بدون نسخه بیمار می‌شوید

مصرف خودســرانه و بدون تجویز پزشک یکی از مصادیق مصرف غیرمنطقی است چراکه دوز مصرف، زمان مصرف، تحمیل هزینه مصرف و... درنظر گرفته نشده است.

زمان مصــرف یک ویتامین هم مانند دارو باید متناسب با نیاز پزشکی فرد باشد و دوز مصرفی هم رعایت شود. مصرف منطقی هم باید به‌گونه‌ای باشد که کمترین هزینه را به بیمار تحمیل کند.

برخی بیمــاران به‌دلیل انتظار طولانی ویزیت پزشکان، تا زمان رسیدن نوبت‌شان به‌صورت خودسرانه اقدام به مصرف دارو یا ویتامین‌ها می‌کنند که کار بسیار اشتباهی است.

برخی ویتامین‌ها مکمل نیستند و خاصیت دارویی دارند، بنابراین باید به میزان و دوره زمانی مصرف آنها توجه شود. بهترین روش تقویت بدن و رفع کمبود ویتامین‌ها مراجعه به پزشک است. پزشک معالج باید با بررسی، معاینه و آزمایش، ویتامین و داروهای مورد نظر را تجویز کند.

زمانی که ویتامین و دارو از سوی پزشک تجویز می‌شود، اما بیمار مدت زمان مصرف و فاصله‌های زمانی مصرف را رعایت نکند، از مصرف منطقی خارج شده است. آمارهای رسمی بهداشت جهانی نشان می‌دهد که تنها ۲۵ درصد افراد داروهایشان را درست مصرف می‌کنند.

در بــرخی موارد بیماران برای کاهش علامت بیماری، پزشکان را مجبور به تجویز دارو  و نوشتن نسخه کرده یا به‌طور مستقیم به داروخانه مراجعه و درخواست دارو می‌کنند. این مسئله درست نیست و با مصرف منطقی دارو همخوانی ندارد.

در ایران آمار دقیقی از وضعیت مصرف داروها وجود ندارد، اما به‌طور میانگین و متوسط هر یک نفر در هر روز یک قرص مصرف می‌کند.

پزشک هنگام تجویز دارو به بیمار، او را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و براساس سن، جنس، توانایی جسمانی و بیماری‌های زمینه‌ای و حتی وضعیت خاص بارداری و شیردهی دارو تجویز می‌کند.

یکی از شایع‌ترین داروهایی که خودسرانه مصرف می‌شود، آنتی‌بیوتیک‌ها هستند، درحالی‌که باید حتما از سوی پزشک تجویز شود. درباره این داروها اگر بیمار دوره زمانی مصرف را رعایت نکند یا بلافاصله بعد از شروع مصرف دارو را قطع ‌کند موجب مقاومت بدن به آنتی‌بیوتیک می‌شود و می‌تواند به سایر میکروارگانیسم‌ها منتقل شود، بنابراین بدن بیمار به اثرآنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم می‌شود.

هنگامی که یک فرد بدون تجویز پزشک دارو مصرف می‌کند در واقع خودش را در معرض برخی عوارض قرار می‌دهد. عوارض برخی داروها در هر فرد متفاوت از دیگری است. این مسئله مصرف خودسرانه دارو را افزایش داده و برخی تصور می‌کنند چون داروی موردنظر در فرد دیگری هیچ واکنشی نداشته، در آنها هم عوارضی ایجاد نخواهد کرد.

برخی داروها ازجمله داروهای آرامبخش هم با مصرف خودسرانه وابستگی ایجاد می‌کنند. چراکه افزایش میزان دوز و کاهش دوز مصرف داروهای آرامبخش بسیار مهم است که پزشک معالج تمامی موارد را رعایت می‌کند. در مصرف خودسرانه، بیمار تا جایی پیش می‌رود که به‌دلیل  کارایی‌نداشتن مجبور به استفاده تعداد بیشتری از  دارو می‌شود.

 برخی بیماران علاقه‌مند به استفاده از داروهای تزریقی هستند و هنگام مراجعه به پزشک اصرار بر استفاده از این داروها دارند. عوارض داروها در فرم‌های تزریقی بیشتر است و هنگامی که فرم خوراکی دارو وجود دارد، تا جایی که امکان دارد باید از داروی تزریقی اجتناب کرد.

داروهای ممنوعه کودکان
مصرف قرص سرماخوردگی برای کودکان زیر 2سال هرگز توصیه نمی‌شود، زیرا نه‌تنها موجب بهبود آنها نمی‌شود بلکه عوارض جانبی خطرناکی مانند افزایش ضربان قلب و بروز تشنج دارد. همچنین سازمان جهانی غذا و دارو مصرف همزمان قرص سرماخوردگی و دارو‌هایی مانند آنتی‌هیستامین و مسکن را برای کودکان ممنوع کرده است، زیرا با خطر اور‌دوز همراه است.

این دارو را به کودکان زیر 6 سال ندهید
یکی دیگر از قرص‌های سرماخوردگی، قرص کلداکس است که برخی خانواده‌ها آن را به‌صورت خودسرانه به کودکانشان هم می‌دهند. این دارو را نباید برای کودکان زیر ۶ سال استفاده کرد، مگر اینکه پزشک با معاینه کودک، آن را تجویز کرده باشد. این قرص مدت زمان بیماری را کاهش نمی‌دهد و ممکن است عوارض جانبی جدی ایجاد کند. از قرص کلداکس برای خواباندن بچه‌ها هم نباید استفاده شود./همشهری