» عمومی
شفاآنلاین-یکی از دستورات اخلاقی قرآن، سلام کردن به دیگران است. این سلام بر مبنایی و اهدافی اخلاقی تأکید شده که تنها در ادیان ابراهیمی‌سابقه دینی دارد، و مهم ترین پیام آن ابراز و ابلاغ سلامتی به انسانها و ایمنی از سوی موحدان به غیر موحدان است که ما سر جنگ و نزاع با کسی نداریم.
جایگاه سلام در قرآن
در قرآن 30 بار واژه سلام (22 بار سلام و 8 بار سلامی) در مراتب و مخاطبان
و اهداف مختلف به کار رفته است.این سلام‌ها، نه تنها پیش از اسلام در
جزیرة العرب معمول بوده، بلکه به تتمیم و توسعه مکارم اخلاقی قرآن پرداخته و
فرموده است: (نساء: 86)و چون به شما درود گفته شد شما به [صورتى] بهتر از
آن درود گویید یا همان را [در پاسخ] برگردانید كه خدا همواره به هر چیزى
حسابرس است.تلاش اسلام برای آموزش مسلمانان این بوده که به لحاظ اخلاقی
بتوانند با دیگران ارتباط سالم و منطقی و عاطفی برقرار کنند و ارزش‌ها و
چارچوب آن را رعایت کنند.در قرآن در خطاب به پیامبر به صراحت می‌گوید:
(انعام: 54) و چون كسانى كه به آیات ما ایمان دارند نزد تو آیند بگو درود
بر شما پروردگارتان رحمت را بر خود مقرر كرده.در این آیه به پیامبر دستور
داده می‌شود وقتی مومنان به پیش او می‌آیند برخلاف روش رایج که وارد شونده
سلام می‌کند، پیامبر سلام کند. سلامی‌همراه با عطوفت و مهربانی.البته قید:
«یُوْمِنُونَ بِآیاتِنا»، برای سلام کردن نیست، قید برای: «كَتَبَ
رَبُّكُمْ عَلى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ» است.بنابراین پیامبر مأموریت الهی
دارد که هرکس پیش او می‌آید، سلام کند. این تعلیم از فرستاده خدا آغاز
می‌شود و شامل همه افرادی می‌شود که در موقعیت بالایی قرار دارند و توقع
دارند که دیگران به آنان سلام کنند. از آن طرف، به مومنان دستور می‌دهد:
(نور: 61)پس چون به خانههایى [كه گفته شد] درآمدید به یكدیگر سلام كنید
درودى كه نزد خدا مبارك و خوش است.همچنین در این دستور به صورت کلی تعلیم
داده، که جنبه مکانی دارد. یعنی وقتی وارد خانه ای می‌شوید، بر صاحب خانه
سلام کنید. زیرا سلام در هنگام عبور در مکان‌های عمومی، مانند خیابان و
اداره و مسجد و مانند آن است. گاهی جنبه انسانی و موقعیتی دارد، که فرد
عالی به پایین تر از خود سلام می‌کند، یا شاگرد به معلم سلام می‌دهد، بلکه
بزرگان را تشویق کرده که به کوچکان سلام کنند، تواضع و فروتنی را با عمل
خود به دیگران تعلیم دهند.
سلام
اقسام سلام و تحیت
در قرآن و آموزه‌های آن برای سلام به جهات مختلف اقسامی‌بیان شده است.
می‌توان از سه نوع از سلام سخن گفت: سلام خوف و سلام طمع و سلام محبت. به
سخنی دیگر همان گونه كه می‌توان برای پرستش و عبادت خدا، این سه قسم را
تصور كرد، برای سلام نیز می‌توان سه قسم یاد شده را ترسیم نمود.
1- سلام خوف
از این رو گاه فردی به جهت خوف از شخصی به وی سلام می‌كند و می‌كوشد تا از
دست و زبان و اعمال و رفتار آن شخص در امان باشد. این سلام به معنای اعلان
صلح است.در زندگی معمولی ما بارها اتفاق افتاده است كه به شخصی ظالم سلام
كرده اید و در پاسخ اعتراض دوستان، به مسأله در امان ماندن از شرش اشاره
نموده‌اید.در قرآن نیز اعلام صلح نسبت به مخالفان و دشمنان امری است كه به
صورت یك آموزه دستوری به مومنان تعلیم و آموزش داده شده است.قرآن به مومنان
می‌فرماید كه برای در امان ماندن از شر زبانی و عملی مخالفان هرگاه با
ایشان روبه رو شدید، به ایشان اعلان سلام و صلح كنید و بیان نمایید كه از
سوی ما هیچ خطری وجود ندارد و ما خواهان صلح و صفا هستیم. یكی از علل سلام
از سوی گوینده آن رهایی از خوفی است كه در او وجود دارد و نسبت به شنونده
آن، احساس ترس و خوف دارد و یا احساس می‌كند مخاطب از وی می‌هراسد.
بنابراین برای رهایی از این خوف و حالتی كه میان دو طرف وجود دارد، اعلان
سلام و صلح و صفا می‌شود مومن هنگامی‌كه با مخالفان جاهل مواجه می‌شود و
ترس آن وجود دارد كه مخالف جاهل گمان كند از سوی مومن آسیبی ممكن است به وی
برسد، با اعلان صلح و سلامت می‌كوشد تا چنین تصوری را از ذهن مخاطب دور
سازد: (فرقان، آیه 63)این شیوه را فرشتگان نیز به كار برده اند. آنان كه به
شكل مردانی غریب و نا آشنا برحضرت ابراهیم وارد شده بودند، برای آن كه آن
حضرت از ایشان نهراسد و گمان دشمنی نبرد بر آن حضرت سلام می‌كنند تا بدین
وسیله خوف را از مخاطب بزدایند و به وی اعلان صلح و دوستی دهند: هنگامى كه
بر او وارد شدند و سلام گفتند [ابراهیم] گفت ما از شما بیمناكیم (حجر،
آیه52) در آیه 25 سوره ذاریات بیان می‌كند كه علت این ترس، ناشناس بودن
مهمان بود. این ترس هرچند با سلام كاهش یافت ولی هنگامی‌كه آنان دست به غذا
نبردند، آن حضرت را خوف در بر گرفت و مسایلی پیش آمد كه این جا محل نظر ما
نیست.به هر حال یكی از علل سلام از سوی گوینده آن رهایی از خوفی است كه در
او وجود دارد و نسبت به شنونده آن، احساس ترس و خوف دارد و یا احساس
می‌كند مخاطب از وی می‌هراسد. بنابراین برای رهایی از این خوف و حالتی كه
میان دو طرف وجود دارد، اعلان سلام و صلح و صفا می‌شود.نمونه این گونه ترس
حتی در میان تازه مسلمانان وجود داشته است. به این معنا كه زمانی كه اسلام
قدرت برتر جزیره عربی شد و همگان گروه گروه به سوی اسلام روی آوردند، برخی
از مومنان دارای سابقه به كسانی كه تازه مسلمان شده بودند شك می‌كردند كه
آنان برای رهایی از مرگ و قدرت اسلام ایمان آورده اند و با سلام و تحیت
گویی می‌كوشند خود را مسلمان وانمود كنند. بنابراین وقتی سلام می‌كردند،
برخی با آنان مخالفت می‌ورزیدند و می‌گفتند كه شما مسلمان نیستید و تنها از
ترس جان سلام می‌كنید. قرآن به این مسأله و بحران اجتماعی كه در آغازین
روزهای قدرت گیری اسلام پیش آمده توجه می‌دهد و با بیان گزارشی از موضوع،
دستور چگونگی برون رفت از این معضل را بیان می‌دارد.خداوند در قرآن
می‌فرماید: و به كسى كه نزد شما [اظهار] اسلام مىكند مگویید تو مومن
نیستى. (نساء، آیه 94)در این آیه به خوبی نشان داده شده است كه برخی برای
رهایی از ترس سلام می‌كردند و سلام ایشان از روی ترس از مسلمانان بود.
بنابراین به مسلمانان می‌فرماید كه در برابر این گونه سلام‌ها، شما اصل را
بر پذیرش اسلام از سوی آنها قرار دهید و نگویید كه شما مسلمان نیستید.
2- سلام طمع
قسم دیگر از اقسام سلام، سلام طمع است. به این معنا كه فردی برای كسب
منفعت به مخاطب سلام می‌كند تا از سوی وی نعمتی به او برسد: و به راستى
فرستادگان ما براى ابراهیم مژده آوردند سلام گفتند پاسخ داد سلام. (هود،
آیه 69)
3- سلام محبت
نوع سوم سلام، سلام محبت است. این سلام ویژه مومنان است. خداوند گزارش
می‌كند كه مومنان در بهشت هرگاه بر یكدیگر وارد می‌شوند سلام می‌كنند. بلكه
از آنان جز سخنان نیكو و سلام و صلح شنیده نمی‌شود و از سخنان لغو و
بیهوده اعراض می‌كنند. (مریم، آیه 62)
آرمان
آرمان
نظرشما
آخرین اخبار