شفاآنلاین>سلامت> برجام ظرفيت‌هاي زيادي در حوزه‌هاي مختلف اقتصادي، سياسي، فني و حقوقي با خودش داشت.
اکنون با توجه به تحولاتي که در ايران رخ داد، با تغيير دولت و بعد از آن هم جنگ اوکراين دو عاملي بود که روي سرنوشت برجام تاثير گذاشت.
آقاي روحاني اخيرا در مصاحبه‌اي از اينکه در زمان دولتش برجام آماده امضا بود و همه مقدمات براي اينکه اين سند دوباره احيا شود، وجود داشته سخن گفته است. ولي در عالم سياست نمي‌توان همه تحولات را پيش بيني کرد و اصولا پيش‌بيني بسيار دشوار است.
حالا ما در وضعيتي هستيم که شرايط کاملا تغيير کرده ولي يک بحث پايه‌اي هنوز به قوت خود باقي است. آنهم اينکه فعاليت هسته‌اي ايران يک مقوله و مسئله امنيت بين‌المللي تلقي شده و آن جنبه هنوز پابرجاست بنابراين ما يا بايد شرايطي را فراهم کنيم که فعاليت هسته‌اي ايران از جنبه امنيت بين‌المللي يا تهديد براي صلح و امنيت بين‌المللي خارج شود. حال اگر برجام احيا نشود مقوله يا جنبه امنيت بين‌المللي فعاليت هسته‌اي ايران مي‌ماند که چگونه درک و با آن در سطح بين‌المللي برخورد مي‌شود. آنچه مسلم است با توجه به تبليغات و فضايي که از سال‌ها پيش ايجاد شده، نگراني‌هايي هم براي کشورهاي غربي و هم کشورهاي همسايه ايران ايجاد کرده که بايد اين فعاليت‌ها شفاف و توسط آژانس بين‌المللي اتمي قابل رصد باشد.
امري که پيشتر در چارچوب پروتکل الحاقي نظر آژانس را تامين مي‌کرد اما اگر برجام احيا نشود، ايران به تشديد فعاليت هسته‌اي از جنبه غلظت غني سازي، اورانيوم غني شده و توسعه و تکميل سانتريفيوژها با نسل‌هاي جديد مي‌پردازد. وقتي کشورها نگران هستند، نمي‌توانند هيچ اقدامي نکنند و اگر به سراغ اقدام بروند با تحريم‌ها حتي تشديد شده‌اش هم نمي‌تواند يک اقدام متناسب به زعم آنها باشد و اين نگراني به اين صورت است که ايران به سمت فعاليت غيرصلح آميز هسته‌اي مي‌رود و تقابل با آن يک بحث امنيتي است. ايران هم حداقل با تشديد تحريم‌ها با وضعيت اقتصادي که دارد با مسائل و مشکلاتي روبه‌رو شود.
بنابراين همچنان معتقدم گزينه ديگري وجود ندارد که جايگزين عدم احياي برجام باشد. از اين رو هرقدر هم مشکلات زياد باشد، هرچند که به نظر مي‌رسد وقت زيادي از دست رفته ولي باز هم در مقايسه با گزينه جايگزين، احياي برجام به نفع طرفين است و اگر تبعات عکس‌العمل جايگزين برجام مورد بررسي دقيق واقع شود بازهم مسئولان احتمالا ترجيح خواهند داد که برجام امضا شود. اما اينکه روسيه علاقه‌مند به احياي برجام نيست، طبيعي است و مي‌خواهد مسائل بحران اوکراين را به هر موضوعي که بتواند کمک کننده باشد، پيوند بزند. براي ايران هم وقتي درگير مسئله پرونده هسته‌اي و تشديد تحريم‌ها باشد، امکان صدور نفت کمتر فراهم است و نمي‌تواند بازارهايي که روسيه مخصوصا در حوزه صادرات گاز از دست مي‌دهد را بگيرد و فشار مضاعفي به دنياي غرب است که سعي کند با روسيه به نوعي کنار بيايند.یوسف مولایی استاد دانشگاه/ روزنامه آرمان ملی
