البته امامان معصوم به امر تجمل و زیبایی در حد معمول اهمیت می‌دادند. امام صادق (ع) می‌فرماید: «إِنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ یُحِبُّ الْجَمَالَ وَ التَّجَمُّل وَ یُبْغِضُ الْبُؤُسَ وَ التَبَاؤُّسْ؛ همانا خداوند زیبایی و تجمل را دوست دارد و از فقر و فقرنمایی بدش می آید.» ( اصول کافی، شیخ کلینی، مکتب علمیه اسلامیه، تهران، بی جا، 1385 ق، ج6، ص440)
از پیامبر اکرم (ص) نقل است که فرمود: «إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ إِذَا أَنْعَمَ عَلَی عَبْدٍ أَنْ یَرَی أَثَرَ نِعْمَتِهِ عَلَیْه ؛ همانا وقتی خداوند نعمتی به بنده ای داد، دوست دارد اثر نعمتش را بر او ببیند.» (تحف العقول، ابن شعبه حرانی، دار الحدیث، قم، 1383ق، ص56) .
این، جنبۀ مثبت و معمول تجملگرایی است که خداوند و ائمۀ اطهار بر آن تأکید کرده‌اند و باید به کنترل و مراقبت آدمی درآید؛ زیرا اگر از حد معمول فراتر رود و به افراط کشیده شود، به امری ناپسند و نامعقول تبدیل خواهد شد.
مریم سالاری یک دانشجو بیرجندی در بیان تعریفی از تجمل گرایی گفت: معمولاً خریدهای غیر ضروری و بیش از نیاز افراد را تجملگرایی می‌گویند.
وی ضمن اینکه تجملگرایی را یک صفت ناپسند دانست، ادامه داد: عامل اصلی گرفتار شدن فرد به این صفت ناپسند چشم هم‌چشمی است.
سالاری افزود: تاثیر تجملگرایی حسادت افراد و فروپاشی بنیان خانواده‌هاست و تنها کسانی که ضعف روحی و دید محدودی به زندگی دارند به سراغ تجملگرایی می‌روند.
وی تصریح کرد: برای دور شدن از تجملگرایی باید در مصرف زندگی خود ، میانه روی واعتدال را پیشه کنیم.
محمد محمدی یک شهروند گفت: اهمیت دادن به زرق و برق و خریدن کالاها و وسایل غیر ضروری برای نمایاندن خود به دیگران تجملگرایی محسوب می‌شود.
وی ضمن بیان اینکه تجملگرایی صد‌درصد منفی است، افزود : تطبیق دادن زندگی خود به زندگی کسانی که مرفه‌اند سبب احساس حقارت در فرد می‌شود در نتیجه برای از بین بردن این احساس دست به خرید وسایل غیر ضروری زندگی می‌زند در حالی که این احساس به وجود آمده از بین نخواهد رفت و حتی فزون تر خواهد شد.
محمدی در مورد تاثیر تجملگرایی گفت: کسانی که مطابق مد روز نیاز خود را برآورده کرده از بسیاری از مسائل مذهبی دور خواهد ماند و حتی مراسم و کارهای عبادی و مذهبی را خود را با تجمل همراه می‌کنند که از نفس و اصل آن باز می‌مانند.
وی ادامه کرد: تنها راه برای دور شدن از تجملگرایی بسنده کردن و قانع بودن به داشته‌ها است.
زهرا رجبی یک شهروند بیرجندی گفت: عامل اصلی تجملگرایی در جامعه هم چشمی است.
این شهروند بیرجندی با بیان اینکه بیشترین فشار تجملگرایی روی قشر کم درآمد جامعه است اشاره کرد: مصرف گرایی عاملی درجهت افزایش فاصله طبقاتی است.
رجبی ضمن مهم دانستن تاثیر رسانه‌ها در ترویج تجملگرایی افزود: تبلیغ به مصرف‌گرایی در رسانه‌ها خواه‌ناخواه مردم را جذب می‌کند ولی اگر رسانه‌ها تبلیغ به ساده زیستی کنند حتماً این مورد فراگیر می‌شود.
یک استاد و مشاوره حوزه در بیرجند تجملگرایی را نوعی زیاده خواهی دانست و گفت: تجملگرایی امنیت روانی جامعه ما را تهدید می‌کند.
منصوره فرهانی، استاد حوزه علمیه بیرجند ، با تبیین موضوع تجملگرایی در جامعه اسلامی اظهار کرد: یکی از ناراحتی‌ها و استرس‌های مردم مشکلات اقتصادی است.
وی تجملگرایی را عامل اصلی مشکلات اقتصادی کشور دانست و گفت: قانع بودن در امنیت روانی جامعه بسیار موثر است.
فرهانی بر رعایت اصل قناعت در خانواده‌ها تاکید کرد و یادآور شد: گرچه زنان بیشترین نقش را در تجملگرایی ایفا می‌کنند اما مردان نیز بی تاثیر نیستند.
وقتی زیبایی طلبی از حد اعتدال خارج شد؛ صورت اسراف به خود می‌گیرد
علی زنگویی یک استاد دانشگاه ،با بیان اینکه زیبایی در عین سادگی از موارد مورد تاکید در اسلام است، گفت: تجملگرایی از دو واژه تجمل یعنی خود را آراسته کردن و گرایی یعنی گرایش و رغبت به امر تجمل گرفته شده است.
وی ادامه داد: همچنین واژه تجملگرایی به معنای خود را بیش از واقع زیبا نشان دادن و تلاش برای این که مردم فکر کنند او مشمول و مرفه است به کار می‌رود.
استاد دانشگاه بیرجند با اشاره به اینکه وقتی زیبایی طلبی از حد اعتدال خارج شد؛ صورت اسراف به خود می‌گیرد افزود: در این حالت، تجملگرایی به شدت مورد نهی و نقد اسلام قرار گرفته که در قرآن نیز بر دوری از آن تاکید شده است.
زنگویی، غرور، حسد و کینه توزی را از پیامدهای تجملگرایی برشمرد و افزود: در پی رواج تجملگرایی قشر متوسط و محروم جامعه دچار تشویش خاطر و افسردگی می‌شوند.
وی با بیان اینکه تجملگرایی پشت کردن به ارزش‌ها و امور معنوی و اخلاقی است یاد آور شد: راه درمان آفت تجملگرایی دل نبستن به دنیا و زهد پیشه کردن است.
امروزه ارزش‌های کاری و تولیدی جای خود را به ارزش‌های مصرفی داده‌اند
مهدی قناد استاد دانشگاه بیرجند اظهارکرد: کمبود محبت، تزلزل شخصیت و هویت‌یابی و تبلیغات رسانه‌ای از عوامل گرایش به مصرف‌گرایی است.
وی با اشاره به اینکه در دنیای امروز معیارها گاهی صوری و ظاهری است نه باطنی و معنوی، بیان کرد: مهمترین علت آن فطرت و ذات انسان‌ها و آن هم حس کمال جویی و زیبایی دوستی است.
وی افزود: صورت‌های افراطی آن نتیجه ناآگاهی و ضعف ارزش‌های معنوی و تبلیغات وسیع نظام سرمایه داری و سودجو و یا آلوده شدن فرد به رذایلی چون خودنمایی و فخر فروشی است.
قناد با تاکید بر اینکه ارزش‌های کاری و تولیدی جای خود را به ارزش‌های مصرفی داده‌اند افزود: در جامعه امروزی مصرف کالا تلاشی برای نشان دادن تمایز و تشخص اجتماعی و راهی برای کسب منزلت و نشان دادن موقعیت اجتماعی است.
فناوری‌های جدید عاملی موثر در در ترویج مصرف‌گرایی
استاد دانشگاه بیرجند درباره نقش رسانه‌ها در ترویج تجملگرایی گفت: با گسترش وسایل ارتباط جمعی و فناوری‌های جدید رایانه‌ای، زرق و برق تبلیغات ماهواره‌ای و ... سعی در تحریک مردم به خریدهای غیر ضرور دارند.
وی با بیان اینکه نمادها و دگرگونی‌های مادی و معنوی پیرامون انسان، بر روح و روان او تاثیر مستقیم دارند ادامه داد : طراحان مد با بهره‌گیری از این نکته‌ها می‌کوشند هدف‌های مورد نظر را در بیننده اجرا و این افراد نیز با تاثیر پذیری روانی بنا بر خواسته‌های آنان رفتار می‌کنند.
قناد تاکید کرد: تجملگرایی موجب نفوذ روح اشراف‌گری در جامعه و فاصله‌گیری از ساده زیستی می‌شود.
نقطه مقابل اسراف، مصرف بهینه است
این استاد جامعه شناس بالارفتن سطح توقعات را از دیگر اثرات منفی تجملگرایی عنوان کرد و گفت: مجموعه این عوامل باعث کم شدن آمار ازدواج، بالا رفتن سن ازدواج و در نهایت کاهش جمعیت می‌شود.
وی بیان کرد : اسراف عاملی برای دور شدن دل‌ها، زیادشدن فاصله طبقاتی و بی تفاوت شدن و ده‌ها عارضه دیگر روحی – اجتماعی است که جامعه را از درون می‌پوساند.
وی در پایان ضمن اشاره به اینکه نقطه مقابل اسراف، مصرف بهینه است گفت:
زیاده‌روی در لذت‌های جسمانی، مجالی برای اندشه در کمالات معنوی و انسانی
توجه به بعد روحانی باقی نمی‌گذارد و راه را برای تهذیب اخلاقی می‌بندد.
ایسنا
