بررسی‌های یک مطالعه در سه منطقه با آلودگی بالا، متوسط و پایین در ایران نشان داد که سطوح بالاتر ذرات معلق در هوا می‌تواند با کاهش ضریب هوشی کودکان مرتبط باشد.
شفاآنلاین>سلامت>بررسی‌های یک مطالعه در سه منطقه با آلودگی بالا، متوسط و پایین در ایران نشان داد که سطوح بالاتر ذرات معلق در هوا می‌تواند با کاهش ضریب هوشی کودکان مرتبط باشد.به گزارش شفاآنلاین:آلودگی هوا عامل اصلی بسیاری از بیماری‌ها، از جمله بیماری‌های قلبی- عروقی و تنفسی و بیماری‌های عصبی در سراسر جهان است و به عنوان عامل بالقوه مرگ‌ومیر و بیماری‌های حاد و مزمن شناخته شده است. سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۹ آلودگی هوا را به عنوان تهدید بزرگ زیست‌محیطی جهان اعلام کرد.
مطالعه‌ای که اخیرا گروهی از پژوهشگران پژوهشکده محیط‌زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران با همکاری دانشگاه علوم پزشکی بوشهر و اداره حفاظت از محیط‌زیست منطقه ویژه اقتصادی عسلویه انجام دادند، حاکی از آن است که قرار گرفتن در معرض ذرات معلق کوچک‌تر ۵/۲ و ۱۰ میکرون، با کاهش ضریب هوشی در کودکان مرتبط است.
ضریب هوشی توانایی‌های گسترده شناختی مانند توجه، حل مساله، استدلال، دانش، برنامه‌ریزی و خلاقیت را نشان می‌دهد و یک مطالعه هم‌گروهی (کوهورت) در ایالات متحده در سال ۲۰۰۰ نشان داده که افزایش یک واحد ضریب هوشی، می‌تواند حدود ۵۵ تا ۶۵ میلیارد برای این کشور به ارمغان بیاورد. در حالی که توانایی‌های شناختی تا حدی وراثتی هستند، عوامل محیطی مانند آلودگی هوا و ذرات معلق می‌توانند بر IQ اثر بگذارند. کودکان کوچک‌تر مستعدترین گروه سنی در برابر ضریب هوشی هستند. بنابراین بسیاری از تحقیقات روی ارتباط بین IQ و ذرات معلق در کشورهای توسعه‌یافته از جمله کشورهای اروپایی، آمریکا و چین متمرکز شده است. مطالعات در مورد ارتباط بین ذرات معلق محیطی در محیط‌های شهری کشورهای در حال توسعه و مناطق کم‌برخوردار، محدود است. به همین دلیل پژوهشگران کشور سه منطقه با سطوح مختلف آلودگی هوا در مناطق کم‌برخوردار ایران را انتخاب کردند و اثرات آلودگی هوا بر بهره هوشی کودکان شش تا هشت ساله این مناطق را مورد بررسی قرار دادند.
این مطالعه مقطعی از فروردین تا دی ماه سال ۱۳۹۸ انجام شد و در آن ۳۶۹ کودک ۶ تا ۸ ساله ساکن در سه منطقه کم‌برخوردار استان بوشهر مورد بررسی قرار گرفتند. کودکانی وارد این مطالعه شدند که بومی آن مناطق بودند، والدین سیگاری و والدین دارای سابقه پزشکی خاص نداشتند. همچنین کودکانی بودند که سابقه بیماری، ضربه، بستری در بیمارستان نداشتند. کودکان دارای اوتیسم، عقب‌ماندگی ذهنی، نقص‌های مادرزادی، سکونت غیر دائمی و کودکانی که در مجاورت دکل‌های مخابراتی زندگی می‌کردند، از این مطالعه حذف شدند. در این مطالعه میزان غلظت ذرات معلق کوچک‌تر از ۵/۲ و ۱۰ میکرون در فضای داخلی ساختمان مسکونی و محیط خارجی اندازه‌گیری شد. ضریب هوشی یا IQ این کودکان نیز بر اساس مقیاس Raymond B. Cattell scale I مورد ارزیابی قرار گرفت و کودکان از نظر ضریب هوشی در هفت دسته پایین، کمتر از متوسط، متوسط کم، متوسط، متوسط بالا، خوب و عالی دسته‌بندی شدند. برای اینکه عوامل مداخله‌گر دیگری که می‌توانند بر ضریب هوشی موثر باشند، کنترل شوند، پرسشنامه در مورد عوامل اجتماعی جمعیت‌شناختی شامل جنسیت، سن، زایمان طبیعی یا سزارین، تحصیلات مادر و وضعیت اقتصادی طراحی شد. سطح تحصیلات مادران کودکان به سه گروه زیردیپلم، دیپلم و دانشگاه تقسیم شد. وضعیت اقتصادی نیز با در نظر گرفتن خانواده با دوام، وضعیت مسکن، وضعیت سلامت و زیرساخت به سه گروه بالا، متوسط و پایین تقسیم شد.
بررسی‌های این مطالعه نشان داد که بین افزایش ذرات معلق کوچک‌تر از ۵/۲ میکرون و کوچک‌تر از ۱۰ میکرون (PM2.5 و PM10) در هوا و کاهش ضریب هوشی در کودکان رابطه وجود دارد.
در این مطالعه میانگین غلظت ذرات معلق ۱۰ میکرون و کوچک‌تر در مناطق با آلودگی بالا، حدود ۶۲ گرم بر مترمکعب بیشتر از مناطق با آلودگی کم و حدود ۳۳ گرم بر مترمکعب بیشتر از مناطق با آلودگی متوسط بود. همچنین میانگین غلظت ذرات معلق ۵/۲ میکرون و کوچک‌تر در مناطق با آلودگی بالا، حدود ۴۵ گرم بر مترمکعب بیشتر از مناطق با آلودگی کم و حدود ۲۶ گرم بر مترمکعب بیشتر از مناطق با آلودگی متوسط بود. ضریب هوشی کودکان در مناطق با آلودگی کم، ۶۲/۱۶ امتیاز بیشتر از کودکانی بود که در مناطق آلوده زندگی می‌کردند. همچنین کودکانی که در مناطق با آلودگی متوسط زندگی می‌کردند، ضریب هوشی ۴۸/۷ امتیاز بالاتر از کودکان منطقه آلوده داشتند. یکی دیگر از نتایج این مطالعه این بود، کودکانی که در معرض آلاینده‌های هوای داخل خانه قرار داشتند، به طور قابل توجهی نمرات IQ پایین‌تری داشتند. کودکانی که در ساختمان‌هایی با مصرف سوخت گاز مایع (LPG) زندگی می‌کردند، نسبت به کودکانی که در ساختمان‌های با سوخت هیزم و… (سوخت زیست توده) زندگی می‌کردند، ضریب هوشی بالاتری داشتند.
یافته دیگر این مطالعه نشان داد که شاخص فلاکت و مواجهه با ذرات معلق بر ضریب هوشی کودکان اثرگذار است. مواجهه با ذرات معلق می‌تواند به بخش‌هایی از مغز از جمله هیپوکامپ، قشر پیشانی و ماده سفید آسیب برساند.
کودکانی که در خانواده‌های پردرآمد زندگی می‌کنند نیز ممکن است بیشتر در معرض تجربیات و موقعیت‌هایی قرار بگیرند که به افزایش ضریب هوشی کمک می‌کند. همچنین بزرگ شدن در خانواده‌های کم‌درآمد از طریق احتمال قرار گرفتن همزمان در معرض سایر عوامل استرس‌زای محیطی مانند خشونت و شروع زودهنگام مصرف الکل، می‌تواند بر ضریب هوشی تاثیر منفی بگذارد. البته این مطالعه همچون تحقیقات دیگر محدودیت‌هایی نیز داشته است. از جمله اینکه نیاز به تحقیقات بیشتری در مورد تاثیر متغیرهای دیگری مانند ژنتیک، نژاد، اندازه دور سر، وزن کودکان و سبک زندگی بر ضریب هوشی وجود دارد. از سوی دیگر یکی از نقاط قوت این تحقیق آن است که سه منطقه مختلف از نظر آلودگی که در این مطالعه بررسی شده، در محدوده جنوب ایران قرار دارد و نزدیک بودن این مناطق می‌تواند به قوی‌تر شدن نتایج این مطالعه کمک کند. در نهایت می‌توان گفت که براساس یافته‌های این مطالعه بین سطوح بالاتر ذرات معلق در هوا و بهره هوشی پایین کودکان ارتباط وجود دارد. به گفته پژوهشگران این تحقیق یافته‌های این پژوهش می‌تواند به مسوولان کمک کند تا تصمیمات مناسبی برای تقویت ضریب هوشی کودکان ساکن در مناطق آلوده، اتخاذ کنند.
کاهش ضریب هوشی کودکان عسلویه
بر اثر آلودگی هوا
مرتضی سیفی/ استاد دانشگاه
براساس مطالعاتی که روی ۳۶۹ کودک ۶ تا ۸ ساله بومی سه منطقه کم‌برخوردار استان بوشهر که در معرض آلودگی هوا قرار دارند، انجام داده‌ایم متوجه آثار جبران‌ناپذیر آلودگی هوا بر ضریب هوشی آنها شده‌ایم. ضریب هوشی کودکانی که در عسلویه زندگی می‌کنند، نسبت به دیگر کودکان کمتر است. چرا که عسلویه یکی از آلوده‌ترین شهرهای کشور است. بنابراین براساس مطالعات ما هر شهری که دارای آلودگی هوای بیشتری است، ضریب هوشی کودکان آن نیز به همان موازات کمتر است. همچنین شهرهایی که دارای هوای پاک‌تری هستند، ضریب هوشی کودکان آن منطقه نیز بیشتر است. در این مطالعه کودکانی را مورد بررسی قرار داده‌ایم که پدربزرگ آنها نیز از ساکنان منطقه بودند، اما والدین آنها سیگاری و دارای سابقه پزشکی خاصی نبودند. همچنین با هماهنگی و همکاری آموزش و پرورش کودکان فاقد سابقه بیماری، ضربه و بستری در بیمارستان پیدا کردیم. کودکان دارای اوتیسم، عقب‌ماندگی ذهنی، نقص‌های مادرزادی، سکونت غیردائمی و کودکانی که در مجاورت دکل‌های مخابراتی زندگی می‌کردند، از این مطالعه حذف شدند. در هر صورت اساس این مطالعه برای آگاهی‌رسانی و کمک‌رسانی به برنامه‌های دولت و مسوولان مربوطه است. یکی از مهم‌ترین راهکارهای جلوگیری از این اتفاق کنترل آلودگی هوا نه تنها در منطقه بلکه در کشور است. چرا که این مطالعه تنها در یک شهر انجام شده است و از کودکان شهرها و استان‌های دیگر اطلاعی نداریم. موضوع دوم همکاری مفید آموزش و پرورش با کودکان است. در این مقطع آموزش و پرورش باید با اجرای بازی‌های فکری کمی در افزایش ضریب هوشی کودکان نقش داشته باشد. البته تغذیه مناسب نیز در افزایش ضریب هوشی آنها تاثیر بسزایی دارد. با این حال، تاثیر آلودگی هوا یک شبه در کودکان نمایان نمی‌شود، بلکه به مرور زمان خود را نشان می‌دهد.جهان صنعت
نظرشما
آخرین اخبار