تحولاتي كه در دوره 8 ساله 84 تا 92 در اوضاع اقتصادي خانواده‌ها رخ داد، براي دولت يازدهم بسان تجربه‌اي گرانقدر به‌كار آمد. افت توان اقتصادي خانواده‌ها خصوصاً در زمينه بهداشت و درمان، گرچه حادثه‌اي تلخ و نگران كننده بود، اما براي دولت يازدهم كه شور خدمت و اصلاح خرابي‌هاي كشور را در سر داشت، بهترين فرصت محسوب مي‌شد. در آن سال‌ها چه بسيار خانواده‌هايي كه به‌خاطر هزينه يك عمل جراحي، به ورطه فقر افتاد و چه بسيار بيماري‌هاي ساده و قابل علاجي كه به شهادت پزشكان به‌خاطر هزينه‌هاي سرسام آور درمان، به حال خود رها و به بيماري‌هاي پيشرفته و حتي سرطان تبديل شد.
به گزارش شفاآنلاين ،طرح تحول سلامت كه شامل چندين مرحله اجرايي است، در نخستين قدم قرار شد اصلاح روابط مالي بيماران بستري با مراكز درماني را آغاز كند تا از اين پس، هيچ بيماري با ترس از هزينه‌هاي درمان و بستري از پي‌گيري بيماري خود در بيمارستان‌ها طفره نرود.
اين طرح، در طول ماه‌هايي كه در حال اجرا ست، تاكنون بايد به مرز تثبيت رسيده باشد، خصوصاً كه مراحل بعدي نيز پس از آن آغاز شده است.
در دو تا از بيمارستان‌هاي دولتي يكي واقع در خيابان امام خميني(ره) و ديگري واقع در انتهاي بلوار كشاورز با بيماران و پرستاران درباره نتايج اجراي طرح تحول سلامت گفت‌وگو كرده‌ايم.
محمد، بيمار كليوي درباره شرايط جديد درمان و بستري مي‌گويد: «من به‌دليل مشكل سنگ ساز بودن كليه‌هايم، هر دو سال يا يك‌سال يك‌بار به بيمارستان مراجعه مي‌كنم و بستري مي‌شوم و به روش سيستوسكوپي سنگ از كليه‌هايم خارج مي‌شود اما اين روش، نياز به وسيله‌اي به‌نام «دبل جي» دارد كه هميشه مرا وادار مي‌كردند بروم و از خارج بيمارستان تهيه كنم. براي يك بيمار اصلاً صحيح نيست كه به بيمارستان مراجعه كند و بستري شود، بعد همراهانش بروند در شهر بگردند و وسيله كار پزشك جراح را بخرند و بياورند. از طرفي، من سال‌ها ست كه حق بيمه پرداخت مي‌كنم، به چه دليل براي درمان و بستري بايد متحمل هزينه‌هاي گزاف آن هم در بيمارستان دولتي بشوم.»
وي مي‌افزايد: «امسال كه براي درمان سنگ كليه‌ام به اين بيمارستان مراجعه كردم، با كمال تعجب ديدم نه‌تنها مجبور نيستم آواره خيابان‌ها شوم كه وسيله كار بيمارستان را تهيه كنم، بلكه تمام مراحل درمان و آزمايش و سونوگرافي من بدون دريافت پول انجام شد.
ازدحام بيماران در برابر پست‌هاي پذيرش، آزمايشگاه‌ها، راديولوژي و درمانگاه‌هاي تخصصي، نشانگر نياز جمع زيادي از مردم به درمان و خدمات بهداشتي است. فارغ از اينكه جمعيت پايتخت به‌طرزي غير معقول در دهه‌هاي اخير افزايش يافته و هيچ تناسبي با امكانات موجود در استان تهران ندارد. با اين حال اين جمعيت در هر جاي كشور كه باشد نيازمند خدمات درماني و بهداشتي است. در راديولوژي اين بيمارستان، تعداد زيادي از بيماران منتظر نوبتند.»
با اينكه پيش از ظهر است اما خستگي و كلافگي از چهره و رفتار بيماران هويدا است. خانمي از منتظران نوبت راديولوژي مي‌گويد: «جمعيت زياد است و خدمات كند پيش مي‌رود. من از طرح تحول خبري ندارم، مختصري شنيده‌ام و با اينكه از راديو تلويزيون استفاده مي‌كنم اما نديدم گزارش يا برنامه‌اي درباره اين طرح پخش كنند اما اينكه بيمارستان‌ها جديداً براي بيماران تسهيلات درماني قائل شده‌اند خيلي راضي هستم و در عين حال شلوغي بيمارستان‌هاي دولتي اعصاب خردكن است.»
وي كه به‌خاطر مشكل گوارشي در اين بيمارستان بستري است، مي‌گويد: «من براي گرفتن عكس راديولوژي خودم بايد از تختم پايين بيايم و طبقات را طي كنم تا به راديولوژي برسم و با اين حال مريضي و بستري، بنشينم تا نوبتم شود. وقتي مي‌پرسم، مي‌گويند چون پرستار و بهيار و كمك پرستار كم داريم.»
نرگس ، خانمي ديگر از بيماران مي‌گويد: « در اين بيمارستان برخي از امكانات موجود نيست مثل ام.آر.اي و به ما معرفي‌نامه مي‌دهند براي بيمارستان‌هاي ديگر؛ بايد برويم، نوبت بگيريم و پروسه درماني در اين بيمارستان را معطل بگذاريم، بعد ام.آر.آي شويم و جواب را پس‌از مدتي بگيريم و بياوريم.»
وي مي‌افزايد: «درست است كه مسئولان با يك اقدام ضربتي مسأله هزينه‌هاي بستري را چاره كردند اما لازم است براي افزايش امكانات بيمارستان‌ها نيز طرحي اجرا كنند.»
يكي از پرستاران اين بيمارستان درباره اجراي طرح تحول سلامت مي‌گويد: «ما با دو مسأله متناقض روبه‌رو هستيم، يكي اينكه پروسه درمان در بيمارستان به‌نفع بيمار اصلاح شده و بيمار هيچ هزينه‌اي پرداخت نمي‌كند و به‌دنبال ملزومات درمان پا به خيابان نمي‌گذارد. دوم اينكه به موازات اجراي اين طرح، امكانات و پرسنل بيمارستان‌ها افزايش نيافته است و اين يعني تحميل فشار مضاعف برگرده پرستاران و پرسنل درماني بيمارستان‌هاي دولتي.» وي مي‌افزايد: « با اجراي طرح تحول سلامت در بيمارستان‌هاي دولتي، آمار بيماران مراجعه كننده به اين بيمارستان‌ها بشدت افزايش يافته است، ما در اين بيمارستان از قبل هم مشكل كمبود پرسنل داشتيم و حالا اين مشكل عميق‌تر شده است.»
به‌گفته وي، در طول چند ماهي كه از اجراي طرح تحول سلامت مي‌گذرد، پرسنل بيمارستان‌هاي دولتي فرسوده‌تر و خسته‌تر شده‌اند و آمار مشاجرات و بدخلقي‌ها ميان بيماران و پرسنل بالا رفته است و ما از دولت جداً براي حل اين مشكل استمداد مي‌طلبيم.
در اين بيمارستان‌ها، بيماران يكي از مشكلات خود را مراحل گرفتن نوبت مي‌دانند كه با طرح تحول سلامت تغييري در آن ايجاد نشده است.
الهام در اين خصوص مي‌گويد: «نوبت‌گيري براي بيمارستان‌ها مثل هفت خوان رستم است و با توجه به اينكه پس‌از اجراي طرح تحول سلامت متقاضيان درمان در بيمارستان‌ها افزايش يافته است، نوبت‌گيري به كاري خسته كننده تبديل شده است.» وي مي‌افزايد: «برخي از بيمارستان‌ها نوبت‌گيري را به تلفن‌گويا سپرده‌اند كه بشدت وقت گير و براي برخي از بيمارستان‌هاي مطرح تقريباً نشدني است، من براي نوبت‌گيري از بيمارستان ميلاد سه ماه تلاش كردم و در نهايت موفق نشدم و به آشنا و پارتي متوسل شدم. در برخي از بيمارستان‌ها هم نوبت‌گيري حضوري است يعني بايد در زمستان و تابستان ساعت 3 صبح از خواب بيدار شوي و 4 صبح پشت در كيوسك نوبت‌گيري بنشيني تا 6 صبح بيايند و شماره بدهند، بعد تا 8 صبح بنشيني تا درمانگاه باز شود. انسان سالم با اين نوبت‌گيري بيمار مي‌شود چه برسد به اينكه بيمار بيچاره بخواهد اين مراحل را شخصاً طي كند.»
همراه بيمار، مظلوم‌تر از بيمار
يكي از مشكلاتي كه پس از اجراي طرح تحول سلامت تشديد شده است، نياز به حضور همراه در بيمارستان‌ها است. استانداردهاي درمان و بستري اجازه نمي‌‌دهد جزو كادر درماني، اشخاص ديگري در مراكز درماني حاضر باشند با اين حال، در بيمارستان‌هاي ايران حضور همراه بيمار به يك اصل پذيرفته شده تبديل شده است.
سعيده، يكي از همراهان بيمار در بيمارستان دولتي مي‌گويد: «از يك سو پرسنل و پرستار بيمارستان‌ها افزايش نيافته از سوي ديگر، بيماران بستري به كارها و اقداماتي نياز دارند كه بايد انجام شود و به هيمن دليل مسئولان بخش‌ها، بيمار را مجبور مي‌كنند كه همراه داشته باشند و در برخي از بيمارستان‌ها از همراه پول مي‌گيرند. يعني هم وظيفه پرسنل خود را به دوش همراه مي‌گذارند، هم پول آن وظايف را از همراه مي‌گيرند و هم هيچ امكاناتي به همراه نمي‌دهند جز يك صندلي براي نشستن و خواب، اين روش بسيار غلط است و موجب مي‌شود همزمان كه بيمار روي تخت درمان مي‌شود، همراه روي صندلي مريض شود.»
سعيده اضافه مي‌كند: «من به‌خاطر مادرم كه عمل لگن خاصره داشت و در يك عمل جراحي، پلاتين در لگن او نصب كردند، دو هفته است كه روي صندلي كوچك مخصوص همراه مي‌خوابم و حالا كه مادرم رو به بهبود مي‌رود، خودم به آنفلوانزا مبتلا شده‌ام و پس از مرخص كردن مادرم از بيمارستان، بايد به درمان آنفلوانزاي خودم مشغول شوم.»
يكي از پرستاران در اين زمينه مي‌گويد: «دولت با اجراي طرح تحول سلامت نشان داد كه راه‌حل مشكل سلامت مردم را مي‌داند اما بايد به بازخوردهاي طرح نيز توجه كند.» كرم خاني توضيح مي‌دهد: «خود طرح اشكالي ندارد اما چون بدون اصلاح زيرساخت‌ها اجرا شده ممكن است به نتيجه مطلوب نرسد. چون همزمان با رفع مشكل بيماران بستري، بايد پرسنل درماني هم افزايش يابد، امكانات بيمارستان‌ها چند برابر شود و در مجموع قدرت و توان درمان بالا رود و به اضافه اينكه بيماران غير بستري هنوز فرانشيز مي‌پردازند و آنها نيز بايد در طرح تحول سلامت ديده شوند تا طرح به‌شكل يك مجموعه يكدست و مبتني بر عدالت اجرا شود.»
