در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲، اعتباری ۶۹ هزار میلیارد تومانی به عنوان اعتبار مربوط به طرح دارویاری در نظر گرفته شده که سازمان غذا و دارو نسبت به اعتباری که برای بودجه طرح دارویاری پیشبینی شده، اعتراض دارد
شفاآنلاین>سلامت>صنعت داروسازی پس از حذف ارز ترجیحی از نظر تامین نقدینگی در تنگنا قرار گرفته است و وعده بانکها برای ارائه تسهیلات به شرکتهای داروساز از روی کاغذ فراتر نرفته و در کنار این مساله نوسانات ارزی هم پا به میدان گذاشته است تا حلقه را بیش ازپیش بر تهیه و توزیع دارو تنگتر یا قیمت اقلام دارویی را گرانتر کند.
به گزارش شفاآنلاین:حالا ۶ ماه پس از اجرای سیاست حذف ارز ترجیحی باهدف اصلاح و ساماندهی بازار دارو، کمبود و گرانی را نمیتوان کتمان کرد. اگرچه اوضاع داروهایی همچون سرم و آنتیبیوتیکها رو به بهبود است، اما همچنان برخی کمبودها ادامه دارد. از جمله این اقلام میتوان به داروهای اعصاب و روان و اسپریهای تنفسی اشاره کرد. بنابراین دارویار به عنوان مهمترین طرح دولت سیزدهم روزهای خوشی را سپری نمیکند و انتقادهای زیادی به اعتباری که برای بودجه طرح دارویاری در لایحه بودجه سال آتی پیشبینی شده، وارد شده است.
رییس سازمان غذا و دارو درباره وضعیت اعتبارات طرح
دارویاری در سال ۱۴۰۲، اعلام کرد:« در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲، اعتباری ۶۹ هزار میلیارد تومانی به عنوان اعتبار مربوط به طرح دارویاری در نظر گرفته شده که سازمان غذا و دارو نسبت به اعتباری که برای بودجه طرح دارویاری پیشبینی شده، اعتراض دارد. اعتبار ۶۹ هزار میلیارد تومانی برای بودجه دارویاری در حالی مطرح شده که درخواست سازمان غذا و دارو برای اعتبار اجرای این طرح در سال آینده، ۱۰۵ هزار میلیارد تومان بوده است.»
دکتر حیدر محمدی افزود: «متاسفانه در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲، اعتبارات مربوط به یارانه شیر خشک، یارانه کاهش فرانشیز و داروهای صعبالعلاج و طرح دارویاری به شدت کاهش پیدا کرده و حتی نسبت به اعتبارات امسال هم پایینتر بوده است. بنابراین سه ردیف اعتباری مربوط به سازمان غذا و دارو، در بودجه سال ۱۴۰۲ نسبت به بودجه ۱۴۰۱ به شدت کاهش داشتهاند.»
وی تاکید کرد: «باید توجه کرد که اگر وضعیت اعتبارات مربوط به ردیفهای بودجهای سازمان غذا و دارو اصلاح نشود، قطعا تامینمان در این حوزهها به مشکل میخورد. در عین حال یکی از مشکلات دیگری که اکنون با آن مواجهیم، این است که تنها بخشی از اعتبارات سازمان غذا و دارو را دریافت کردهایم؛ به این معنا که بخشی از اعتبار مربوط به یارانه را بابت تجهیزات پزشکی، شیر خشک و برخی داروها که در چهار ماهه اول امسال هنوز ارزشان دولتی بود، ارز ترجیحی دریافت کردیم و قرار بود که مابقی آن را به صورت اعتبار ریالی به ما بپردازند، اما از کل اعتبار حدود ۳۶ هزار میلیاردی که باید سهمیه یارانه ارزشیاش را به صورت ریالی میدادند تا بیمهها پرداخت کنند، فقط ۵۰۰۰ میلیاردش تاکنون محقق شده و مابقی آن هنوز محقق نشده است.»
او ادامه داد: «میانگین سالانه ارز تخصیصی به دارو و تجهیزات پزشکی در چهار سال اخیر معادل ۲/۳ میلیارد دلار بوده است که امسال ۶/۱ میلیارد دلار آن را به صورت ارزی دریافت کردیم و قرار بود مابقی آن را بهصورت ریالی دریافت کنیم. باید توجه کرد که معادل ریالی که باید دریافت کنیم، بالغ بر ۳۶ هزار میلیارد تومان است که از این میزان تاکنون فقط ۶۰۰۰ هزار میلیاردش را مصوب کردند و همانطور که اعلام کردم از این میزان، ۵۰۰۰ میلیارد تومان آن را دریافت کردهایم، اما هنوز بیش از ۳۰ هزار میلیارد تومان از این اعتبار باقی مانده است.»
رییس سازمان غذا و دارو تاکید کرد: «در عین حال کل اعتبارات طرح دارویاری در سال ۱۴۰۱، ۷۳ هزار میلیارد تومان بود. این در حالی است که اکنون در لایحه بودجه ۱۴۰۲، این اعتبار به ۶۹ هزار میلیارد تومان کاهش یافته است که میتواند تامین را دچار مشکل کند. این در حالی است که درخواست ما برای این طرح اعتباری بالغ بر ۱۰۵ هزار میلیارد تومان بوده است.»
وی گفت: «از طرفی شرکتهای دارویی ما برای تامین نقدینگیشان به مشکل برخوردند. زیرا ارز دارو، نیمایی شده و اعتبارات مربوط به نقدینگیشان باید تامین میشد، اما بانکهای عامل همکاری خوبی برای تامین نقدینگی نداشتند و بسیاری از شرکتهای ما اعتراض دارند که میزان تسهیلاتی که دریافت کردهاند، از سال گذشته هم کمتر است که میتواند برای شرکتهای ما مشکل ایجاد کند. عدم اصلاح نقدینگی میتواند در ماههای پایانی سال مشکلساز باشد.»
بنابراین اکنون بسیاری از صنایع دارویی قادر به ادامه فعالیت نیستند و آنطور که مهدی پیرصالحی نایبرییس سندیکای تولیدکنندگان دارو میگوید، بیمارستانهای دولتی حدود ۱۱ هزار میلیارد تومان به شرکتهای توزیع بدهکارند و شرکتهای توزیع نیز به شرکتهای تولیدکننده دارو. این روند مطابق اظهارات پیرصالحی نشان میدهد؛ بحران کمبود دارو تشدید خواهد شد. او این نکته را هم به اظهاراتش اضافه میکند که «اختلاف نرخ ارز این روزها درگرو پرداخت وام به صنایع دارویی است. این درحالی است که نهتنها وامهای مورد نیاز تامیننشده، بلکه طلب شرکتهایی که اقلام دارویی به مراکز درمانی فروختهاند هم پرداخت نشده است.»
بنابراین به گفته برخی کارشناسان در صورت عدمتامین نقدینگی شرکتهای داروسازی، کمبود دارو نهتنها ماههای بهمن و اسفند شکل جدیتری به خود میگیرد بلکه در سال آینده بحرانی میشود. همچنین به دلیل کاهش بودجه دارویار مردم باید پرداختی بیشتری نسبت به بیمه برای تهیه دارو پرداخت کنند. بنابراین دارو نهتنها به دلیل نوسانات ارزی و قیمتگذاری جدید بلکه به دلیل کاهش نقدینگی در بیمه نیز دارو بیش از همیشه گرانتر میشود. موضوعی که نه تنها به ضرر بیماران است بلکه تولیدکنندگان را در معرض ورشکستگی قرار میدهد.
احتمال گرانی دارو در سال آینده
«دکتر مهدی پیرصالحی» نایبرییس سندیکای تولیدکنندگان دارو گفت: با توجه به قیمت ارز و هزینههای دارو اگر مسوولان بخواهند پرداختی مردم بیشتر نشود، حداقل باید ۱۰۵ هزار میلیارد تومان به طرح دارویار اختصاص دهند. وگرنه دو راه بیشتر نداریم؛ یا باید شاهد کمبود برخی اقلام دارویی در سراسر کشور در سال آینده باشیم یا اینکه پرداختی مردم نسبت به خرید دارو بیشتر میشود. بنابراین راه دیگری با بودجه ۶۹ هزار میلیارد تومانی وجود ندارد، زیرا این بودجه در اختیار سازمانهای بیمهگر قرار میگیرد تا پرداختیهای مردم افزایش پیدا نکند. این در حالی است که این روزها مردم با مشکل کمبود دارو به دلیل کاهش نقدینگی صنعت دارو دستوپنجه نرم میکنند. اما اگر به همین منوال پیش برود طبیعتا در ماههای ابتدایی بعد از عید نوروز کمبود دارو در سراسر کشور تشدید میشود.
وی افزود: البته این بودجه ارتباطی با گرانی دارو ندارد، حتی اگر قیمت دارو با این نوسانات ارزی ثابت بماند اما به دلیل کاهش بودجه طرح دارویار احتمالا پرداختی مردم برای تهیه دارو بیشتر میشود. اگرچه بهطورکلی هر سال با توجه به شرایط قیمت داروها اصلاح میشود اما احتمالا دارو در سال آینده دچار کمبود و گران خواهد شد. این قضیه مربوط به تمامی داروهای داخلی و وارداتی است.
وی با انتقاد به ارز نیمایی ۲۸ هزار تومانی بیان کرد: در حال حاضر شرکتهای دارویی برای تامین نقدینگی خود به مشکل برخوردند، زیرا بانکها به تعهدات خود پایبند نشدند. آنها عامل همکاری خوبی برای تامین نقدینگی با تولیدکنندگان نبودند و بسیاری از شرکتهای ما اعتراض دارند که میزان تسهیلاتی که دریافت کردهاند، از سال گذشته هم کمتر است. به همین دلیل بیشتر تولیدکنندگان ارز لازم برای تهیه مواد اولیه دارو را ندارند. البته این روزها ارز کمتر در دسترس است، اما شرکتها سال گذشته ارز نیمایی را ۴۲۰۰ تومان دریافت میکردند اما این روزها ارز به بیش از ۳۰ هزار تومان رسیده است. اختلاف این مبلغ را طبق تعهد باید بانکها به صورت وام در اختیار شرکتها قرار میدادند اما تاکنون عملیاتی نشده است. برخلاف تصورات تاکنون نهتنها ما بلکه هیچ شرکتی ارز نیمایی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی نگرفته است.
رییس اسبق سازمان غذا و دارو درباره پیامدهای کاهش بودجه دارویار گفت: پیامدهای تصمیمات اشتباه سیاستگذاران همیشه دامن مردم و تولیدکنندگان را میگیرد. بنابراین در راستای این تصمیمات اشتباه کمبودهای دارویی در سال آینده تشدید میشود و با توجه به افزایش پرداختی مردم فشار مالی به آنها بیشتر و صنعت دارو نیز رشد نمیکند.
کمبودهای دارویی در بهمن و اسفند
«مرتضی خیرآبادی» عضو هیاتمدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی با اشاره به اینکه در آخر سال با کمبود دارو مواجه میشویم، گفت: تنها یکسوم تسهیلات وعده داده شده به صنعت دارو محقق شده است. از ۱۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات وعده داده شده تنها چهار هزار میلیارد تومان محقق شده است که این مساله به بروز کمبودهای دارویی در بهمن و اسفند منجر میشود.
وی افزود: اگر دولت و بانکها برای تامین نقدینگی به شرکتهای داروسازی کمک نکنند، در ماههای آینده ایران در حوزه دارو به شرایط بحرانی وارد میشود و از آنجایی که ذخیره دارو باید برای ۶ ماه باشد، به دلیل کمبود نقدینگی، ذخیره برخی از این داروها برای مصرف یک ماه است.
گفتنی است؛ طبق آمار نزدیک به ۱۰۰۰ قلم دارو در تمامی گروهها کمبود و هشدار کمبود داریم که شامل داروهای برند، ژنریک، دوزهای مختلف یا شکلهای مختلف از یک دارو و کمبودهای نقطهای و… است. این در حالی است که پیش از شکلگیری کمبودهای دارویی یا تشدید آن، مسوولان مربوطه میتوانند اقداماتی در راستای حل آن انجام دهند اما معمولا تا کمبودها شدت نگیرد اقدامی انجام نمیشود. البته برخی کارشناسان بخشی از این مساله را ناشی از سوءمدیریت دانسته و «سیامک افاضلی» تولیدکننده و کارشناس دارو بر این عقیده است: «پیشتر ساختارهایی در وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو شکل گرفته بود تا فشار اقتصادی بر دارو تحمیل نشود، اما این ساختارها از بین رفته است. در حال حاضر وضعیت به نقطهای رسیده که انگار در ابتدای راه قرار داریم، گویا هیچ تجربه و گذشتهای وجود ندارد و یک گسست غیرقابل توجیه مدیریتی به بهانه مافیا اتفاق افتاده است و افرادی را به عنوان سکاندار برگزیدهاند که اینها نمیدانند درگذشته چه روال و رویهای حاکم بوده است. طی چندسال گذشته بنا به دلایل غیرموجه تمام کارشناسان متخصص و کارآمد را به یک شکلی کنار گذاشتند؛ بنابراین طبیعی است که ساختارهای پیشین و تجارب ارزشمند از بین میرود. بیتردید در حوزههای فنی و تخصصی و بهخصوص تامین دارو باید سیاسیکاری را کنار گذاشت، وگرنه عدم توجه به این امر باعث ضرر و آسیب به مردم میشود.»جهان صنعت