تخصص بیهوشی جزو تخصصهای مادر، کلیدی و پایه است و هر بیمارستانی نیاز به متخصص بیهوشی دارد. متخصص بیهوشی علاوه بر کار در اتاق عمل، وظیفه رسیدگی به بیماران بسیار بدحال را در بخشهای مراقبت ویژه و اورژانس دارد
شفاآنلاین>سلامت> رشتههای مادر مثل داخلی، اطفال، طب اورژانس و بیهوشی، جایگاه خود را از دست دادهاند. تخصص بیهوشی در تمام دنیا تخصص ویژه و حیاتی است که متخصصان این رشته در قسمت اورژانس، بخشهای مراقبتهای ویژه، اتاق عمل و دیگر قسمتهای بیمارستان خدمت میکنند. با وجود اهمیت حیاتی این رشته مادر، آمارها حاکی از آن است که این رشته تخصصی با استقبال سرد متقاضیان ادامه تحصیل مواجه شده؛ طوری که اغلب ظرفیت پذیرش در این رشتهها خالی مانده است.
به گزارش شفاآنلاین: علیرضا سلیمی، رئیس انجمن بیهوشی و مراقبتهای ویژه ایران هم با اشاره به خالی ماندن ظرفیت پذیرش دانشجو در رشته تخصصی بیهوشی گفت: «پزشکان جوان بعد از گذراندن دوره پزشکی عمومی حاضر به انتخاب رشته بیهوشی نیستند، افرادی هم که جایگاه علمی خوبی دارند به فکر مهاجرت هستند. این مسئله اینقدر حاد است که بیش از ۷۰ درصد از صندلیهای تخصصی رشته بیهوشی خالی مانده است. از طرف دیگر متخصصان با سن بالاتر از ۵۰ سال ما که در اوج تجربه و توانمندی هستند و معمولا کمتر کسی در این سن به مهاجرت فکر میکند، در فکر رفتن به کشورهای دیگر هستند.»
وی تاکید کرد: «
تخصص بیهوشی جزو تخصصهای مادر، کلیدی و پایه است و هر بیمارستانی نیاز به متخصص بیهوشی دارد. متخصص بیهوشی علاوه بر کار در اتاق عمل، وظیفه رسیدگی به بیماران بسیار بدحال را در بخشهای مراقبت ویژه و اورژانس دارد. این تخصص از آن دسته تخصصهایی است که برای روزهای سخت مثل مواقع زلزله، سیل و یا همهگیریهایی مثل کووید-19 بسیار ضروری است و جزو تخصصهایی است که در خط اول درمان قرار میگیرد. در نتیجه برای هر کشوری جزو تخصصهای پایه محسوب میشود که نقش حیاتی و کلیدی دارد.»
رئیس انجمن بیهوشی و مراقبتهای ویژه ایران ادامه داد: «در تمام دنیا به واسطه اینکه رشته بیهوشی، رشته پراسترسی است و متخصصان این رشته کار کلیدی انجام میدهند، اجر و قرب و درآمد بالایی برای متخصصان این رشته در نظر میگیرند، ولی در ایران متاسفانه به خاطر سوءمدیریت چند دههای، رشتههای مادر مثل داخلی، اطفال، طب اورژانس و بیهوشی ضعیف شدهاند و جایگاه خود را از دست دادهاند.»
وی افزود: «طبیعی است هر رشته و صنفی فارغ از اینکه مربوط به هر حوزهای باشد اول از همه باید یک چرخه اقتصادی سالم و مطمئن داشته باشد که متاسفانه در این رشته میزان زحمت و استرس و حساسیت کار با میزان درآمد همخوانی ندارد. اگر درآمد متخصصان بیهوشی را در ایران با سایر کشورهای دنیا مقایسه کنیم همکاران ما درآمد پایینی دارند.»
سلیمی با بیان اینکه آمار دقیقی از میزان مهاجرت متخصصان بیهوشی نداریم گفت: «به صورت میدانی میتوان گفت متخصصان بیهوشی به شدت تمایل به مهاجرت پیدا کردهاند. کسانی هم که در کشور ماندگار شدهاند ضریب کارایی آنها کاهش پیدا کرده است و تعداد روزهایی کاری را کاهش دادهاند که این واقعه خطرناکی است.»
رئیس انجمن بیهوشی و مراقبتهای ویژه ایران تصریح کرد: «یکی از ریشههای خالی ماندن ظرفیت تخصص بیهوشی، نابرابری اقتصادی است، بخصوص وقتی با سایر رشتههای پزشکی مقایسه میشود، چون عدالت بین رشتهای وجود ندارد. طبیعی است که پزشکان این رشته را انتخاب نکنند. در واقع کمتوجهیها و بیمهریهایی با هر دلیلی به این رشته شده است. میبینیم که متاسفانه در تصمیمگیریها، متخصصان این رشته مورد توجه قرار نمیگیرند و مورد حمایت معنوی قرار نمیگیرند. در کمیتههای کلیدی و سیاستگداران از همکاران این رشته حتی برای تصمیمگیری درباره خودشان استفاده نمیشود که اینها همه و همه باعث میشود علاوه بر وضعیت اقتصادی بد، جایگاه اجتماعی این رشته در مقایسه با سایر تخصصها جذابیتی نداشته باشد. این حس در همکاران ما بوجود آمده که رشته بیهوشی، رشته مظلومی است و مورد توجه نیست.»
وی به سلامت نیوز یادآور شد: «در شرایط کنونی که بحث افزایش ظرفیت پزشکی مطرح است نکته قابل توجه این است که برای بعضی از تخصصها هر قدر هم ظرفیت را اضافه کنیم کسی حاضر به انتخاب آن نیست که این اوج فاجعه است و یک زنگ خطر جدی است. وقت آن است که به جای افزایش چشم بسته ظرفیت پزشکی بیاییم ساختارهای حوزه سلامت را اصلاح کنیم، فرایندها را تعریف کنیم و روندها را اصلاح کنیم تا هم توزیع مناسبتری از پزشکان در کشور را داشته باشیم و هم عدالت بین رشتهای را برقرار کنیم که جوانان بر اساس علاقهشان رشته را انتخاب کنند، نه بر اساس آیندهنگری.»
سلیمی با بیان اینکه متاسفانه شرایط اجتماعی و اقتصادی رشته بیهوشی بحرانی است، تاکید کرد: «به طور کلی آینده رشتههای مادر از جمله تخصص بیهوشی را خوب نمیبینم. یکی از اقداماتی که باید به آن توجه شود این است که باید در سیاستگذاریها از تجربیات افرادی که دست اندرکار هستند استفاده شود. متاسفانه در تصمیمگیریهای مهم از ظرفیت انجمن بیهوشی و مدیران گروهها و دست اندرکاران رشته بیهوشی که همه جزو دلسوزان کشور هستند استفاده نمیشود و سیاستگذاریها شتاب زده است.»
رئیس انجمن بیهوشی در خصوص میزان شکایت بیماران از متخصصان بیهوشی در کشور گفت: «خوشبختانه میزان شکایت از متخصصان این رشته بالا نیست و متخصصان بیهوشی متعهدانه بهترین سرویس را به بیماران ارائه میدهند. باوجود اینکه خودشان مشکلات زیادی دارند و علیرغم اینکه بیش از 18 شهید در دوره کووید دادیم و تعداد زیادی از متخصصان این رشته مبتلا شدند، ولی میزان رضایتمندی از متخصصان بیهوشی در کشور ما در میان بیماران بالاست و شکایات پایین است و خدمات با استانداردهای بالایی به بیماران ارئه میشود. درواقع شکایت از متخصصان این رشته بالاتر از رشتههای دیگر نیست.»
وی در پایان با انتقاد از پایین بودن تعرفههای بیهوشی در کشور افزود: «متاسفانه دورنمای مثبتی برای این رشته و سایر رشتههای مادر نمیبینیم. ما انتظار داشتیم کمیتهها و کارگروههایی تشکیل شود و از افرادی که در این رشته تبحر دارند برای تعیین تعرفهها دعوت شود و کار کارشناسی انجام گیرد که هم به نفع کشور و هم به نفع این رشته مادر باشد، ولی این کار انجام نشد. الان چند روز به تعیین تعرفهها مانده است و امیدوار نیستیم کار ویژهای برای رشته بیهوشی انجام شود. مضاف بر اینکه دورنمای افزایش کلی تعرفههای 1401 بسیار ترسناک است که حتی جزء کوچک تورمی را که پشت سر گذاشتیم و پیشرو هم داریم را جبران نخواهد کرد.»
مشکلات پیشروی پزشکان رشته مراقبتهای ویژه
با توجه به نقش حیاتی متخصصان بیهوشی و فوق تخصصهای مراقبت ویژه در دوران کرونا و خطراتی که به جان خریدهاند، انتظار میرود که متولیان نظام سلامت برای حمایت از این گروه پزشکی، فعالانهتر به میدان بیایند.
علی امیر سوادکوهی، رئیس انجمن مراقبتهای ویژه ایران با اشاره به مشکلات فوق تخصصهای مراقبت ویژه تاکید میکند: «حدود 180 فوقتخصص مراقبتهای ویژه در کشور داریم. در نظر بگیرید که این گروه از پزشکان در خط مقدم مقابله با بیماری کرونا بودند. شدیدترین شکل بیماران مبتلا به کرونا، بیمارانی بودند که در «آی سی یو» بستری میشدند و مدیریت این بخش نیز در اختیار همکاران فوقتخصص مراقبتهای ویژه بود. با توجه به زحمت فراوانی که پزشکان فوق تخصص مراقبتهای ویژه و همچنین پرستاران، پزشکان اورژانس و متخصصان بیهوشیها در این دوران متحمل شدند و شبانه روز در حال خدمت رسانی به مبتلایان کرونا بودند، انتظار میرفت که از این گروههای پزشکی تقدیر واقعی به عمل بیاید تا آنها حس کنند زحماتشان دیده میشود، اما شاهد بودیم که هیچ تقدیری در مقام عمل صورت نگرفت و حتی با وضع تعرفههای ناعادلانه نیز به وضعیت معیشتی این گروه از جامعه پزشکی توجه نداشتند. متاسفانه با نادیده گرفتن دستمزدهای واقعی این پزشکان و نادیده گرفتن هزینه تمام شده خدمات پزشکی، جامعه پزشکی مزد روزهای سخت خود را نگرفتند.».
سوادکوهی خاطرنشان میکند: «جامعه پزشکی در دوران مقابله با کرونا از جان و دل مایه گذاشت، سختیهای کار شبانهروزی را متحمل شد و سلامت خودش را به شدت به خطر انداخت. حتی برخی از همکاران پرستار و پزشک ما در جریان مقابله با کرونا، جانشان را از دست دادند. قاعده اخلاقی و منطقی این بود که حداقل با وضع تعرفههای منطقی، دستمزد واقعی کادر درمان را پرداخت میکردند، اما چنین اتفاقی هم نیفتاد.»
او اظهار میکند: «آی سی یو در بیمارستانها خط مقدم مقابله با بیماریهای سنگین هستند. قطعا هرچقدر جایگاه رشته فوق تخصصی مراقبتهای ویژه در نظام سلامت کشور ارتقا یابد، به همان نسبت هم سطح سلامت بیماران حاد، افزایش پیدا خواهد کرد. همچنین در حوزه تختهای مراقبتهای ویژه نیز با کمبود جدی مواجه هستیم. در حالی که باید حدود 15 درصد از تختهای بیمارستانی کشور، تختهای مراقبت های ویژه باشد، اما ما هم اکنون فقط یک سوم این تختهای ویژه را در اختیار داریم.»
همچنین همایون بیگلری، متخصص مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی نیز به اهمیت افزایش تختهای مراقبت ویژه اشاره میکند و میگوید: «در بسیاری از بیمارستانها پذیرش بیماران مبتلا به کرونا وجود ندارد و مردم با خیال راحتتری برای درمان بیماریهایی غیر از کرونا به این مراکز درمانی مراجعه میکنند. حال اگر قرار باشد که هربار با شدت گرفتن کرونا و به دلیل کمبود شدید تختهای مراقبت ویژه، سایر مراکز درمانی پذیرای بیماران مبتلا به کرونا باشند، در آن صورت میزان مراجعات مردمی به بسیاری از مراکز درمانی کاهش خواهد یافت و اقتصاد بیمارستانها نیز دچار مشکل خواهد شد.»
بیگلری تاکید میکند: «تامین تختهای مراقبت ویژه باید به صورت اولویتی ضروری در دستور کار قرار بگیرد. همواره باید برای شرایط سختتر آماده باشیم. البته معتقدم همزمان با تامین تختهای مراقبت ویژه باید اصل پیشگیری در اولویت باشد. درواقع هرچقدر سختگیری برای رعایت موارد بهداشتی و پروتکلها از سوی مردم و دولت، جدیتر گرفته شود و اکثریت جامعه نیز با واکسیناسیون به ایمنی نسبی برسد، به همان نسبت هم نیاز به تختهای مراقبت ویژه، کمتر خواهد شد.»
از سوی دیگر باید در نظر داشت که کمبود جدی پرستار تخصصی در بخش مراقبتهای ویژه، بسیار مشهود است. افزایش نیروی پرستار در این بخشها میتواند اندکی از فشار کاری سنگین در بخش مراقبتهای ویژه را کاهش دهد.روزنامه سپید