به گزارش شفاآنلاین: شیرین احمدنیا در وبینار دوم سلسله‌نشست‌های تخصصی پیرامون «تأثیرات روانی_اجتماعی کرونا» که به همت موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی برگزار شد با بیان اینکه پیامدهای پاندمی کرونا از منظر رشته جامعه شناسی و رشته‌های دیگر مورد تامل قرار گرفته است گفت: به عنوان مثال در حوزه بهداشت و پزشکی با مواردی چون حجم انبوه و غافلگیر کننده مبتلایان به ویروس، فشار روی کادر درمان و کمبود تخت بیمارستانی، سردرگمی اولیه برای شیوه درمان، نبود واکسن و غیره و اخیرا مقاومت در قبال واکسن و عدم رعایت پروتکل‌ها مواجه بودیم.
وی افزود: یا از منظر اجتماعی کرونا و پیامدهای آن فرصتی را فراهم کرد که به همگان یادآوری کنیم مسائل و مشکلات پزشکی و درمانی نیز اساسا مسائل اجتماعی و فرهنگی هستند چرا که هر بیماری در یک بستر اجتماعی و فرهنگی ایجاد، تشدید و یا تضعیف می‌شود و ویژگی‌های گروه‌های انسانی در کنار مولفه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در سیاست‌گذاری‌های مرتبط دخیل است، به همین علت است که ما شاهد تفاوت‌ها در عملکرد کشورهای مختلف در مدیریت مقابله و مدیریت تبعات بهداشتی، اقتصادی و اجتماعی بحران کرونا هستیم.
دانشیار جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی افزود: از این حیث وضعیت سلامت مردم، بروز بیماری‌ها، گسترش آنها و چاره اندیشی و درمان نیز فقط در حیطه اختیارات وزارت بهداشت نیست و این وزارتخانه به تنهایی متولی امر نیست.
احمدنیا ادامه داد: آنچه جوامع را از نظر میزان موفقیت در پیشگیری و مقابله با بیماری و کاستن از هزینه‌های جانی، مالی، اجتماعی از یکدیگر متمایز می‌کند در کنار زیرساخت‌ها و تاسیسات کلان اجتماعی و اقتصادی عبارت از مسئولیت پذیری مقامات، سرعت عمل و پاسخگویی نهادهای مرتبط، شفافیت رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی و کیفیت و کمیت تامین خدمات بهداشتی و اقدامات نهادی است.
سقوط ۷۱ تا ۳۹۵ میلیون نفر در جهان به ورطه فقر شدید و تبعات آن
وی در ادامه به مهمترین پیامدهای اقتصادی و اجتماعی کرونا اشاره کرد و گفت: گسترش فقر و آسیب پذیری گروه‌های مختلف اجتماعی در سطح جهانی از جمله پیامدهای کرونا است. در یکی از گزارش‌های بین المللی پیرامون تبعات همه‌گیری به نتایج شوک و رکود اقتصادی در ارتباط با گسترش فقر به ویژه در کشورهای با درآمد متوسط و پایین اشاره شده است. برآوردها از ۷۱ تا ۳۹۵ میلیون نفری سخن گفته بود که به ورطه فقر شدید سقوط کرده‌اند. سایر افرادی که حتی کمی ممکن است از خط فقر فاصله داشته باشند نیز در معرض این خطر هستند که به زیرخط فقر سقوط کنند.
دانشیار جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی افزود: معیشت مردم،
دسترسی‌شان به غذا و خدمات پایه به شدت تحت الشعاع اتخاد اقدامات واکنشی به
اپیدمی بوده است. این امر برای برخی گروه‌های اجتماعی نظیر افراد کم
درآمد، زنان و شاغلان بخش غیررسمی شدیدتر است. همچنین درآمد گروه‌های وسیعی
از مردم با شروع همه‌گیری کاهش پیدا کرده، نصف شده یا کلا مشاغل خود را از
دست داده‌اند.
احمدنیا با اشاره به اینکه کرونا موجب برچسب خوردن افراد مبتلا شده است گفت: رفتار تبعیض آمیز، طرد اجتماعی، منزوی کردن اقتصادی و گاه خشونت نتیجه اینگونه برچسب زنی‌هاست و در کنار آن شاهد محرومیت از برخی خدمات و حمایت‌ها هستیم. همچنین افراد دارای ناتوانی یا معلولان به دلیل عدم امکان دسترسی درست به اطلاعات بهداشتی یا عدم برخورداری از حمایت یا مراقبت لازم بیشتر در معرض خطر ابتلا قرار دارند و به نسبت سایرین بیشتر در معرض مشکلات از دست دادن درامد، امنیت غذایی و همچنین خشونت هستند و در نتیجه سلامت جمسانی و روانی‌شان آسیب می‌بیند.
وی کودکان را نیز در زمره گروه‌های آسیب‌پذیر در این پاندمی قرار داد و گفت: به ویژه کودکان در خانواده های اقشار فرودست که از رفتن به مدرسه نیز محروم شده اند بیشتر تحت الشعاع قرار گرفته اند. در این میان برخی در معرض ازدواج زودهنگام یا کار به قصد مشارکت در اقتصاد خانواده قرار گرفته و در نتیجه علاوه بر این مشکلات، به دلیل فقر و گرسنگی بیشتر، رشدشان نیز تحت تاثیر منفی است.
قرار گیری ۸۶ میلیون کودک در جهان در شرایط فقر خانوار
۸۵ میلیون دختر و پسر در جهان به علت شرایط قرنطینه در معرض «خشونت»
عضو هیئت مدیره انجمن جامعه‌شناسی ایران افزود: درمورد دانشجویان و جوانان برآوردها نشان می‌دهد که حدود یک میلیارد نفر از بابت بسته شدن مدارس و دانشگاه‌ها متضرر شده‌اند. همچنین بالغ بر ۸۶ میلیون کودک در جهان در شرایط فقر خانوار قرار گرفته اند و در نتیجه احتمال داده شده که نسبت کار کودکان افزایش یافته باشد. در ارتباط با خشونت علیه کودکان نیز برآورد شده است که ۸۵ میلیون دختر و پسر در جهان به علت شرایط قرنطینه در معرض خشونت جسمانی، جنسی و عاطفی بیشتر قرار گرفته و باز هم قرار خواهند گرفت. همچنین بسیاری از کودکان از پیشرفت تحصیلی و کسب فرصت‌های شغلی، سلامت و رفاه بازمانده‌اند.
احمدنیا به شاغلان غیررسمی نیز اشاره کرد و گفت: یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون شاغل غیررسمی در معرض از دست دادن شغل هستند و اغلب هیچ برنامه حمایت اجتماعی یا بیمه‌ای در قبال این شوک اقتصادی نداشته‌اند و بسیاری از آنها به دلیل شرایط زندگی و شغلی‌شان بیشتر در معرض ابتلا به کرونا و بیمار شدن قرار گرفته‌اند. کارگران مهاجر نیز در شرایط مشابه بسیار آسیب پذیرتر هستند.
اقدامات حمایتی و جبرانی ـ اقتصادی در اولویت کاری دولتها قرار گیرد
وی در ادامه به مسائل مرتبط دیگری در حوزه پیامدهای اجتماعی کرونا نظیر تشدید خشونت علیه زنان، ازدواج زودهنگام یا ازدواج کودکان، سوگواری و عزاداری های غریبانه خانواده‌های بازماندگان اشاره و توصیه‌هایی ارائه کرد: اقدامات حمایتی و جبرانی در زمینه اقتصادی باید برای گروه‌های زنان، موسسات خرد و متوسط، افراد خوداشتغال و کسانی که روزمرد هستند و کارگران مهاجر در اولویت قرار بگیرد. تمرکز اقدامات باید بر اقشار آسیب‌پذیر باشد و از مشارکت زنان برای برنامه‌های جبرانی و سیاست‌گذاری‌ها بهره گرفته شود.
عضو هیئت مدیره انجمن جامعه‌شناسی ایران با بیان اینکه کشورهای دارای نظام خدمات حمایتی اجتماعی، مداخلات قوی‌تر و موثرتری داشته و به شکل بهتری به بحران پاسخ داده‌اند گفت: از آنجا که پیش بینی شده دوران مواجهه با این بحران طولانی خواهد بود لازم است هم اقدامات کوتاه‌مدت و هم برنامه‌های بلند مدت در جهت تدارک حمایت‌های اجتماعی پیش بینی شود. مقابله با بحران کرونا مستلزم افزایش همبستگی اجتماعی و سرمایه اجتماعی است.
