اما و اگرهای اجرای طرح پزشک خانواده

شفاآنلاین>سلامت>برنامه نیم نگاه رادیو سلامت امروز چهارشنبه برای بررسی مشکلات پزشک خانواده در شهرها و روستاها با مدیرکل دفتر مدیریت خدمات تخصصی سازمان بیمه سلامت گفتگو کرده است.

مجری: ما به فراموشی سپردیم برنامه پزشک خانواده را با وجود اینکه تعیین تکلیف است از نظر قانونی برای اجرایی شدنش چه از سال‌های دور، اما همچنان می‌بینیم که با مشکلاتی مواجه است، اما اخیر مصاحبه‌هایی شده مبنی بر اینکه این امیدواری است که به شرط تامین منابع، این برنامه توسعه پیدا کند تا چه حد این موضوع به واقعیت نزدیک است و تا چه حد می‌شود امیدوار بود که ما یک یا چند استان دیگر هم از نظر اجرای برنامه پزشک خانواده اضافه شوند به استان‌های قبلی؟
خانم دکتر حنان حاج محمودی مدیرکل دفتر مدیریت خدمات تخصصی سازمان بیمه سلامت: ما در بخش روستایی هم این کار را با توجه به اینکه جمعیت در یک منطقه محدود متمرکز هستند و ساختار شبکه‌های بهداشتی درمانی داشتیم از ابتدا در مورد روستائیان و بیمه شدگان روستایی با همین مدل نظام ارجاع جلو رفتیم البته خوب همان روستائیان هم کسری اعتبارات وجود دارد، چون منابع باید از چند محل تامین می‌شد اعتبارات سازمان همیشه به موقع تامین شد، ولی مالیات بر ارزش افزوده که بخش دارویی بقیه روستائیان را پوشش می‌داد با کمبود مواجه بود و قاعدتا این باید اصلاح شود که ما بتوانیم موارد را هم در استان فارس و مازندران و هم شهر‌های دیگر بطور کامل پیاده سازی کنیم.
مجری: ظاهرا در این باره تصمیم گیری شده است درست است؟
خانم دکتر حنان حاج محمودی مدیرکل دفتر مدیریت خدمات تخصصی سازمان بیمه سلامت: تا جایی که می‌دانم وزارت بهداشت عزم جدی دارد برای پیاده سازی طرح پزشک خانواده.
مجری: عرض کردم برای مبلغ مالیات بر ارزش افزوده از ۹ به یک درصد ظاهرا تصمیماتی گرفته شده است، اینکه تامین منابع حتی جمعیت روستایی تحت پوشش هم الان با چالش‌هایی مواجه است سازمان بیمه، درسته؟
خانم دکتر حنان حاج محمودی مدیرکل دفتر مدیریت خدمات تخصصی سازمان بیمه سلامت: بله، ما اعتبارات صندوق روستائیانمان معمولا با کسری مواجه می‌شود و به هر حال، چون آن‌ها مشارکت هم ندارند در تامین حق بیمه، ۱۰۰ درصد، چون وابسته به دولت است عمده کسری‌های سازمان ما مربوط به صندوق روستائیان می‌شود، اما در شهر‌ها وضع مقداری بهتر است یعنی بیمه شده‌های کارمندی ما خودشان در حق بیمه مشارکت می‌کنند و آن جا ما کسری اعتبارات کمتر داریم منتها باید پزشک به اندازه کافی تامین شود تا ما در صندوق بیمه همگانی ما کم و بیش می‌خواهیم این فرآیند را اجرا کنیم با کمبود پزشک باز هم مواجه هستیم.

مجری: این کمبود پزشک که با آن مواجه هستید این عدم تمایل خود بخش جامعه پزشکی است که بخواهند ملحق شوند به برنامه پزشک خانواده؟ دلیلش را باز می‌کنید؟
خانم دکتر حنان حاج محمودی مدیرکل دفتر مدیریت خدمات تخصصی سازمان بیمه سلامت: ما هم مهاجرت پزشکان را داشتیم و هم اینکه بعضی از پزشکان عمومی در کار اصلی شان فعالیت نمی‌کنند و رو آوردند به کار‌های زیبایی یا درمان معتادان به خاطر اینکه
مجری: پس جذابیت اقتصادی نداشته که بیایند در بحث کشوری پزشک خانواده
خانم دکتر حنان حاج محمودی مدیرکل دفتر مدیریت خدمات تخصصی سازمان بیمه سلامت: دو استان مازندران و فارس استقبال خوب است یعنی اگر سرانه‌ای که دولت تصویب کرده تامین شود و آن‌ها بدانند که این جمعیت همیشه به آن‌ها منتسب است و مشکل تغییرات جمعیتی کمتر باشد قطعا پزشکان هم استقبال می‌کنند.
مجری: یعنی با همین تعرفه‌های فعلی با همین دو استانی که الان اجرایی شده برنامه پزشک خانواده، اگر از نظر جمعیتی پوشش جمعیتی و آن سرانه‌ای که باید اختصاص پیدا کند به همین منوال پیش رود رضایتمندی دارند؟
خانم دکتر حنان حاج محمودی مدیرکل دفتر مدیریت خدمات تخصصی سازمان بیمه سلامت: اگر پرداخت‌ها به موقع باشد و تاخیری در پرداخت‌ها نباشد ما یک سری مشکلات و چالش‌ها داشتیم سال‌های گذشته و گفتیم اگر کسی می‌خواهد از طرح خارج شود به ویژه در استان فارس، هیچ کدام از پزشکان از برنامه خارج نشدند.
مجری: معمولا این تاخیر‌ها چقدر است؟
خانم دکتر حنان حاج محمودی مدیرکل دفتر مدیریت خدمات تخصصی سازمان بیمه سلامت: تاخیر‌ها بستگی دارد، ولی از امسال و سال گذشته پرداخت‌های ما به موقع بوده است و معمولا پرداخت مطالبات پزشکان در اولویت پرداخت‌ها است.
مجری: پس شرایط فعلی پیش بینی شما اگر قرار باشد در شهر‌ها هم توسعه پیدا کند بستگی به شرایطی دارد یک بار دیگر بفرمائید از دید سازمان بیمه سلامت ومدیریت منابعی که شما باید داشته باشید این موارد چیست؟
خانم دکتر حنان حاج محمودی مدیرکل دفتر مدیریت خدمات تخصصی سازمان بیمه سلامت: یک فرهنگ سازی لازم است برای این موضوع حتی در دو استان فارس و مازندران هم سال‌های اول یک مقاومت‌هایی وجود داشت هم از سوی مردم و هم از سوی پزشکان تا اینکه این برنامه جا افتاد، بعد از فرهنگ سازی بحث منابع است به هر حال بایدمنابع برای پزشکان به موقع تامین شود و یک جورهایی، چون سرانه پرداخت می‌شود به خصوص در فارس و مازندران قبلا فرانشیز هم نداشتند دقیقا درآمد پزشکان وابسته می‌شود به سازمان‌های بیمه گر و یک جور‌هایی شاید پزشکان حقوق بگیر می‌شوند و این یک سری مقاومت‌هایی را هم در بر دارد و هم بحث فرهنگی دارد و هم بحث تامین منابع که بحث اقتصادی اش است.
موضوع بعدی این است که این شبکه ارجاع بین پزشکان که شما هم اشاره کردید باید تعریف شود و هر پزشکی بتواند با چه متخصصانی می‌تواند مریض را ارجاع دهد یعنی سطح دو ما الان باز است.
مجری: خیلی سال است این مشکل مطرح است چرا این مشکل برطرف نمی‌شود؟ الان شما می‌فرمائید سطح دو باز است برای جمعیت روستایی هم به همین ترتیب است؟

خانم دکتر حنان حاج محمودی مدیرکل دفتر مدیریت خدمات تخصصی سازمان بیمه سلامت: بخش خصوصی ما پراکندگی شان در شهر‌ها متفاوت است بخش دانشگاهی ما همیشه متمرکز بوده روستایی هم تا وقتی به دانشگاه ارجاع می‌شوند که مسیرشان مشخص است، اما اگر بخواهند به بخش خصوصی مراجعه کنند الان به این صورت است که مثلا پزشک می‌گوید برو پیش متخصص عفونی، او پیش هر متخصص عفونی می‌تواند برود.
مجری: این با یک فراخوان و اعلام همکاری امکانش است و این کار وزارت بهداشت است.
خانم دکتر حنان حاج محمودی مدیرکل دفتر مدیریت خدمات تخصصی سازمان بیمه سلامت: بله، یک جور‌هایی هم بحث پراکندگی پزشکان باید مشخص شود که بتوانند این شبکه را برقرار کنند.
مجری: به نظر میرسد در همان سطح یک هم خیلی اشکال است چه برسد به این مسیر ارجاع که البته واقعیتش این است که یکی از اهداف این برنامه همین تعریف مسیر ارجاع است و واقعایک مشکل همین است که خیلی از مراجعات به خصوص در تخصصی و فوق تخصصی بدون نیاز به مراجعه به این سطوح است که دارد اتفاق می‌افتد و هدف از تربیت نیروی متخصص و فوق تخصص این است که تمرکزشان را بگذارند روی حوزه تخصصی خودشان و آن مواردی را که به هر حال پزشکان خانواده ما می‌توانند بررسی کنند به عهده آن‌ها باشد. مواردی است که بخواهید مطرح بفرمائید؟
خانم دکتر حنان حاج محمودی مدیرکل دفتر مدیریت خدمات تخصصی سازمان بیمه سلامت: بحث الکترونیکش و اینکه اگر ما واقعا درست بخواهیم برنامه ریزی کنیم باید از بحث راه دور بتوانیم استفاده کنیم بدون اینکه بیمار به متخصص مراجعه کند خیلی وقت‌ها پزشک خانواده بتواند مشاوره بگیرد از پزشک متخصص به ویژه در روستا‌ها یعنی این الان این امکانات کم و بیش دارد فراهم می‌شود با بستر الکترونیک و در دوره کرونا هم خیلی تجربه اش را دیدیم که امکان پذیر است که پزشکان به صورت مجازی بیماران را ویزیت کنند.
مجری: خیلی هم می‌تواند مشکلات بعد مسافت و مراجعات به این شکل را حل کند.
خانم دکتر حنان حاج محمودی مدیرکل دفتر مدیریت خدمات تخصصی سازمان بیمه سلامت: بله، افزایش دسترسی هم برای مردم فراهم می‌شود هم مشاوره دقیق تری گرفته می‌شود، چون پزشک خانواده به نیابت از بیمار اطلاعات دقیق تری دارد از وضعیت سلامتی اش و می‌تواند این مشاوره را انجام دهد.
بحث دیگر بحث پرونده الکترونیک سلامت است که ما همچنان در سطح یک نرم افزار‌های متعدد داریم در دانشگاه‌های علوم پزشکی و به نظر می‌آید که باید یکپارچگی بین سامانه سیب و پارسا و چند سامانه دیگری که در بعضی از دانشگاه‌های علوم پزشکی است برای خدمات مراقبت‌های بهداشتی انجام شود به هر حال پزشک خانواده باید از وضعیت واکسیناسیون و مراقبت‌های اطفال و بزرگسالان در جریان باشد و این‌ها یک جور پرونده الکترونیک سلامت است که باید دسترسی اش یک جور‌هایی برای پزشک خانواده فراهم شود.
مجری: این سامانه ها، سامانه‌هایی است که اطلاعات داخلی از نظر بهداشتی درمانی را انتقال می‌دهد درست است؟
خانم دکتر حنان حاج محمودی مدیرکل دفتر مدیریت خدمات تخصصی سازمان بیمه سلامت: هم بهداشتی بیشتر و البته خوب نسخه نویسی و این‌ها هم داخلش دارد الان در روستا‌ها دارند از سامانه سیب نسخه نویسی انجام می‌دهند، ولی مقداری مشکلات در کدینگ‌ها هنوز وجود دارد که بعضی از دارو‌ها را پزشکان نمی‌توانند تجویز کنند و این محدودیت‌ها باید در سامانه هایشان برداشته شود.

مجری: ما این هزینه‌هایی را که داریم در حوزه درمان صرف می‌کنیم سال‌ها است گفته می‌شود که اگراین برنامه پزشک خانواده به طور کامل اجرایی شود چقدر می‌شود صرفه جویی در منابع داشت ضمن این که ما ارزیابی سلامت خوب هم می‌توانیم از وضعیت سلامت جمعیت کشور داشته باشیم و در حوزه اهداف پیشگیرانه چقدر شرایط را بهتر کند، اما یک جوری این برنامه با این که یک برنامه بنیادین و ضروری است از نظر اجرایی، منوط به یک فهرستی از شروطی است اجرایی شدنش که آن شروط به عنوان یک موانع اساسی برای برنامه اجرایی مطرح است و این دور تسلسل صرف هزینه در حوزه درمان و دور شدن از پیشگیری همچنان ادامه دار می‌شود. اگر نکته‌ای دارید بفرمائید.
خانم دکتر حنان حاج محمودی مدیرکل دفتر مدیریت خدمات تخصصی سازمان بیمه سلامت: همان طور که ما در بهداشت و شاخص‌های بهداشتی با عزم و اراده‌ای که در سال‌های اول انقلاب بود توانستیم شاخص هایمان را ارتقا دهیم و رتبه خوبی الان درمنطقه داریم قاعدتا در بحث درمان هم باید همین مسیر را طی کنیم و یک همبستگی بین حوزه‌های بهداشتی و درمانی ما ایجاد شود که بتوانیم این برنامه‌ها را جلو ببریم و شاخص‌های سلامتی را ارتقا دهیم.
مجری: باید منتظر باشیم ببینیم که منابع اعتباری در سال آینده چگونه خواهد بود و وضعیت منابع وزارت بهداشت، بیمه‌ها و شرایط بودجه‌ای چگونه پیش خواهد رفت باید این امیدواری را داشته باشیم که این برنامه با توجه به مبنای قانونی که دارد اجرایی شود.ممنونم.