اقتصاد غیرشفاف؛ علت عقب‌ماندگی

شفا آنلاین>سلامت>طی یکی، دو روز گذشته از طرف مرکز پژوهش‌های مجلس گزارشی اعلام شد مبنی بر اینکه بیش از ۱۰ سال است رشد تولیدات با فناوری‌های پیشرفته در کشور متوقف شده و جایگاه صادرات هم در این زمینه قابل توجه نیست.

موانع تولید در داخل کشور بی‌شمار است. نکته مهم این است که این موانع فقط بیمه، نبود تسهیلات و مالیات نیست بلکه نابرابری، رانت، انحصار و عدم کارایی مناسب مدیران تصمیم‌گیر دولتی در بخش اقتصادی است که باعث شده کمر کارآفرین و تولیدکننده را بشکند و انگیزه‌ای برای آنها وجود نداشته باشد. بخش خصوصی، بخشی است که نوآوری می‌کند تا بتواند به درآمد برسد، اما زمانی که شرایط یکسان و برابر نباشد و رقابت عادلانه وجود نداشته باشد، کارآفرین و بخش خصوصی هرچقدر هم که تلاش کنند، نمی‌توانند به درستی فعالیت کنند. پس سراغ اینکه قوانین و مقررات درستی نداریم، نرویم. البته قوانین مناسبی هم وجود ندارد، اما آنچه راجع به آن صحبت کردیم، بیشترین موانع برای تولید داخل است. زمانی که در عرصه اقلام ضروری و عمومی خودمان دچار مشکل باشیم دیگر امیدی به نوآوری و فناوری نمی‌ماند. اما نکته دوم بحث صادرات است. زمانی که با تحریم‌ها روبه‌رو هستیم، نمی‌توانیم تعاملات مستقیم و شفافی را با سایر کشورها داشته باشیم و طبیعی است که صادرات مناسبی هم نداشته باشیم، چه برسد به صادرات محصولات دانش‌بنیان و تکنولوژی؛ موضوعی که تمام کشورهای پیشرو روی آن کار می‌کنند و اتفاقات مهمی را رقم می‌زنند.
به عنوان مثال کشور عربستان در این زمینه الگوی بسیار خوبی است. عربستان تا یک دهه قبل کشوری بود که فقط بیابان داشت، اما در حال حاضر به عنوان کشوری که در عرصه کشاورزی فعالیت می‌کند، شناخته می‌شود. ده سال گذشته کشور عربستان به ‌فکر واردات گندم بوده، اما در حال حاضر به فکر صادرات این محصول است. این نوع تولیدات هم از فناوری‌های پیشرفته نشات می‌گیرد. اما متاسفانه کشور ما برعکس کشور عربستان بیابان‌زایی می‌کند. پس اگر به این وضعیت نگاه کنیم درخواهیم یافت که ما در بسیاری از موارد ضروری هم عقب افتاده‌‌ایم چه برسد به اینکه روی فناوری فعالیت کنیم.
اما راهکار چیست؟ هر دوی این مشکلات یعنی چه معضلات داخلی و چه صادرات خارجی یک ریشه به نام اقتصاد دارند. تا زمانی که ما اقتصاد نادرستی داریم، نمی‌توانیم امیدی داشته باشیم که این دو موضوع به درستی پیش رود. این اقتصاد نابسامان هم فقط یک علت دارد: عدم تعامل با کشورهای پیشرفته در دنیا. اگر تعامل ما با کشورهای پیشرو در حوزه فناوری افزایش پیدا کند، مسلما کشور ما به اوج خواهد رسید. اگر قرار باشد تعاملی داشته باشیم باید شفاف و عضو سازمان تجارت جهانی باشیم و FATF را بپذیریم. آن موقع است که می‌توانیم از نخبگان، کارآفرینان و صنعتگران خودمان به خوبی استفاده کنیم و ایرانی که باید خیلی بهتر از اینها باشد را برای مردمش به ارمغان بیاوریم.
 کیوان نقره‌کار / کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات/ جهان صنعت