شفاآنلاین:«رتینوپاتی» نام عجیب وغریب عارضهای چشمی در نوزادان نارس است. بیماریای که براحتی روی زبان نمیچرخد و برعکس نام دشوارش این روزها در نوزادان نارسی که در کشور متولد میشوند، شایع شده است، نوعی بیماری که دراثر تکامل نیافتن طبیعی عروق خونی در شبکیه چشم نوزادان نارس ایجاد میشود.
دکتر
محمد ریاضی، استاد
چشم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران از تازهترین
تحقیقاتی که در مورد «رتینوپاتی» نوزادان نارس انجام داده، عنوان میکند:
«رتینوپاتی نوزادان اگر زود تشخیص داده شود، قابل درمان است اما در صورت
اهمال در تشخیص و درمان بیماری؛ نوزاد تا آخرعمرنابینا باقی میماند.»
این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران یادآور میشود: نوزادانی که 6
هفته زودتر به دنیا میآیند و وزن آنان از2 کیلو گرم کمتر است در معرض
ابتلابه رتینوپاتی قرار دارند.
او میگوید: در سالهای اخیر با توسعه بخش مراقبتهای ویژه نوزادان در
بیمارستانها و مراکز درمانی، بیشتر زنده میمانند اما این بیماران در معرض
خطر بیماری رتینوپاتی نوزادان نارس (Retinopathy of Prematurity ROP) قرار
دارند.
او با اشاره به اینکه سالانه در کشور ما تعداد زیادی نوزاد نارس متولد
میشود، توضیح میدهد: متأسفانه امکانات بیمارستانهای کشور در حال حاضر
برای زنده نگه داشتن یک کودک نارس ناکافی است درصورتی که شرایط و تمهیدات
لازم در بیمارستانها مهیا نشود از این پس با تولد نوزادان معلول بیشتری
مواجه خواهیم بود.
این متخصص چشم پزشکی با اشاره به اهمیت غربالگری در جلوگیری از تولد
نوزادان معلول میگوید: اطلاعرسانی به جامعه پزشکی از طریق برگزاری
دورههای آموزشی، کنگرههای پزشکی، ساخت برنامههای آموزشی و اطلاعرسانی
از طریق رسانههای جمعی، نقش پررنگ تری در جلوگیری از نابینایی کودکان نارس
دارد.
این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی با اشاره به اینکه جامعه پزشکی کشور
نیز اطلاع چندانی از بیماری رتینوپاتی نوزادان ندارد اضافه میکند، چندی
پیش نوزاد نارس یک متخصص اطفال به دلیل ناآشنایی با این بیماری و مراجعه
نکردن بهنگام به چشم پزشک از هر دو چشم نابینا شد.
درمان این نوزادان بهشدت و نوع گرفتاری شبکیه بستگی دارد. اما به گفته
دکتر ریاضی با وجود درمانهای جدید دارویی، هنوز هم لیزر بهترین درمان برای
این بیماران به شمار میرود.
این استاد چشم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، عمدهترین علت نابینایی
نوزادان نارس را تکامل نیافتن شبکیه و تشکیل نشدن رگهای خونی آن میداند و
میگوید: موفقیت در درمان نابینایی نوزاد نارس وابسته به زمان مراجعه
بیمار است.
دکتر ریاضی اضافه میکند: در حقیقت نقش ارجاع بموقع به چشم پزشک و تشخیص و
درمان بموقع تا بدان جاست که میتوان در مراحل اولیه بیماری و بدون نیاز
به جراحی نوزاد را درمان کرد. دوران طلایی درمان نوزادان بر اساس فرمولی که
حاصل جمع سن جنینی و نوزادی است، به دست میآید و نکته مهمی که موفقیت
درمان را تضمین میکند، اقدام بموقع درمان پیش از رسیدن به حد آستانه (قبل
از 4 ماهگی)است.
این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران میگوید: اگر نوزاد نارس یک
ماه پس از تولد به حد آستانه برسد و برای درمان به پزشک متخصص ارجاع داده
نشود، حتی اگر در سه ماهگی نزد چشم پزشک برده شود، شاید در مرحلهای قرار
گیرد که چشم پزشک هم نتواند، برای او کاری انجام دهد.
دکتر ریاضی با اشاره به فراهم بودن امکانات درمانی در کشور برای درمان
نابینایی کودکان نارس توضیح میدهد: عمدهترین مشکل ما شناسایی این
نوزادان، سیستم ارجاع بموقع، آموزش پزشکان و والدین است که امیدواریم با
توسعه شبکه ملی رتینوپاتی نوزادان نارس، بتوانیم برای شناسایی این نوزادان
گامهای مؤثری برداریم.
او همچنین با اشاره به برنامه مبارزه با نابینایی سازمان جهانی بهداشت
تأکید میکند: براساس این برنامه تا سال 2020 نبایستی هیچ نابینایی به دلیل
مشکلات قابل پیشگیری مثل دیابت، رتینوپاتی نوزادان نارس، تراخم، آبله و...
داشته باشیم.
این عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، بهترین زمان ارجاع نوزاد نارس به متخصص
چشم پزشک را 9 هفته پس از تولد میداند و میگوید: در صورتی که نوزادی در
24 هفتگی دوره جنینی به دنیا بیاید، والدینش باید 7 هفته بعد او را نزد چشم
پزشک ببرند. این تفاوت ناشی از اصلاح سن نوزاد و رسیدن او به 31 هفتگی
حاملگی است. به عبارتی جمع سن جنینی و سن نوزادی او باید به 31 تا 33 هفته
برسد. دکتر ریاضی در ادامه تعداد کودکان نابینا در کشور را یک میلیون و 400
هزار اعلام میکند و میگوید: سن این کودکان زیر 13 سال قرار دارد که 50
هزار نفر از آنها بر اساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی مبتلا به ROP هستند.
او میگوید: البته باید به یاد داشته باشیم که بسیاری از نابیناییهای
ناشی از تولد نوزادان نارس به دلیل مراجعه نکردن برای درمان در جایی به ثبت
نمیرسد.
او هدف از برپایی نخستین همایش رتینوپانی نوزادان نارس را شناخت این
بیماری و پس از آن بازنگری در تعاریف و مشکلات آن و نیز ارائه راهکارهای
درمانی به متخصصان چشم و نوزادان عنوان میکند و میگوید: این همایش امسال
در سطح ملی برگزار میشود و در نظر است از سال آینده در سطح بینالمللی
برپا شود.
ایران