کاهش آمار مرگ بر اثر عفونتها در گرو رفع کمبود پرستار؛
شفا آنلاين-دو درصد یا سه درصد؟ آنطور که معاون درمان وزیر بهداشت میگوید: «عفونتهای بیمارستانی در کشور ما ثبت نمیشود. » با وجود این «مسعود مردانی» فوق تخصص بیماریهای عفونی، اعتقاد دارد که دو تا سه درصد از مرگها را عفونتهای بیمارستانی رقم میزنند.
به گزارش شفا آنلاين،«محمد آقاجانی» معاون وزیر، عامل اصلی انتقال این عفونتها را دست پزشک و
پرستار میداند. «محمد شریفی مقدم» دبیر کل خانه پرستار، یکی از دلایل اصلی این ماجرا را کمبود پرستار میداند؛ کمبودی که
ممکن است هم بیمار را در معرض عفونت قرار بدهد و هم سلامت پرستار را نشانه
برود.
«مجید حنیفه» مسئول تجویز و مصرف منطقی داروی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی همدان، دلیل اصلی بروز عفونتهای بیمارستانی را در سابقه مصرف آنتیبیوتیک بیماران میداند. مسعود مردانی هر دو مورد را دلیل مرگهایی میداند که تعداد واقعی آنها معلوم نشده است. ایرانیها آنتی بیوتیک خورهای قهاری هستند که برای مصرف این قرص خیلی هم احتیاج به مشورت پزشک را احساس نمیکنند.
آمارهای جهانی میگوید که هر سال نزدیک به 200هزار نفر براثر عفونتهای بیمارستانی راهی گورستانهای سرد میشوند. مرگهایی که باعث شده تا همایشهای بینالمللی شستوشوی دستها برگزار شود اما در ایران آمار دقیقی وجود ندارد. البته هر از گاهی آمارهای جستهگریخته و ریزی به رسانه میرسد. به گفته حمیدالله سلطانی استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران 60 درصد عفونتهای بیمارستانی در مردان دیده میشود و 40 درصد مابقی میماند برای زنان. در بین عفونتهای مختلف بیمارستانی، عفونتهای ادراری، تنفسی، خونی و محل عمل جراحی از سایر عفونتها شایعتر بوده و هزینه های بیشتری را هم در پی دارد.
همین موضوع باعث میشود تا محمد آقاجانی بگوید که متأسفانه در کشور ما هنوز نظام ثبت عفونتهای بیمارستانی نداریم و به همین علت برآورد دقیقی از این مسأله نداریم اما میدانیم که عامل اصلی انتقال عفونت بیمارستانی دست پزشکان و پرستاران است که باید از هر بیمار به بیمار بعدی ضدعفونی شود. تا این سؤال از سوی افکارعمومی پیش بیاید که آیا پزشکان و پرستاران بعد از معاینه و درمان یک بیمار، دستهای خود را تمیز نمیکنند. شریفی مقدم دبیرکل خانه پرستار بحث را به کمبود پرستار میکشاند؛ کمبودی که هم ممکن است جان بیماری را به خطر بیندازد و هم جان پرستار را. به گفته او پرستاران بیشترین تماس را با بیمار دارند. او موقعیت یک اورژانس را یادآوری میکند که نه تنها کمبود پرستار دارد که پرستار به دلیل تصادفی بودن یک بیمار مجبوراست که زخم باز بیمار را پانسمان کند؛ بیماری که ممکن است عفونتی با خود به همراه داشته باشد که پرستار را تهدید کند.
او میگوید:< یک بیمار ممکن است هپاتیت داشته باشد یا مثلاً سل. هر دو بیماری جزو امراض پرخطر هستند. از سوی دیگر در یک بخش که 25 مریض وجود دارد باید 5 پرستار حاضر باشند اما چند پرستار وجود دارد؟ در نهایت 2 پرستار که زمان کار یکی از آنها زمان استراحت دیگری است. پس میماند یک پرستار با 25 بیمار! این پرستار مدام باید از یک بیمار به سراغ یک بیمار دیگر و از یک اتاق به اتاق دیگر برود و ممکن است اصلاً وقت نکند که دستکشاش را عوض کند و یا دستش را بشوید. بویژه عوض کردن <گان> سختتر از دستکش است. این مسأله میتواند به شیوع یک عفونت در بین بیماران منجر شود. عفونتی که پرستار را هم
مبتلا کند.>
به گفته دکتر داوود یادگاری متخصص بیماریهای عفونی و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، سازمان بهداشت جهانی از سال ۲۰۰۸ تاکنون ضدعفونی نمودن دست را برای پیشگیری از عفونتهای بیمارستانی مطرح کرده که توسط کشور ما نیز بسیار مورد استقبال قرار گرفته اما این امر نیاز به اعتبار بخشی بیشتری دارد. همین مسأله باعث شده باوجود گذشت 6 سال از آغاز این حرکت جهانی هنوز عفونت بیمارستانی یکی از معضلات اصلی اداره بیمارستانها باشد و به گفته آقاجانی یکی از خطرات عمدهای باشد که در تمام دنیا بیمارستانها را به چالش میکشد و یک تهدید مهم برای سلامت بیماران بستری و حتی سرپایی و بخصوص در بخشهای مراقبتهای ویژه است.
او هم عفونتهای بیمارستانی را یکی از عوامل مرگ بیماران میداند. عفونتهایی که به گفته او به وسیله انتقال میکروارگانیسمهای مقاوم به درمان از یک بیمار به بیمار دیگر بویژه از طریق دستگاه تنفسیمنتقل میشود. البته فقط دستهای پرستاران و پزشکان در این ماجرا متهم نیستند آنطور که خود آقاجانی براساس تجربیات میگوید دست همراهان بیمار هم در این ماجرا دخیل است. دستانی که باعث میشود تا عفونت از یک بیمار به بیمار دیگر انتقال یابد.
هرچند آمار دقیقی از میزان ابتلا به عفونتهای بیمارستانی وجود ندارد اما یک چیز برای متخصصان اثبات شده است. به گفته مردانی اگر بیماری بیش از 10 روز در بخش مراقبتهای ویژه و ICU بستری بماند بروز عفونت در آن اجتنابناپذیر است. اما این همه کندهای که دود مرگ از آن بلند میشود، نیست. به گفته او همچنین طی انجام عمل جراحی که فرد دچار عارضه یا عفونت زخم میشود بروز عفونت بیمارستانی در چنین افرادی بروز میکند.
مردانی میگوید: «از ویژگیهای عفونت بیمارستانی این است که با میکروارگانیسمهایی رخ میدهد که این میکروبها از مقاومترین میکروبهای جهان محسوب میشود.> او هم انگشت اتهام را به سمت آنتی بیوتیکهایی که بیرویه مصرف میشوند میکشاند و میگوید: «همچنین مصرف بالای آنتیبیوتیک در کشور باعث شده این عفونتها مقاوم شوند و امکان مرگ و میر بالا را ایجاد کنند که بهترین راه کنترل، پیشگیری است.»
کارشناس مسئول تجویز و مصرف منطقی داروی معاونت غذا و دارو در دانشگاه علوم پزشکی همدان متهم اصلی ماجرای مرگهای بیآمار را مصرف بیرویه آنتی بیوتیک میداند: «یک مرد 60 ساله در بیمارستان به دنبال عمل موفق قلب که روی وی انجام شده بود، 2 روز بعد دچار عفونت شده و 3روز بعد فوت میکند، زمانی که پرونده چنین بیماری بررسی میشود، درمییابیم که فرد در هر دوره سرماخوردگی خود به صورت خودسرانه داروی آموکسیسیلین مصرف کرده و همچنین در هر زمان که دچار عفونت ادراری شده، از داروی کوتریموکسازول استفاده کرده است.»
به گفته او با بروز مجدد عفونت ادراری برای این فرد سپروفلوکساسین تجویز میشود، ولی او به محض بهبود علائم، دوره درمان خود را با این آنتی بیوتیک کامل نمی کند و دارو را قطع میکند. او روی سابقه فرد تمرکز میکند و میگوید: «در سن 20 سالگی به دلیل وجود جوش صورت برای او داروی «کلیندامایسین» به صورت خوراکی تجویز میشود که این تجویز غیرمنطقی به نظر میرسد چرا که در نتیجه آن بیمار دچار عارضه اسهال ناشی از این آنتیبیوتیک شده و مجبور به استفاده از داروی ونکومایسین میشود.»
او اعتقاد دارد مصرف بیرویه قرصی را که کمکم باید نام مرگ روی آن گذاشت فرهنگ میداند. فرهنگی که انگار میگوید آنتیبیوتیک درمان همه دردهاست! فرهنگ فعلی تجویز و مصرف آنتیبیوتیک در کشور موجب شده که در سن 60 سالگی ما با بیماری روبهرو شویم که به انواع آنتیبیوتیکها مقاوم است و این گروه از بیماران متأسفانه تعدادشان رو به افزایش است و در صورتی که نیاز به انجام عمل جراحی یا حتی بستری در بیمارستان داشته باشند، بروز عفونتهای مقاوم به درمان بیمارستانی در چنین افرادی دور از ذهن به نظر نمیرسد.
چه باید کرد؟
این سؤال را آقاجانی اینطور پاسخ میدهد: « مهمترین اقدام، نصب دستگاههای استریلیزاسیون دست است که خوشبختانه اکنون در تمام بخشهای بیمارستانی و مراکز درمانی کشور و بویژه در بخشهای ICU این دستگاهها نصب شده و باید با آموزش مناسب به پرسنل فرهنگ ضدعفونی کردن دست را از هر بیمار به بیمار بعدی گسترش دهیم.»
البته او اعتقاد دارد که ابتدا باید آمارهای واقعی در بیمارستانها ثبت شود. او میگوید که به همین علت در حال تدوین پروتکل ثبت عفونتهای بیمارستانی در کشور هستیم که با ابلاغ آن به تمام بیمارستانهای دولتی و خصوصی و ثبت دقیق این عفونتها بتوانیم برآورد دقیقی از این مسأله در کشور داشته باشیم و محلهای آسیب را بخوبی بشناسیم تا بتوانیم تداخلات لازم را برای اصلاح این مسأله برنامهریزی کنیم. مردانی هم روی پیشگیری تأکید میکند و میگوید: «پیشگیری به این معنی است که پزشک و پرستار قبل از معاینه بیمار دست خود را شستو شو دهند و به بیمار زیاد آنتیبیوتیک ندهند چون ممکن است مقاومت در فرد را بیشتر کند.»
به گفته وی باید روی مدت زمان بستری بیمار هم به طور جدی فکر کرد و آن را به حداقل رساند: «چرا که بستری طولانیمدت بروز عفونت را بیشتر میکند. » البته این موارد شاید عفونت بیمارستانی را کنترل کند اما آن را به صفر نمیرساند. به هرحال آنطور که مردانی دیده و میگوید این موارد در حال حاضر در بیمارستانها رعایت نمیشود: « در بخش ICU میبینیم که کادر درمانی فقط برای رفتن به منزل دست خود را میشویند در حالی که باید بین بازدید از 2 بیمار این شستو شو انجام شود.» به گفته او از طرفی مصرف آنتی بیوتیک و تجویز آن از سوی پزشکان نیز بسیار بالاست و این تجویز به حدی است که بیمار تا زمانی که در بیمارستان بستری است مجبور به
مصرف است.
او در نهایت میگوید: «تمام پزشکان، پرسنل و کادر درمانی در بخشهای ویژه باید آموزش لازم را برای کنترل عفونتهای بیمارستانی ببینند و دوره های خاصی را بگذرانند. » در نهایت یک مسأله دیگر هم وجود دارد؛ تعداد کم پرستاران، مهاجرت پرستاران در چند سال اخیر بیمارستانهای کشور را با مشکل جدی پرستار روبه رو کرده است. پرستارانی که هرگز تعداد واقعی آنها به گوش رسانهها نرسید و همه مسئولان سعی کردند با این جمله که تعدادشان آنقدر نیست سر و ته قضیه را هم بیاورند، اما نیامد. بنابراین درآوردن آمار کسانی که دچار عفونتهای بیماری میشوند تنها راه برای کنترل مرگهای خاموش بیمارستانها نیست، باید فکری هم به حال تعداد پرستاران کرد!
ایران
«مجید حنیفه» مسئول تجویز و مصرف منطقی داروی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی همدان، دلیل اصلی بروز عفونتهای بیمارستانی را در سابقه مصرف آنتیبیوتیک بیماران میداند. مسعود مردانی هر دو مورد را دلیل مرگهایی میداند که تعداد واقعی آنها معلوم نشده است. ایرانیها آنتی بیوتیک خورهای قهاری هستند که برای مصرف این قرص خیلی هم احتیاج به مشورت پزشک را احساس نمیکنند.
آمارهای جهانی میگوید که هر سال نزدیک به 200هزار نفر براثر عفونتهای بیمارستانی راهی گورستانهای سرد میشوند. مرگهایی که باعث شده تا همایشهای بینالمللی شستوشوی دستها برگزار شود اما در ایران آمار دقیقی وجود ندارد. البته هر از گاهی آمارهای جستهگریخته و ریزی به رسانه میرسد. به گفته حمیدالله سلطانی استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران 60 درصد عفونتهای بیمارستانی در مردان دیده میشود و 40 درصد مابقی میماند برای زنان. در بین عفونتهای مختلف بیمارستانی، عفونتهای ادراری، تنفسی، خونی و محل عمل جراحی از سایر عفونتها شایعتر بوده و هزینه های بیشتری را هم در پی دارد.
همین موضوع باعث میشود تا محمد آقاجانی بگوید که متأسفانه در کشور ما هنوز نظام ثبت عفونتهای بیمارستانی نداریم و به همین علت برآورد دقیقی از این مسأله نداریم اما میدانیم که عامل اصلی انتقال عفونت بیمارستانی دست پزشکان و پرستاران است که باید از هر بیمار به بیمار بعدی ضدعفونی شود. تا این سؤال از سوی افکارعمومی پیش بیاید که آیا پزشکان و پرستاران بعد از معاینه و درمان یک بیمار، دستهای خود را تمیز نمیکنند. شریفی مقدم دبیرکل خانه پرستار بحث را به کمبود پرستار میکشاند؛ کمبودی که هم ممکن است جان بیماری را به خطر بیندازد و هم جان پرستار را. به گفته او پرستاران بیشترین تماس را با بیمار دارند. او موقعیت یک اورژانس را یادآوری میکند که نه تنها کمبود پرستار دارد که پرستار به دلیل تصادفی بودن یک بیمار مجبوراست که زخم باز بیمار را پانسمان کند؛ بیماری که ممکن است عفونتی با خود به همراه داشته باشد که پرستار را تهدید کند.
او میگوید:< یک بیمار ممکن است هپاتیت داشته باشد یا مثلاً سل. هر دو بیماری جزو امراض پرخطر هستند. از سوی دیگر در یک بخش که 25 مریض وجود دارد باید 5 پرستار حاضر باشند اما چند پرستار وجود دارد؟ در نهایت 2 پرستار که زمان کار یکی از آنها زمان استراحت دیگری است. پس میماند یک پرستار با 25 بیمار! این پرستار مدام باید از یک بیمار به سراغ یک بیمار دیگر و از یک اتاق به اتاق دیگر برود و ممکن است اصلاً وقت نکند که دستکشاش را عوض کند و یا دستش را بشوید. بویژه عوض کردن <گان> سختتر از دستکش است. این مسأله میتواند به شیوع یک عفونت در بین بیماران منجر شود. عفونتی که پرستار را هم
مبتلا کند.>
به گفته دکتر داوود یادگاری متخصص بیماریهای عفونی و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، سازمان بهداشت جهانی از سال ۲۰۰۸ تاکنون ضدعفونی نمودن دست را برای پیشگیری از عفونتهای بیمارستانی مطرح کرده که توسط کشور ما نیز بسیار مورد استقبال قرار گرفته اما این امر نیاز به اعتبار بخشی بیشتری دارد. همین مسأله باعث شده باوجود گذشت 6 سال از آغاز این حرکت جهانی هنوز عفونت بیمارستانی یکی از معضلات اصلی اداره بیمارستانها باشد و به گفته آقاجانی یکی از خطرات عمدهای باشد که در تمام دنیا بیمارستانها را به چالش میکشد و یک تهدید مهم برای سلامت بیماران بستری و حتی سرپایی و بخصوص در بخشهای مراقبتهای ویژه است.
او هم عفونتهای بیمارستانی را یکی از عوامل مرگ بیماران میداند. عفونتهایی که به گفته او به وسیله انتقال میکروارگانیسمهای مقاوم به درمان از یک بیمار به بیمار دیگر بویژه از طریق دستگاه تنفسیمنتقل میشود. البته فقط دستهای پرستاران و پزشکان در این ماجرا متهم نیستند آنطور که خود آقاجانی براساس تجربیات میگوید دست همراهان بیمار هم در این ماجرا دخیل است. دستانی که باعث میشود تا عفونت از یک بیمار به بیمار دیگر انتقال یابد.
هرچند آمار دقیقی از میزان ابتلا به عفونتهای بیمارستانی وجود ندارد اما یک چیز برای متخصصان اثبات شده است. به گفته مردانی اگر بیماری بیش از 10 روز در بخش مراقبتهای ویژه و ICU بستری بماند بروز عفونت در آن اجتنابناپذیر است. اما این همه کندهای که دود مرگ از آن بلند میشود، نیست. به گفته او همچنین طی انجام عمل جراحی که فرد دچار عارضه یا عفونت زخم میشود بروز عفونت بیمارستانی در چنین افرادی بروز میکند.
مردانی میگوید: «از ویژگیهای عفونت بیمارستانی این است که با میکروارگانیسمهایی رخ میدهد که این میکروبها از مقاومترین میکروبهای جهان محسوب میشود.> او هم انگشت اتهام را به سمت آنتی بیوتیکهایی که بیرویه مصرف میشوند میکشاند و میگوید: «همچنین مصرف بالای آنتیبیوتیک در کشور باعث شده این عفونتها مقاوم شوند و امکان مرگ و میر بالا را ایجاد کنند که بهترین راه کنترل، پیشگیری است.»
کارشناس مسئول تجویز و مصرف منطقی داروی معاونت غذا و دارو در دانشگاه علوم پزشکی همدان متهم اصلی ماجرای مرگهای بیآمار را مصرف بیرویه آنتی بیوتیک میداند: «یک مرد 60 ساله در بیمارستان به دنبال عمل موفق قلب که روی وی انجام شده بود، 2 روز بعد دچار عفونت شده و 3روز بعد فوت میکند، زمانی که پرونده چنین بیماری بررسی میشود، درمییابیم که فرد در هر دوره سرماخوردگی خود به صورت خودسرانه داروی آموکسیسیلین مصرف کرده و همچنین در هر زمان که دچار عفونت ادراری شده، از داروی کوتریموکسازول استفاده کرده است.»
به گفته او با بروز مجدد عفونت ادراری برای این فرد سپروفلوکساسین تجویز میشود، ولی او به محض بهبود علائم، دوره درمان خود را با این آنتی بیوتیک کامل نمی کند و دارو را قطع میکند. او روی سابقه فرد تمرکز میکند و میگوید: «در سن 20 سالگی به دلیل وجود جوش صورت برای او داروی «کلیندامایسین» به صورت خوراکی تجویز میشود که این تجویز غیرمنطقی به نظر میرسد چرا که در نتیجه آن بیمار دچار عارضه اسهال ناشی از این آنتیبیوتیک شده و مجبور به استفاده از داروی ونکومایسین میشود.»
او اعتقاد دارد مصرف بیرویه قرصی را که کمکم باید نام مرگ روی آن گذاشت فرهنگ میداند. فرهنگی که انگار میگوید آنتیبیوتیک درمان همه دردهاست! فرهنگ فعلی تجویز و مصرف آنتیبیوتیک در کشور موجب شده که در سن 60 سالگی ما با بیماری روبهرو شویم که به انواع آنتیبیوتیکها مقاوم است و این گروه از بیماران متأسفانه تعدادشان رو به افزایش است و در صورتی که نیاز به انجام عمل جراحی یا حتی بستری در بیمارستان داشته باشند، بروز عفونتهای مقاوم به درمان بیمارستانی در چنین افرادی دور از ذهن به نظر نمیرسد.
چه باید کرد؟
این سؤال را آقاجانی اینطور پاسخ میدهد: « مهمترین اقدام، نصب دستگاههای استریلیزاسیون دست است که خوشبختانه اکنون در تمام بخشهای بیمارستانی و مراکز درمانی کشور و بویژه در بخشهای ICU این دستگاهها نصب شده و باید با آموزش مناسب به پرسنل فرهنگ ضدعفونی کردن دست را از هر بیمار به بیمار بعدی گسترش دهیم.»
البته او اعتقاد دارد که ابتدا باید آمارهای واقعی در بیمارستانها ثبت شود. او میگوید که به همین علت در حال تدوین پروتکل ثبت عفونتهای بیمارستانی در کشور هستیم که با ابلاغ آن به تمام بیمارستانهای دولتی و خصوصی و ثبت دقیق این عفونتها بتوانیم برآورد دقیقی از این مسأله در کشور داشته باشیم و محلهای آسیب را بخوبی بشناسیم تا بتوانیم تداخلات لازم را برای اصلاح این مسأله برنامهریزی کنیم. مردانی هم روی پیشگیری تأکید میکند و میگوید: «پیشگیری به این معنی است که پزشک و پرستار قبل از معاینه بیمار دست خود را شستو شو دهند و به بیمار زیاد آنتیبیوتیک ندهند چون ممکن است مقاومت در فرد را بیشتر کند.»
به گفته وی باید روی مدت زمان بستری بیمار هم به طور جدی فکر کرد و آن را به حداقل رساند: «چرا که بستری طولانیمدت بروز عفونت را بیشتر میکند. » البته این موارد شاید عفونت بیمارستانی را کنترل کند اما آن را به صفر نمیرساند. به هرحال آنطور که مردانی دیده و میگوید این موارد در حال حاضر در بیمارستانها رعایت نمیشود: « در بخش ICU میبینیم که کادر درمانی فقط برای رفتن به منزل دست خود را میشویند در حالی که باید بین بازدید از 2 بیمار این شستو شو انجام شود.» به گفته او از طرفی مصرف آنتی بیوتیک و تجویز آن از سوی پزشکان نیز بسیار بالاست و این تجویز به حدی است که بیمار تا زمانی که در بیمارستان بستری است مجبور به
مصرف است.
او در نهایت میگوید: «تمام پزشکان، پرسنل و کادر درمانی در بخشهای ویژه باید آموزش لازم را برای کنترل عفونتهای بیمارستانی ببینند و دوره های خاصی را بگذرانند. » در نهایت یک مسأله دیگر هم وجود دارد؛ تعداد کم پرستاران، مهاجرت پرستاران در چند سال اخیر بیمارستانهای کشور را با مشکل جدی پرستار روبه رو کرده است. پرستارانی که هرگز تعداد واقعی آنها به گوش رسانهها نرسید و همه مسئولان سعی کردند با این جمله که تعدادشان آنقدر نیست سر و ته قضیه را هم بیاورند، اما نیامد. بنابراین درآوردن آمار کسانی که دچار عفونتهای بیماری میشوند تنها راه برای کنترل مرگهای خاموش بیمارستانها نیست، باید فکری هم به حال تعداد پرستاران کرد!
ایران
نظرشما
آخرین اخبار