سیگار الکترونیکی راه‌حلی که خود مشکل‌زا است

یک میلیون به بالا قیمت ویپ‌ها است
برای بررسی میزان استقبال از سیگار های برقی به سراغ دکه‌داران رفتیم تا حداقل در یک بررسی کلی مشخص شود که مصرف این نوع سیگار با چه مشکلاتی مواجه است.

یکی از دکه‌داران می‌گوید: قیمت دستگاه‌های سیگار برقی بالاست و‌‌ این نوع از سیگارها مشتریان خود را دارد. خود دستگاه بالای یک میلیون قیمت دارد و اسانس آن در جعبه به فروش می‌رسد که حداقل 300 هزار تومان قیمت آن است.

به گفته این دکه‌دار، این گروه از سیگارها از کشورهای دیگر وارد می‌شود و به طور میانگین مصرف‌کننده ممکن است در ماه حدود 300 تا 400 هزار تومان برای این سیگارها هزینه کند.

این اظهارات در حالی است که در قیمت تمام شده، سیگارهای برقی تفاوت زیادی با سیگار معمولی ندارند و این تصور که این گروه از سیگارها کم هزینه‌تر هستند، نمی‌تواند درست باشد.

سیگار برقی یا سیگار الکترونیکی یا ویپ، وسیله‌ای است الکترونیکی که مصرف نیکوتین را به وسیله بخار کردن مایع الکترونیکی (e-liquid) توسط المنت حرارتی (Coil) شبیه‌سازی می‌کند.

این کار توسط تولید بخار از ماده‌ای به نام سالت نیکوتین یا‌‌ ای-لیکوئید یا‌‌ ای-جویس صورت می‌گیرد. برخی از آنها به گونه‌ای طراحی شده‌اند تا بو، طعم، مزه و احساس کشیدن سیگار واقعی را به مصرف‌کننده بدهند اما زیان‌های سیگار واقعی را نداشته یا ‌‌این زیان‌ها به حداقل برسد.

سیگارهای الکترونیکی به دو دسته ویپ و پاد سیستم تقسیم می‌شوند که ویپ‌ها اغلب برای مصرف‌کنندگان تفریحی و پاد سیستم‌ها اغلب برای ترک سیگار استفاده می‌شوند.

ای-‌لیکوئید، لیکوئید یا مایع الکترونیکی (E-liquid) به‌طور کلی به مایعی گفته می‌شود که جهت مصرف در سیگارهای الکترونیکی یا ویپ ساخته شده‌ است. جویس‌ها معمولاً با درصدهای مختلف نیکوتین (به میلی‌گرم) ساخته می‌شوند که با صفر آغاز شده و حداکثر 60 ‌‌‌میلی‌گرم می‌باشند.

 حجم آنها نیز از 10 میلی‌لیتر آغاز می‌شود و معمولاً 30 میلی‌لیتر بزرگ‌ترین بسته‌بندی آنها به‌شمار می‌رود. به جویس‌هایی که نیکوتین بالاتر از 10 ‌‌‌میلی‌گرم داشته باشند؛ سالت نیکوتین گفته می‌شود و مصرف آنها تنها با دستگاه‌هایی که با قدرت پایین (پاد سیستم‌ها) عمل می‌کنند، مجاز است زیرا استفاده از آنها در ویپ‌ها، به‌دلیل بخار شدن با حجم بالا، مسمومیت نیکوتین را در پی دارد. بنابراین سیگاربرقی دود ندارد و به جای آن بخار تولید می‌شود. دکه‌داری که به جعبه‌های شارژ ‌‌این سیگارها اشاره دارد، می‌گوید: نمونه‌های یکبار مصرف هم داریم که قیمتش پایین‌تر است اما برای بسیاری باید مواد لازم را مرتب تهیه کرد.

دکه‌دار دیگری معتقد است، هر چند ‌‌این سیگارها به بازار آمده اما همچنان مصرف سیگار‌های معمولی بیشتر است و بسیاری از مشتری‌ها اغلب سیگار معمولی را خریداری می‌کنند. بخصوص کسانی که واقعاً سیگاری هستند، به لحاظ روانی هم علاقه‌ای به سیگار برقی ندارند و آن را بیشتر شبیه یک سرگرمی می‌دانند.

چه کسانی به ویپ بیشتر علاقه‌مندند؟
این دکه‌دار معتقد است، ‌‌این نوع سیگارها به‌دلیل جذابیت بیشتر از سوی نوجوانان و جوانان استقبال می‌شود و بیشتر جنبه تجربه و تفریح را برایشان دارد. دکه‌دار دیگری نیز معتقد است، سیگار برقی از سوی افراد سیگاری استقبال نمی‌شود و مشتریان ثابت آنها همچنان سیگار تهیه می‌کنند.

سیگار الکترونیکی اولین‌بار در سال ۲۰۰۳ و در کشور چین تولید شد اما امروزه در نقاط مختلف جهان فروخته می‌شود و میلیون‌ها مصرف‌کننده دارد. به واسطه مصرف نیکوتین در استفاده از‌‌ این سیگار احتمال اعتیاد به سیگار و نیکوتین حتی از مسیر سیگارهای الکترونیکی که تصور می‌شود اعتیادآور نیست، وجود دارد.

یکی از فروشندگان سیگار معتقد است، به مانند سیگار معمولی نمونه‌هایی از سیگارهای برقی هم نیکوتین دارد که البته درصد آن به حدی است که می‌تواند اعتیادآور باشد و نباید برای سرگرمی‌ و تفریح به آن نگاه کرد.

یکی از شهروندان که نزدیک به 10 سال است سیگار می‌کشد، معتقد است: سیگار برقی تأثیری در ترک سیگار نداشته و هر کسی نیز آن را خریده پشیمان شده است.

این شهروند با اشاره به اینکه هم هزینه این نوع سیگارها بالا است و هم ضرر و زیان دارد، گفت: این تصور که فرد سیگاری بتواند با این دستگاه سیگار را ترک کند، اشتباه است.

سیگاربرقی به مانند پفک دم دست است

اما در حالی که در کشورهای مختلف، قوانین متفاوتی در مورد فروش و استفاده از سیگارهای الکترونیکی وضع شده‌ است، در‌‌ ایران هیچ محدودیتی برای خرید و فروش آن وجود ندارد و حتی یک کودک می‌تواند سیگار برقی بخرد. بنابراین در صورتی که خانواده آگاهی لازم را به کودک ندهد به سادگی می‌تواند با تشویق همسالان خود نسبت به مصرف آن گرایش پیدا کند. هنگامی ‌که دفتر جراحی عمومی ‌ایالات متحده برای اولین بار گزارش خود در خصوص استفاده از سیگار و دخانیات را منتشر کرد، اساس بررسی مسائل بهداشت عمومی‌ در خصوص مصرف دخانیات توسط جوانان بنا شد.

این گزارش نگرانی‌های جدی در خصوص مصرف دخانیات را اعلام می‌کرد و آمده بود «در حالی که صنعت سیگار رو به کاهش است در مقابل سیگارهای الکترونیکی به شکل فزاینده‌‌ای به محبوبیت در بازار تبدیل شده‌اند و سیگارهای الکترونیکی به شایع‌ترین دخانیات در بین جوانان 18 تا 24 سال تبدیل شده است. تحقیقات فعلی نشان می‌دهد که 38 درصد از دانش‌آموزان دبیرستانی اقدام به سیگار کشیدن کرده‌‌‌اند.

از آنجا که بیشتر مصرف دخانیات به طور معمول از دوران نوجوانی آغاز می‌شود، درک علت و چرایی ‌‌اینکه جوانان دخانیات مصرف می‌کنند، ضروری است.»
در سال 2016 سازمان غذا و داروی امریکا قانون جلوگیری از قاچاق سیگار را تحت عنوانPACT نهایی کرد، که قوانین مربوط به سیگارهای الکترونیکی را به همان شیوه در ‌‌اینترنت توسعه داده بود. البته ‌‌این قوانین به حد کافی مطلوب نبود چرا که همچنان کم سن و سال‌ها در معرض تبلیغ آنلاین مواد دخانی بودند تا جایی که مشارکت اینفلوئنسرها در تبلیغ سیگارهای برقی مورد نقد قرار گرفت.
در سال 2016 قوانینی برای تبلیغات سیگارهای الکترونیکی به تصویب رسید و سیگارهای الکترونیکی در زیرمجموعه محصولات دخانی قرار گرفتند و از آگوست 2018 قوانین تبلیغات بدون پیام‌های هشدار ممنوع شده است.

علاوه بر‌‌ این، قوانینی نیز در سطح ‌‌ایالت مصوب شده است. بسیاری از ‌‌ایالت‌ها ممنوعیت‌های ویپ را مصوب کرده‌‌‌اند. 15‌‌ ایالت قوانین ممنوعیت خود را اعلام کرده و 13 مورد نیز قوانین موجود را تغییر داده‌‌‌اند. همچنین برخی ‌‌ایالت‌ها قوانین ممنوعیت فروش سیگار برای زیر 21 سال نیز دارند. هر چند که قوانین، مقررات کنگره در مورد تبلیغات رادیو- تلویزیون را توسعه نمی‌دهد.

آن‌ها درج هشدارهای بهداشتی روی بسته‌ها را هشدار می‌دهند که برای تبلیغات سیگارهای الکترونیکی درج جمله: «هشدار، ‌‌این محصول حاوی نیکوتین و نیکوتین اعتیادآور است» را شامل می‌شود.

چنان که نتیجه ‌‌این تحقیق نشان می‌دهد، سازمان غذا و داروی امریکا سیگار الکترونیکی و ویپ‌ها را در دسته مواد تنباکویی و دخانیات قرار داده است زیرا بر اساس آمار ‌‌این سازمان، مواد داخل آن حاوی مقداری نیکوتین برابر با یک بسته 20 تایی سیگار خواهد بود.

قلیان بکشیم یا سیگار برقی
یکی از ضدفرهنگ‌های رایج در استعمال دخانیات ‌‌این است که سیگاری‌ها می‌گویند برای ترک سیگار، قلیان می‌کشند. از زمانی که پای سیگارهای برقی نیز به بازار باز شده ‌‌این تصور به وجود آمده که سیگار برقی می‌تواند به جای سیگار معمولی مورد استفاده قرار گیرد و زیانی نیز نداشته باشد و حتی جای قلیان مورد استفاده قرار گیرد.

اما در مقایسه‌‌ای که صورت گرفته، میزان نیکوتین تنفس شده در روز برای سیگار معمولی 14 تا 12 ‌‌‌میلی‌گرم، قلیان و سایر محصولات جایگزین 6 تا 48 ‌‌‌میلی‌گرم و سیگار الکترونیکی یا ویپ 3.36 میلی‌گرم است. بنابراین لازم است با آگاهی‌بخشی به فرزندان‌مان تصورات اشتباه پیرامون استفاده از سیگار برقی را نیز تغییر دهیم.

انواع سیگارهای برقی و مضرات آن
نه تنها مضرات سیگارهای برقی جدی گرفته نمی‌شود و به‌عنوان یک وسیله تفریحی غیر اعتیادآور تلقی می‌شود بلکه دسترسی به آن نیز برای تمامی‌ گروهای سنی آزاد است. سیگارهای برقی در انواع مختلفی ساخته می‌شوند که می‌توان آنها را شامل موارد زیر دانست:
- قلم ویپ
- خارسازها
- قلم‌های الکترونیکی
- لوله‌های الکترونیکی
- قلیان‌های الکترونیکی
سیگار الکترونیکی شاید به ترک ماده نیکوتین کمک کند اما باعث وابستگی به ویپ‌های نیکوتین‌دار یا بدون ‌‌این ماده خواهد شد.