خام‌فروشی پلاسما وابستگی می‌آورد

شفاآنلاین:سلامت>دارو‌های مشتق از پلاسما برای بسیاری از بیماران حیاتی است. دارو‌های گران‌قیمتی که طی سال‌های اخیر با جمع‌آوری و ارسال پلاسمای خون ایرانی به شرکت‌های واسطه خارجی تبدیل به دارو‌های مشتق از پلاسما می‌شود و ما دوباره این دارو‌ها را وارد می‌کنیم. هر چند دارو‌هایی که از این مسیر به دست می‌آید، به نسبت دارو‌هایی که مشابه خارجی آن وجود دارد، ارزان‌تر در می‌آید، اما همچنان ما در حوزه پلاسمای خون هم مانند نفت، خام‌فروشی داریم و این یعنی ادامه وابستگی دارویی و از دست دادن فرصت ارزآوری قابل‌ملاحظه دارو‌های مشتق از پلاسما.

به گزارش شفا آنلاین: ادامه خام‌فروشی و وابستگی ما در حوزه پالایش پلاسمای خون و تولید دارو‌های مشتق از آن در حالی است که سال‌ها قبل بخش خصوصی بنا بود با ورود به این حوزه تکنولوژی ساخت دارو‌های مشتق از پلاسما را وارد کشور و پالایشگاه پلاسما را راه اندازی کند. این ایده، اما در حد یک ساختمان افتتاح نشده باقی ماند و همچنان از تأسیس پالایشگاه پلاسما با ظرفیت مناسب خبری نیست. اگرچه گویا این اواخر یکی دو شرکت دانش‌بنیان در این زمینه ورود یافته و کار‌هایی انجام داده‌اند، اما آنطور که مدیر عامل سازمان انتقال خون می‌گوید ظرفیت این شرکت‌ها محدود بوده و روش‌های تولیدشان هم قدیمی و پرهزینه است. تمام این مسائل موجب شده تا خام‌فروشی پلاسما و وابستگی ما همچنان ادامه داشته باشد! این درست همان نکته‌ای که مصطفی جمالی مدیرعامل سازمان انتقال خون کشور نسبت به آن منتقد است و در پاسخ به سؤالات ما در این‌باره می‌گوید: «اگر بخش خصوصی باز هم تعلل کند خودمان باید در حوزه پالایشگاه پلاسما وارد عمل شویم.»

 

 در حال حاضر ما دو پالایشگاه داخلی داریم یکی از آن‌ها پالایشگاهی است که ظرفیت اسمی آن آنطور که عنوان می‌کند ۱۵۰ هزار لیتر است، ولی قطعاً به این ظرفیت نرسیدند و به ظرفیت۵۰- ۴۰ هزار لیتر رسیدند و یکی دیگر از پالایشگاه‌ها هم ظرفیتی که پیش‌بینی کرده ۳۰۰ هزار لیتر است. البته در حال حاضر تازه شروع کردند و در حد چند هزار لیتر پلاسما از ما می‌گیرند. 

 

‌اشکالی که به این‌ها وارد است و امیدواریم آن را برطرف کنند، این است که این پالایشگاه‌ها اگر چه پلاسما را به چرخه تولید تبدیل به آلبومین و IVIG وارد می‌کنند که دو فرآورده بسیار مهم است، ولی روش‌هایی که برای تولید این محصولات استفاده می‌کنند، جزو روش‌های گران است و با استفاده از رزین‌ها و روش کروماتوگرافی کار می‌کنند. در حالی که روش‌های تازه‌تری برای تولید این محصولات وجود دارد. به طور نمونه با روشی که از اتانول استفاده می‌شود محصولات بسیار بیشتری را می‌توانند ارائه دهند. حالا اینکه آیا بتوانند این روش‌ها را هم استفاده کنند و بتوانند محصولات بیشتری تولید کنند نکته‌ای است که ما هم امیدواریم اتفاق بیفتد. از آنجایی که ما اتانول در داخل کشور داریم، روش‌های تولید دارو‌های مشتق از پلاسما با استفاده از اتانول برای ما روش مقرون به صرفه‌تری است و بهتر است از این روش استفاده شود. 

 

 من هیچ‌وقت با بخش خصوصی مخالف نیستم و معتقدم کار را باید به دست مردم بدهیم، اما انتظار داریم وقتی از بخش خصوصی حمایت می‌شود، این بخش هم به وعده‌هایش عمل کند. سال ۸۴- ۸۵ بود که بخش خصوصی از سازمان انتقال خون پلاسما گرفت و بعد پلاسما را در اختیار پالایشگر خارجی قرار می‌دهند تا تبدیل به دارو شود، اما قرار بود بعد از چند سال پالایشگاه در داخل کشور ایجاد شود و خام‌فروشی نکنیم. در حال حاضر قیمت یک لیتر پلاسما در خارج ۱۹۰ تا ۲۰۰ دلار است. با این احوال پلاسمای ما به خارج می‌رود تا به دارو تبدیل شود و مثلاً اگر دارو قیمتش ۲۰۰ دلار است، برای ما با این روش ۱۱۰ - ۱۲۰ دلار در می‌آید، اما به هر حال این کار خام‌فروشی است. از سوی دیگر وقتی ما با این مواجهیم که وجدان جهانی آنقدر از بین رفته که داروی بیماران پروانه‌ای را تحریم می‌کنند، یقیناً اگر یک روزی بتوانند به ما ضربه بزنند، داروی آلبومین و IVIG را هم به ما نمی‌دهند، بنابراین یکی از نگرانی‌های ما همیشه این بوده‌است که وقتی خودمان پالایشگاه نداشته‌باشیم و نتوانیم دارو‌های مشتق از پلاسما را تولید کنیم، ممکن است پالایشگاه‌های خارجی یک روزی به ما دارو‌های مشتق از پلاسما را ندهند؛ کاری که در خصوص دارو‌های دیگر اتفاق افتاده‌است. 

شما چاره کار را در چه می‌دانید؟ 

 نمایندگی داخلی پالایشگر‌های خارجی سال‌هاست در این رابطه صحبت‌هایی می‌کنند و قول‌هایی می‌دهند، حتی بنا بود یک پالایشگاه بزرگ در شمال کشور ساخته شود، اما وقتی وارد جزئیات مذاکره شدیم، متوجه شدیم این پالایشگاه انتقال تکنولوژی نیست، بلکه بیشتر بسته‌بندی و کار‌های این گونه‌ای است! ما به این راضی نیستیم، بنابراین اگر این روند ادامه پیدا کند، سازمان انتقال خون با کمک سازمان غذا و دارو قطعاً خودش وارد کار می‌شود. ما اعتقاد داریم حمایت از بخش خصوصی واجب است، اما باید حتماً یک بخش حاکمیتی هم وارد شود. چون پای جان مردم در میان است و نمی‌شود کار را صد‌درصد به بخش خصوصی واگذار کنیم.

 

ما با برخی از مراکز اقتصادی مذاکراتی داشتیم و گفتیم با کمک هم ما پلاسما را تأمین می‌کنیم و شما امکانات و تکنولوژی را. پیگیری‌هایی هم کرده‌ایم. برخی از پالایشگاه‌های معتبر کشور‌های دیگر حاضرند تا این تکنولوژی را به ما بدهند و صحبت‌هایی شده و در برخی از کشور‌های خارجی امکان سرمایه‌گذاری در ایران برای تولید محصول مشترک وجود دارد. البته ما دوست داشتیم بخش خصوصی به تعهداتش عمل می‌کرد و کار به اینجا نمی‌رسید، اما این مسئله حاکمیتی است و نظام بیشتر از این نمی‌تواند صبر کند. اگر بخش خصوصی بیشتر از این در حوزه پالایشگاه پلاسما تعلل کند، نظام به سمت این می‌رود که ان‌شاءالله پالایشگاهی با ظرفیت بالای یک میلیون لیتر پلاسما تأسیس کند، چراکه ما امید کشور‌های منطقه هم هستیم و خیلی از کشور‌های فقیر چشمشان و کشور‌های محور مقاومت چشمشان به جمهوری اسلامی ایران است و ما حتماً باید به این سمت برویم و نه فقط نیاز داخل، بلکه نیاز کشور‌های دوست را هم تأمین کنیم. گر چه این کار ارزآوری هم خواهد داشت. هر چقدر شما این دارو‌ها را تأمین کنید، موفقیت بزرگی محسوب می‌شود. دارو‌های مشتق از پلاسما حتی در کشور‌های اروپایی هم کمبود‌هایی دارد و اگر ما بتوانیم این دارو‌ها را تولید کنیم، ارزآوری بسیار زیادی برای کشور دارد و در کنار رفع نیاز‌های مردم، می‌تواند نفوذ راهبردی کشور را در منطقه توسعه دهد. این در حالی است که بخش خصوصی از سال ۸۵ به بعد به تعهداتش عمل نکرده‌است و کسانی که قرار بود پالایشگاه را بزنند این کار را انجام ندادند./جوان