و در فقدان وی نیز حریم تعیین شده موجودیت دارد اما به‌ویژه در اماکن مسکونی حریم خصوصی را متصرف آن تعیین می‌کند و هم اوست که می‌تواند به‌رغم نظام‌مندی عرفی دامنه حریم خصوصی خود را کاهش یا افزایش دهد.
٤- حریم خصوصی الزاما جزو مایملک شخصی نیست اما شخص که دارای حریم‌خصوصی مادی است بر آن تسلط ناشی از تصرف دارد درحالی‌که تصرف او ممکن است مالکانه نیز نباشد بنابراین حریم خصوصی مادی مستلزم داشتن مالکیت در محدوده حریم نیست و این امر نیز مستلزم قانونی بودن تصرف نیست مگر در صورت وجود معارض که نیاز به اثبات قانونی بودن پیش کشیده خواهد شد.
٥- حریم خصوصی مادی اختصاص به مکان یا محدوده معین دارد به این معنی که مقتضیات مکان نیز در تعیین حریم خصوصی نقش مهمی دارند. حتی اگر شخص آن را تعریف کرده و اعلان کند اما برخی اماکن مادی وجود دارند که بیشتر از مقتضای آنها نمی‌تواند حریم واقع شود. بنابراین در این‌جا هم نقش صاحب حریم محدودتر
خواهد شد.
٦- اشخاص حاملان حریم خصوصی مادی نیستند و شخص نمی‌تواند با ترک مکان یا محدوده حریم آن را که خواست او نیز هست در مکان دیگری مستقر کند همچنانکه نمی‌تواند در مکان جدید به تعیین حریم جدید اقدام کند.
٧- حریم خصوصی در اماکن تجاری، مسکونی و اداری تفاوت دارد این تفاوت نیز ناشی از مقتضای اماکن مذکور است. با جابه‌جایی صاحبان حریم‌های مذکور حریم آنها از بین نخواهد رفت.
٨- حریم خصوصی مادی چون وابسته به مکان است قابل معامله و مبادله نیست و موضوع مبادله یا معامله آن در بحث حقوق ارتفاقی یا انتفاعی قابل بررسی است.
٩- حریم خصوصی بدون صاحب معنایی ندارد. زیرا حقوق اماکن و املاک و محدوده‌ها حقوق صاحبان آنها هستند و هرگاه کسی به حریم خصوصی اماکن فاقد مالک یا مدعی پا گذارد کسی به‌عنوان معترض وجود نخواهد داشت تا به اعتراض برخاسته و ادعای حقی کند.
دوم- حریم خصوصی معنوی:
١- حریم خصوصی معنوی وابسته و قائم به شخص است و همیشه همراه اوست بدین معنا که همراه شخصیت و ایده‌های اوست حتی اگر تجسم مادی یافته و نزد او نباشد مانند یک دفترچه یادداشت خاطرات یا نامه خصوصی. معمولا با از بین رفتن شخص حریم خصوصی معنوی او نیز موضوعیت نخواهد داشت. زیرا حریم خصوصی معنوی به اعتبار شخص انسان اعتبار دارد.
٢- اغلب حریم خصوصی معنوی جزو خواسته‌ها و علایق ذهنی شخص است و تابعی از ایده‌ها و گرایشات و آرمان‌های خصوصی افراد است. به همین خاطر امری که نزد هیچ شخص دیگری ارزشی نداشته یا اصولا قابل توجه نیست ممکن است نزد دیگری به‌علت علایق، خواسته‌ها و ایده‌های او بسیار مهم و با ارزش و خصوصی تلقی شود. بنابراین ارزش حریم خصوصی معنوی کاملا نسبی و متفاوت است.
٣- حریم خصوصی معنوی اغلب جنبه سری و محرمانه دارد تا جایی‌که در زندگی اجتماعی ما این دو مساوی هم فرض می‌شوند اگر چه حریم خصوصی معنوی الزاما ممکن است محرمانه نباشد با این وصف دارای حدود و چارچوب معینی باشد که شخص آن را حریم خود می‌داند.
٤- افراد برای حفاظت از حریم خصوصی معنوی نیاز به توجیه ندارند. برخلاف حریم خصوصی مادی که توجیه قانونی و عرفی آن لازم می‌آید.
در حریم خصوصی معنوی لازم نیست دیگران قانع یا برای آن توجیه شوند. بلکه به صرف برخورد حدود آن باید توسط دیگران مراعات شود.
٥- حریم خصوصی معنوی چون قائم به شخص است قابل توارث نیست. ورثه قانونی شخص اگر از اعتبار یا آثار بجامانده از مورث خود ذیحق باشند اما حریم خصوصی معنوی او را به ارث نمی‌برند. بنابراین گشودن نامه‌های خصوصی مورث تجاوز به حریم خصوصی وارث نیست.
٦- محدوده حریم خصوصی معنوی تابعی از فرهنگ، اخلاق و عرف‌های متغیر اجتماعی است و در دوره‌های گوناگون زندگی و در نسل‌های مختلف قرائت‌های گوناگونی از آن به‌عمل می‌آید و ممکن است یک شخص در طول زندگی خود با تغییراتی در مفهوم حریم خصوصی خود مواجه شود.
٧- حریم خصوصی معنوی با اراده و خواست صاحب آن از بین می‌رود. زیرا تعیین آن توسط خود او صورت گرفته و دیگران نیز ملزم به مراعات آن شده‌اند و با اعلام او هم از بین خواهد رفت یا برعکس دامنه محدوده آن گسترش خواهد یافت.
٨ - حریم خصوصی معنوی اشخاص در مقابل قوای حاکم اگر چه آسیب‌پذیرتر است زیرا حمایت قانونی از آن کمرنگ است مع‌الوصف و اغلب از نظارت و دید قوای حاکم به‌دور است به همین خاطر نیز همیشه حریم‌خصوصی معنوی هدف مقامات حاکمه قرار می‌گیرند.
شهروند
نظرشما
آخرین اخبار