اما مطالعهای جدید توسط تیم مشترک دانشمندان دانشگاه کیوتو و فوکوئی ژاپن نشان دهنده یافتههای امیدوار کنندهای بوده است! بر اساس گزارش این تیم، استفاده از آنتی بادی علیه یک ژن به نام USAG-۱ (ژن مرتبط با حساسسازی رحمی) میتواند رشد دندان در موشهایی که از بیماری مادر زادی ریزش دندانهایشان رنج میبرند را تحریک کند. اطلاعات کامل این مقاله از طریق مجله Science Advances قابل دسترسی خواهد بود.
هرچند یک انسان بالغ به طور طبیعی ۳۲ دندان دارد، اما حدود ۱ درصد از جمعیت کره زمین به واسه علل مادر زادی تعداد دندانهای کمتر و یا بیشتری خواهند داشت. محققان از همین موضوع یعنی دارا بودن دندانهای بیشتر به صورت مادر زادی به عنوان سرنخی برای تحریک رشد دندانها در بزرگسالان استفاده کرده اند.
به گفته Katsu Takahashi، یکی از نویسندگان اصلی مطالعه مذکور و همچنین مدرس ارشد تحصیلات تکمیلی دانشکده پزشکی دانشگاه کیوتو، مولکولهای بنیادین مسئول رشد و تکامل دندانها پیش از این شناسایی شده اند. وی میافزاید: شکل گیری تک تک دندانها به فعل و انفعالات چندین مولکول از جمله پروتئینهای ریختزایی استخوان (به اختصار BMP) و مسیر سیگنالینگ Wnt بستگی دارد.
البته BMP و Wnt در فرآیندهای دیگری علاوه بر توسعه دندانها نیز دخیل هستند. برای نمونه آنها میتوانند بر رشد بسیاری از اندامها و بافتها در دوره جنینی هم (زمانی که بدن انسان حتی به اندازه یک کشمش نیز نشده است) تاثیرگذار باشند. بدین ترتیب طبیعی است که از مصرف داروهایی با تاثیر مستقیم بر فعالیت این سیستمها اجتناب شود زیرا میتواند بر کل بدن اثر منفی داشته باشد. در ادامه تیم تحقیقاتی نام برده تصمیم گرفتند روی عواملی که در جهت مخالف BMP و Wnt کار میکنند و ایمنتر هستند، از جمله ژن USAG-۱ تمرکز کنند. Takahashi توضیح میدهد: ما میدانستیم که سرکوب ژن USAG-۱ به تحریک رشد دندانها کمک خواهد کرد. فقط اطمینان نداشتیم که این رویکرد نتیجه مطلوب مورد انتظار را به همراه داشته باشد یا خیر.
دانشمندان در ادامه اثرات چندین آنتی بادی مونوکلونال را روی ژن USAG-۱ مورد بررسی قرار دادند. از آنتی بادیهای مونوکلونال معمولا برای درمان سرطان ها، آرتروز و توسعه و ساخت واکسنها استفاده میشود. ژن USAG-۱ میتواند به طور موثر با BMP و Wnt ارتباط برقرار کند. همچنین آنتی بادیهای مختلفی وجود دارند که منجر به تولدهای پر ریسک و کاهش شانس بقای جنین موش میشوند. اینها همگی تایید کننده اهمیت وجود BMP و Wnt و در عین حال تاثیر قابل ملاحظه آنها بر رشد کل بدن هستند. پس از تحقیقات گسترده دانشمندان به آنتی بادی امیدوار کنندهای دست یافتهاند که میتواند تعامل USAG-۱ را صرفا با BMP مختل کند و از این رو منتج به جلوگیری از عوارض وسیع بر اندامهای دیگر بدن شود.
آزمایشات انجام گرفته با این آنتی بادی نشان داده است که سیگنالینگ BMP برای تعیین تعداد دندانهای موش ضروری است. از طرفی مصرف تنها یک تک دوز از آنتی بادی برای تولید یک دندان کامل کافی بود. آزمایشهای تکمیلی نیز همین مزایا را در راسوی اهلی به تایید رساندند. الگوهای دندانی راسوهای اهلی شباهت زیادی به انسان دارد و به همین دلیل این حیوانات برای تکمیل یافتههای تستها انتخاب شدند. سری بعدی آزمایش آنتی بادی هم روی حیواناتی مانند خوک و سگ صورت گرفت.
در مجموع این پژوهش نخستین مطالعهای است که به بررسی تاثیر و مزایای آنتی بادیهای مونوکلونال بر کمک به بازسازی و رشد مجدد دندانها میپردازد. پیگیریهای مذکور میتواند در آینده سبب شکل گیری یک چهارچوب درمانی جدید در راستای رفع مشکلات بالینی بیماران شوند. این در حالی است که در دوران کنونی چنین مشکلاتی تنها با کاشت پروتزهای دندانی و یا سایر اقدامات مصنوعی قابل حل خواهند بود.
Manabu Sugai نویسنده و محقق دیگر مطالعه مورد نظر از دانشگاه فوکوئی نتیجه گیری میکند: روشهای معمول مورد استفاده در علم مهندسی بافت برای بازسازی، تحریک و رشد مجدد دندانهای آسیب دیده و یا به کل از میان رفته مناسب نیستند. این در حالی است که مطالعه ما فرآیند نوین و متفاوتی را به جوامع علمی دنیا معرفی میکند. بر اساس نتایج به دست آمده توسط اعضای گروه و تحلیل دقیق آنها، پروژه ما میتواند به عنوان یک درمان مولکولی بدون نیاز به دستکاریهای سلولی برای طیف متنوعی از مشکلات دندانی مانندعدم پیدایش دندانها به صورت مادر زادی موثر واقع شود. به بیان دیگر با تکیه بر متد آنتی بادی مونوکلونال علیه ژن USAG-۱، هزینههای گزاف مربوط به ساخت ایمپلنتهای دندانی و همچنین درد ناشی از جراحی تا اندازه زیادی کاهش مییابد و میتوان به طور طبیعی امیدوار به رشد دندانی از دست رفته برای باری دیگر بود.