زنگ ترافیک

شفاآنلاین>سلامت>کمتر از دو هفته دیگر به سال تحصیلی جدید وارد می‌شویم. پیش‌بینی‌ها حاکی از افزایش 35 تا 40 درصدی ترافیک تهران در روزهای آغازین سفرهای آموزشی است.

 به گزارش شفاآنلاین:ترافیک مهر ماه امسال البته با دو سال گذشته، یعنی پیش از کرونا متفاوت است. امسال علاوه بر اینکه مدارس، دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌ها به صورت 100 درصد حضوری خواهد شد، سرویس مدارس نیز که به علت کرونا دو سال از حرکت ایستاده بود، دوباره به ناوگان حمل و نقل تهران وصل می‌شود.

در سال گذشته با وجود آنکه مدارس به صورت نیمه وقت (تعداد ساعات محدودی در روز و هفته) و تعداد محدودی از دانشگاه‌ها به شکل حضوری به استقبال سال تحصیلی جدید رفته بودند، اما بی‌نظمی و هرج و مرج در بازگشایی‌ها و همینطور تصمیمات سلیقه‌ای بعضی مراکز در شروع فعالیت‌های روزانه موجب شد ترافیک تهران نسبت به سال قبل‌تر (1399) تشدید شود.

بنابراین جدی‌ترین سؤالی که این روزها باید از متولیان حوزه ترافیک پرسید، این است که برای ترافیک کلافه‌کننده و شدید تهران در شروع سال تحصیلی جدید چه برنامه‌ای تدارک دیده‌اید؟ کرونا در دو سال اخیر عادت سفرهای شخصی را به‌شدت افزایش داده است. حالا یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌ها این است که چطور می‌شود از سهم بالای خودروهای شخصی در معابر پرازدحام پایتخت کاست، آن‌هم وقتی سهم مترو و اتوبوس در سفرهای شهری کمتر از سه میلیون نفر در روز است!

آیا تمهیدات لازم برای افزایش این سهم بویژه اکنون که تقریباً به شرایط تردد پیش از کرونا برگشته‌ایم، آماده شده است؟ شهردار تهران قول داده که سهم حمل و نقل عمومی در جابه‌جایی مسافر افزایش یابد، اما اینکه چطور قرار است از سهم کمتر از 10 درصد فعلی به 30 درصد افق 1420 در مترو برسیم، درحالی که 19 سال بیشتر زمان نمانده است، معلوم نیست! مگر آنکه وعده علیرضا زاکانی برای افتتاح 12 ایستگاه تا پایان سال هرچه زودتر محقق شود و بتوان به وعده‌های دیگر او هم دل خوش کرد! آنطور که مهدی شایسته اصل، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو تهران و حومه گفته است از ابتدای مهر باید منتظر افزایش 30 درصدی تعداد مسافران مترو باشیم. با این حساب عدد مسافران به 2 میلیون نفر در روز هم خواهد رسید.


او البته تأکید کرده که اگر کیفیت خطوط موجود بویژه خطوط 6 و 7 تکمیل شود، می‌توان در سال آینده به استقبال حدود 4 میلیون مسافر در روز هم رفت. اما آیا مترو درحال حاضر امادگی 2 میلیون مسافر را دارد؟ براساس برنامه‌ریزی‌ها امسال 30 رام قطار اورهال شده و در ناوگان بهره‌برداری می‌شود، در هفته‌های گذشته نیز 3 رام قطار (شامل 3 لکوموتیو و 27 واگن دو طبقه) درخط 5 مترو اورهال و به ناوگان برگشته است. برای خطوط شهری نیز ۵ رام قطار درحال اورهال است. با این حال اما ۸۵ درصد ناوگان خط 5، نیازمند اورهال است.

به عبارتی در کل خطوط شهری حدود ۷۰۰ واگن باید اورهال بشود. درحال حاضر از ۱۷۱ رام قطار در خطوط داخل شهری، ۵ رام قطار به علت مشکل کمبود قطعه بیرون از چرخه قرار دارد. در حوزه تاکسیرانی هم از 318 هزار تاکسی، حدود 180 هزار تاکسی بالای 10 سال سن دارند که به مرز فرسودگی رسیده‌اند. سهم تهران در نوسازی تاکسی‌های فرسوده سال گذشته حدود 55 درصد از 9 هزار و 935 دستگاه در کل کشور بود.

هم‌اکنون 80 هزار تاکسی در کل تهران فعال است که حدود 50 درصد آن فرسوده محسوب می‌شود. اتوبوسرانی هم البته وضعیت مناسبی ندارد. هم‌اکنون 90 درصد اتوبوس‌های تهران فرسوده است که شامل 2 هزار و 300 دستگاه می‌شود. شهرداری تهران اعلام کرده که برای توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی به 530 هزار میلیارد تومان بودجه (به قیمت سال 1400) نیاز دارد و دولت سیزدهم هم قول داده که سهم قانونی خودش را در این دوره بپردازد. براساس توافقی که با دولت انجام شده تا پایان سال 900 دستگاه اتوبوس (ماهانه حدوداً 200 دستگاه) از شهریور به بعد به طور میانگین به شهرداری تهران تحویل داده می‌شود، اما تهران به 5 هزار دستگاه اتوبوس دیگر هم نیاز دارد. در عین حال باید به 50 اتوبوس برقی هم اشاره کرد که از مهرماه وارد ناوگان می‌شوند.
سهم خودروی شخصی باید به 25 درصد برسد

علی نادران، معاون مطالعات سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در پاسخ به اینکه بالاخره متولی ترافیک تهران کیست، می‌گوید: «حدود 20 نهاد در حوزه حمل و نقل و ترافیک تهران دخالت دارد، اما اینکه می‌گوییم متولی یا مدیریت واحد ندارد، یعنی سامانه در اختیار یک نفر یا یک نهاد نیست که بتواند تصمیم بگیرد. یعنی نهادهای دیگری غیر از شهرداری هم در این حوزه مسئولیت دارند که اگر زحماتی متقبل شوند، میزان نارضایتی کاهش می‌یابد.»


او ادامه می‌دهد: «به هرحال در ایامی از سال رفتارهای ترافیکی متفاوت می‌شود؛ شلوغی اول مهر چندان به رفتار سیستم حمل و نقل وابسته نیست. بخشی از ترافیک به خاطر رفتار رانندگان و عابران اجتناب ناپذیر است، مثلاً سرویس‌های مدارس یکی-دو هفته بعد از بازگشایی‌ها تعیین تکلیف می‌شوند که آموزش و پروش می‌تواند این وضعیت را زودترسامان دهد.

یا اینکه خانواده‌ها باید در شعاع پیاده‌روی مدارس ثبت نام کنند تا مجبور به استفاده از سرویس یا خودروی شخصی نشوند، اما همین ناآشنایی با محیط باعث شلوغی اطراف مدرسه شده و ترافیک را به شبکه حمل و نقل منتقل می‌کند. شهرداری هیچ الزام و سیاستی برای ساخت پارکینگ در اطراف مدرسه ندارد، اما در جانمایی مدارس باید پیشخوان در نظر گرفته شود، مثلاً در امریکا (کشورمبتنی بر خودروی شخصی) فضایی برای سوار و پیاده شدن دانش‌آموزان در طراحی شهری پیش‌بینی شده است. ما مبتنی بر حمل و نقل عمومی هستیم، پس باید در کنار ایستگاه اتوبوس و تاکسی و مترو مکانی برای خودروی شخصی جانمایی شود. این نقطه ضعف طراحی شهری ماست.»


او با تأکید بر اینکه ساعت اوج فعالیت مدارس و سفرهای کاری به شلوغی و بی‌نظمی رفتارهای ترافیکی اطراف مدارس بسیار حساس است، می‌گوید: «یک ثانیه تأخیر بر ترافیک اثر موجی شکل می‌گذارد.» نادران می‌گوید: «ظرفیت شبکه معابر برای روزهای عادی شهر تعریف شده، بنابراین افزایش سفرهای آموزش تأثیرگذار می‌گذارد.

بنابراین شهرداری باید ناوگان حمل و نقل عمومی را تقویت کند و استفاده از خودروی شخصی کاهش یابد. در کشورهای دیگر برنامه‌ریزی آموزشی قبل از شروع مدارس انجام می‌شود. نقطه بحرانی ما هم در همین یکی- دو هفته اول است.»او با بیان اینکه تهران یک شهر 9 میلیون نفری با ساختمان‌های بلند مرتبه است، می‌گوید: «در تمام شهرهای 9 میلیون نفری زمان متوسط سفر یک ساعت است.


الان سهم خودروهای شخصی 45 درصد است که باید به 25 درصد برسد. ایده‌آل و سیاستگذاری هم این است که 30 درصد سفرها با مترو انجام شود. در تهران علاوه بر مترو، اتوبوس تندرو هم جزو حمل و نقل انبوه حساب می‌شود. در سند چشم‌انداز سهم تاکسی‌ها 25 درصد است. سیاست شهرداری که مطالعات آن از سال 97 شروع شده است توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی است، یعنی مراکز پر تردد مثل مدارس باید در کنار ایستگاه‌های حمل و نقل عمومی ساخته شوند، البته این طرح هنوز اجرایی نشده است،اما یک فرایند بلند مدت و زمان بر است که در اغلب کشورها درحال اجراست.»درحال حاضرسهم سفرهای پیاده در تهران حدود ۲۰ درصد و سهم دوچرخه کمتر از یک درصد است. روزنامه ایران