اخبار یک ماه اخیر از وضعیت بازار دارویی کشور و حکایت اوضاع کمبود برخی اقلام دارویی در بازار دارو این روزها این سؤال پر تکرار را به سر خط اخبار برخی رسانهها بدل کرده که آیا طرح دارویار به کمبود دارو در بازار دارویی کشور ربط دارد.
شفاآنلاین>سلامت>اخبار یک ماه اخیر از وضعیت بازار دارویی کشور و حکایت اوضاع کمبود برخی اقلام دارویی در بازار دارو این روزها این سؤال پر تکرار را به سر خط اخبار برخی رسانهها بدل کرده که آیا طرح دارویار به کمبود دارو در بازار دارویی کشور ربط دارد.
به گزارش شفاآنلاین:به نظر میرسد پشت پرده برخی از انتقادات به طرح دارویار و جلوه دادن شکست برای این طرح به منافع عدهای گره خورده است. برای مثال مافیای دارو که از مخالفان سرسخت اجرای طرح دارویار و قطع شدن ارز 4200 تومانی برای واردات دارو بودند، این روزها بر طبل شکست طرح دارویار میکوبند. کلید واژههایی از جمله افزایش قیمت دارو با وجود گلایههای تند صنایع داروسازی از قیمتگذاری دارو و عدم افزایش قیمت داروها و نیز کمبود 700 قلم دارو مواردی است که منتقدان روی آن موج سواری میکنند.
کمبود داروهای ویژه کودکان و برخی اقلام دارویی در هفتههای گذشته علاوه بر واکنش شدید رئیس جمهور همچنین باعث شد سخنگوی دولت نیز از مردم بابت وضعیت بازار داروهای آنتی بیوتیک عذرخواهی کند؛ چون شرکتهای داروسازی با وجود داشتن مواد اولیه دارویی خط تولیدشان را کاهش دادند، عدهای دارو را احتکار کردند و از طرفی برخیها نیز بر طبل افزایش قیمت میکوبند. اتفاقی که افتاده این است که عدهای به بهانه ملتهب نشان دادن بازار دارویی کشور و سیاه نماییهای بیش از حد حرف از شکست طرح دارویار میزنند که طرح دارویار نتوانسته اهدافی مانند کمبود دارو را برطرف کند.
آیا دارویاری در اهدافش موفق عمل کرده است؟
با اجرای طرح دارویار با وجود آزادسازی قیمت بیش از 1600 قلم دارو قرار بر این بود قیمت هیچ دارویی برای بیمهشدگان افزایش پیدا نکند، فهرست داروهای تحت پوشش بیمه افزایش یابد و حتی حدود ۳۷۰ قلم داروی پرمصرف بدون نسخه هم به فهرست داروهای بیمهای اضافه شود و با اختصاص ۷۴ هزار میلیارد تومان اعتبار بین سازمانهای بیمهگر، به دنبال آزادسازی قیمت دارو مثل سایر کالاها که تابعی از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی است، بار مابهالتفاوت افزایش قیمت دارو، توسط سازمانهای بیمهگر که این اعتبار ۷۴ هزار میلیارد تومانی را دریافت کردهاند جبران شود. البته از همان ابتدا کارشناسان، سازمانهای بیمهگر را پاشنه آشیل این طرح خواندند. اما طرح دارویار هدف اصلیاش عدم افزایش پرداختی از جیب مردم برای دارو و جلوگیری از قاچاق معکوس دارو و برطرف کردن کمبود دارو بود. طبق شواهد و نظر کارشناسان، دارویار در قسمت جلوگیری از افزایش قیمت دارو برای مصرف کنندگان موفق بوده و این روزها دارو با قیمت شهریور سال 1400 در اختیار بیماران قرار میگیرد.
البته در این بین قیمت برخی اقلام دارویی مانند آنتیبیوتیکها افزایش یافته است، اما بار این افزایش قیمت روی دوش بیمههاست و پرداختی از جیب مردم افزایش پیدا نکرده است.هدف دوم دارویار برطرف کردن کمبود دارو بود که بخشی از این موضوع به عقب ماندگی سازمان بیمه تأمین اجتماعی در پرداختی هایش مربوط میشد که البته حالا عمر بدهیهایش به کمتر از دو ماه کاهش یافته ولی آن چیزی که سبب شد موج انتقادات به این طرح از یک ماه گذشته شدت بگیرد کمیاب شدن آنتی بیوتیکها و سرم در بازار دارویی کشور بود؛ چالشی جدی که باعث شد در هفتههای اخیر سازمان غذا و دارو با وجود تغییرات مکرر در حوزه ریاست به شکل جدی به مسأله رفع کمبودهای دارویی ورود کند. در تازهترین اقدام برای حمایت از صنعت داروسازی بانکها هم پای کار آمدهاند. اجازه تسهیلات بانکها به شرکتهای دارویی از 20 به 40 درصد سرمایه پایه شرکتها افزایش یافت. بدین ترتیب سه مانع اصلی صنایع داروسازی کشور یعنی اعمال کاهش نرخ مالیات بر ارزش افزوده از 9 درصد به یک درصد، برطرف شدن موانع اعطای تسهیلات 15 هزار میلیارد تومانی به صنعت داروسازی و پرداخت 24 ساعته ارز واردات ماده اولیه دارویی برطرف شد. در روزهای گذشته شورای پول و اعتبار اختصاص سرمایه در گردش بیشتری (15 هزار میلیارد تومان) را برای صنایع دارویی توسط بانکها تصویب کرد.
چرا کمبودهای دارویی متناقض است؟
بر اساس اطلاعاتی که نایب رئیس انجمن داروسازان از داروخانهها و شعب انجمن داروسازان ایران دریافت کرده حدود 200 قلم دارو دچار کمبود است. در همین حال اتاق بازرگانی 400 قلم و اتحادیه واردکنندگان نیز 700 قلم دارو را دچار کمبود اعلام کردهاند. با این حال سازمان غذا و دارو یک عدد دو رقمی را اعلام کرده است. دلیل اختلاف این اعداد این است که تعریف واحدی برای داروی کمیاب و نایاب وجود ندارد. سازمان غذا و دارو تعریفی را ارائه میکند که بر مبنای آن میزان کمبودهای مطرح شده از نظر این سازمان کمبود محسوب نمیشود برای مثال داروی کارباماتول (مورد استفاده بیماران مبتلا به آسم) هم بهصورت اسپری وجود دارد و هم بهصورت شربت. اگر شربت آن وجود داشته باشد و اسپری نباشد از نظر سازمان غذا و دارو در سیاهه داروهای کمیاب یا نایاب قرار نمیگیرد اما نظر مخالفان این است که هر دارویی که پزشک در نسخه بنویسد و در دسترس نباشد، کمبود است. با این حال سجاد اسماعیلی، مشاور رسانهای سازمان غذا و دارو خبر میدهد که کمبود 50 تا 70 قلم دارو تا پایان هفته رفع میشود. او همچنین درباره کمبود اسپریهای تنفسی سالبوتامول گفته است که اسپری تنفسی سالبوتامول که طی هفتههای گذشته به شکل مقطعی دچار کمبود شده بود، هفته گذشته 500 هزار مورد وارد کشور شد. علاوه بر این شرکتهای تولید کننده دارو ماهانه 600 تا 700 هزار اسپری را که بیش از نیاز کشور است تولید خواهند کرد.
پوشش بیمهای داروهای اوتی سی به دلیل نیاز جامعه زیر سؤال است
از سوی دیگر در پیش نویس طرح دارویاری قرار بر این بود که 119 قلم داروی اوتیسی و بدون نسخه به شرط ارائه نسخه پزشک به داروخانهها، تحت پوشش بیمهها قرار گیرند، در همین حال در روزهای گذشته برخی رسانهها با اشاره به شکستهای طرح دارویار از اجرا نشدن پوشش بیمهای داروهای او تی سی به مهمترین طرح دولت در حوزه سلامت انتقاد کردند.
شورای عالی بیمه سال 97، 79 قلم از داروهای اوتی سی و بدون نسخه را از پوشش بیمهای خارج کرد. این تصمیم با توجه به مصوبه شورای عالی بیمه یک سال پیش از ابلاغ این مصوبه مورد توجه قرار گرفته بود تا این داروها که مصرف بالا و قیمت ارزان دارند در سیستم گردش مالی دارو و بیمه ساماندهی شود. آن زمان وزارت بهداشت علت خروج داروهای بدون نسخه از پوشش بیمهای را صرفهجویی در منابع و افزایش حمایتهای بیمهای از بیماریهای سخت و صعب العلاج عنوان کرد. «این صرفهجویی ۱۴۰ میلیارد تومانی وضعیت پوشش بیمه داروهای بیماران خاص و نادر را گسترش داده و بالغ بر ۲۵ درصد اعتبارات حمایت از بیماران خاص است که بیمهها میتوانند با این مبلغ حمایتهای بیمهای را به سمت بیماریهای سخت با داروهای گران سوق دهند/ شورای عالی بیمه 1397».
دکتر محمودرضا محقق دولت آبادی، دبیر شورایعالی بیمه سلامت درباره چرایی مخالفت شورای عالی بیمه با اجرا نشدن پوشش بیمه داروهای بدون نسخه اوتی سی میگوید: ارز داروهای بدون نسخه اوتی سی از مدتها قبل حذف شده بود و با حذف ارز ترجیحی هیچ افزایش قیمتی در داروهای اوتی سی نداشتیم و نخواهیم داشت مگر آنکه قیمت این داروها نیز متحمل تورم سالانه 5 یا 10 درصدی شود.
دکتر محقق با بیان اینکه طرح دارویار برای داروهای مشمول ارز دولتی اجرا میشود در ادامه میافزاید: آنچه باعث شد شورای عالی بیمه درباره پوشش بیمهای داروهای بدون نسخه به جمع بندی نرسد دقیقاً به همان دلایلی بود که در یک زمانی داروهای اوتی سی را از پوشش بیمهای خارج کردند که این دلیل هنوز هم برقرار است.
دبیر شورایعالی بیمه سلامت در ادامه از طرح ثانویه شورای عالی بیمه به منظور پوشش بیمهای داروهای اوتی سی برای بیماران پر خطر و برخی محدودههای سنی خبر میدهد و میگوید: این یک طرح ثانویه است که همکاران ما در شورای عالی بیمه روی آن کار میکنند تا داروهای اوتی سی برای برخی از محدودههای سنی و بیماران پر خطری که نیاز به حمایت ویژه دارند تحت پوشش بیمه قرار گیرد. با توجه به اینکه اطلاعات بیماران در بستر نسخه نویسی الکترونیک قابل پایش است بنابراین برای برخی گروهها این داروها تحت پوشش بیمه قرار میگیرند.
دکتر محقق با بیان اینکه پوشش بیمهای داروهای اوتی سی به لحاظ نیاز جامعه زیر سؤال است، عنوان میکند: پوشش بیمهای داروهای بدون نسخه جزو طرح اولیه دارویار بود و هر گونه افزایش یا کاهش پوشش بیمهای داروها باید مصوبه شورای عالی بیمه را داشته باشند. من معتقدم پوشش بیمهای داروهای اوتیسی مبنای اقتصاد سلامت ندارد اما وظیفه داریم این موضوع را در شورای عالی بیمه مطرح کنیم. مدیران عضو شورای عالی بیمه سه سطح تصمیم گیر دارند. اینکه از پوشش بیمهای داروهای اوتیسی صرف نظر شد مربوط به نظر واحد مدیران شورای عالی بیمهها است با این حال بحث پوشش بیمهای داروهای اوتی سی منتظر رأی نهایی شورای عالی بیمه است.
در یک جمعبندی میتوان گفت که طرح دارویار در قدمهای نخست خود ممکن است با چالشهایی که هر طرح جدیدی در فاز اجرا روبهرو میشود، مواجه شود اما این طرح بر خلاف انتقادات بسیار تند از اهداف اصلیاش فاصله نگرفته و بحث کمبود دارو «مستقیم» به طرح دارویار مربوط نمیشود. ایران