مشکلات موجود در بازار خودروی کشور از جنس مشکلات ساختاری است. امروزه صنعت خودرو در ایران به صنعتی سیاسی تبدیل شده؛ یعنی شرایطی پیش آمده که تمامی اقتصاد کشور از جمله صنعت خودرو به مسائل و تحولات سیاسی گره خورده است
شفا آنلاین>سلامت>با کاهش نسبی قیمتها در بازار خودرو، برخی معتقد بودند که با توجه به تغییر و تحولات در وزارت صمت و استیضاح وزیر قبلی، چنین مسالهای بر سازوکار بازار تاثیر مثبت گذاشته و موجب کاهشی شدن روند قیمت خودروها شده است.
اما نکته مهم این است که چنین برداشتی سادهانگارانه است، چراکه با رفتن یا آمدن یک وزیر مشکلات صنعت و بازار خودرو یکشبه حل و فصل نمیشود.
در واقع مشکلات موجود در بازار خودروی کشور از جنس مشکلات ساختاری است. امروزه صنعت خودرو در ایران به صنعتی سیاسی تبدیل شده؛ یعنی شرایطی پیش آمده که تمامی اقتصاد کشور از جمله صنعت خودرو به مسائل و تحولات سیاسی گره خورده است. به عنوان مثال شاهد هستیم وقتی خبری مبنی بر مذاکرات میان ایران و آمریکا در عمان منتشر میشود، به موازات کاهش نرخ دلار، بازار خودرو نیز وارد رکود میشود. بر عکس این قضیه نیز صادق است؛ یعنی وقتی اعلام میشود هیچ مذاکرهای بر سر توافق هستهای نخواهد شد، همزمان با بالا رفتن قیمت دلار، قیمت خودرو نیز در بازار روندی افزایشی به خود میگیرد.
بنابراین رفتن یا آمدن یک وزیر نمیتواند به سرعت در
وضعیت بازار خودرو تحولی کیفی و اساسی ایجاد کند. در واقع همانطور که عنوان شد، مشکلات صنعت و بازار خودرو در کشور ما ریشهای و ساختاری است. به عنوان مثال اگر اقتصاد کشور را به یک فرد سکتهکرده تشبیه کنید که صنعت خودرو دست وی باشد، قاعدتا نمیتوانید بگویید قصد داریم تنها دست این فرد را درمان کنیم، زیرا برای درمان این دست باید بسیاری از عوامل دیگر را مدنظر قرار داد؛ عواملی نظیر سیاست خارجی، سیاستهای ارزی و تحریمها که از جمله مولفههای اصلی خروج از مشکلات و چالشهای فعلی محسوب میشوند.
همزمان با این موارد با مشکل دیگری به نام شایعهپراکنی و گفتاردرمانی برای کنترل التهاب بازار مواجه هستیم. به عنوان مثال قرار بود سال گذشته ۱۰۰هزار خودرو وارد کشور شود، وقتی چنین کاری انجام نشد، امسال اعلام میشود که میخواهیم ۲۰۰ هزار خودرو وارد کشور کنیم!
همچنین شاهد هستیم که طرح واردات خودروی دست دوم از سوی مجلس در حال پیگیری است. بنابراین شواهد نشان میدهد که تنها با حرف و وعده به دنبال کنترل بازار هستیم؛ بازاری که نشان داده وقتی وارد رکود میشود، فنر آن فشردهتر میشود و در نهایت با جهش بیشتر قیمت مواجه میشویم. یعنی وقتی قیمتها در طول ۵ الی ۶ ماه اخیر ۶۰ تا ۷۰ درصد افزایش یافته، طبیعتا بازار وارد یک رکود میشود و دوباره با موج تورم بعدی دچار جهش قیمت خواهد شد.
بنابراین تا تحول کلانی در اقتصاد ایجاد نشود و همچنان درگیر چالشهای ارزی، تحریمها و عدمثبات اقتصادی باشیم، مطمئنا وضعیت بازار خودرو تحولی مثبت نخواهد داشت. یعنی تنها در یک نمونه تا زمانی که ثبات به بازار بازنگردد، نیاز واقعی بازار خودرو برای انجام برنامهریزیها شناخته نخواهد شد.
همین مساله خود را در بحث واردات خودرو به خوبی نشان میدهد. اکنون حدود دو سال است که وعدهووعید واردات خودرو را میدهند و حالا نیز نمایندگان به دنبال واردات خودروی دست دوم هستند، غافل از اینکه عملا بستر و قوانین چنین موضوعی نهتنها وجود نداشته، بلکه درگیر چالش کمبود ارز هستیم، لذا مشخص نیست وقتی در حوزههای اصلی دچار مشکلات ارزی هستیم، چطور میتوانیم درخصوص واردات خودرو صحبت کنیم؟ علاوه بر این، در حالی وعده واردات ۲۰۰ هزار خودرو داده میشود که اکنون درگیر تحریمهای گسترده هستیم و قاعدتا به راحتی قادر به واردات از کشورهای مختلف نیستیم. از سوی دیگر در سال ۱۳۹۶ که تحریمها به این میزان شدت نداشت و به راحتی نفت کشور فروش میرفت، شاهد بودیم که ۶۰ هزار دستگاه خودرو وارد کشور شد. حال سوال این است که چگونه در شرایط تحریم قرار است ۱۰۰ یا ۲۰۰ هزار خودرو وارد کشور شود.
بابک صدرایی / کارشناس صنعت خودرو/ جهان صنعت