قانون جوانی جمعیت و تاثیرات احتمالی بر افزایش کودکان نارس

 هدف از نام‌گذاری روزی به نام روز جهانی نوزادان نارس چیست؟

ملیحه کدیور: این روز برای توجه بیشتر جامعه جهانی به مسائل و مشکلات تولد کودکان نارس، پیشگیری از تولد زودرس و حاملگی امن و سالم نام‌گذاری شده است. هرچه کودک تا زمان ترم خود یعنی چهل هفته در رحم مادر بماند تکامل او کامل‌تر می‌شود و با سلامت بیشتری به دنیا می‌آید.

نارسی در زمان تولد می‌تواند بر روی رشد و تکامل او در حین تولد و آینده این فرد تاثیر گذاشته و برای خانواده نیز مشکلات مختلفی را به وجود آورد.

 چه عواملی به دنیا آمدن نوزادان نارس دخیل هستند؟

کدیور: علت‌های مختلفی در به دنیا آمدن کودکان نارس دخیل هستند، برخی از آنها به مادر، برخی به جفت و برخی دیگر به خود نوزاد مربوط هستند. اما در هریک از علل نیز دسته‌بندی‌های دیگری مانند فشار خون یا دیابت مادر نیز وجود دارد که ممکن است روی نارسایی جفت تاثیر بگذارد. مشکلاتی در رابطه با رشد جنین و عفونت رحم و نحوه قرارگیری جفت، چندقلویی و برخی مشکلات ژنتیکی نیز می‌تواند تاثیرگذار باشد.

یکسری عوامل محیطی مانند آلودگی‌هایی که در مواد غذایی وجود دارند ممکن است به بدن مادر نفوذ پیدا کرده و بر روی تولد کودک در زمان ترم یا پیش از ترم تاثیر داشته باشد.

 در سال‌های اخیر سزارین‌های الکتیوو حتی مواردی چون تولد لاکچری در تاریخ‌های رند با رشد عجیبی مواجه شده و حتی در مقطعی این سزارین‌ها از زایمان طبیعی و در ترم پیشی گرفتند، این مسائل چه تاثیری بر روی تولد کودکان نارس گذاشته است؟

کدیور: متاسفانه تعداد سزارین در کشور ما بالا است. البته ما باید بر روی زایمان ایمن تاکید کنیم حال می‌خواهد به صورت سزارین باشد یا زایمان طبیعی چرا که زایمان ایمن بر روی سلامت نوزاد و مادر هر دو تاکید دارد.

آنچه در کشور ما مد شده این است که بر اساس خواست مادر برای پیشگیری از زایمان بدون درد ترجیح دهند سزارین داشته باشند. این موارد نیز در تولد نوزادان نارس بی‌تاثیر نیست. باید توجه کرد که برخی از خانواده‌ها برای تولد فرزندشان در یک تاریخ خاص ترجیح می‌‌دهند زایمان زودرس به کمک سزارین داشته باشند. شانس تولد کودکان نارس در این گونه زایمان‌ها بسیار بالاست و ممکن است در تخت‌های ویژه NICU بخوابد و داروهای خاصی را برای او به کار برند و حتی نارسی او در مرگ یا آینده فرزند تاثیر گذار باشد.

مادران و خانواده‌ها باید نسبت به زایمان ایمن و تولد کودکان سالم حساس باشند نه اینکه حتما فرزندشان در یک تاریخ خاصی به دنیا بیاید. متخصصین زنان در این راستا باید همکاری کرده تا از بروز این بی‌هنجاری که به تولد نارس کودکان کمک می‌کند جلوگیری کنند. هرچه جنین بیشتر در رحم مادر باقی بماند در رشد و تکامل مغزی کمک کند. این نوعی سوء رفتار است که عملا از رشد کودک جلوگیری کرده است.

 وضعیت مرگ و میر در میان کودکان نارس چگونه است و چه قدر شانس زنده ماندن دارند؟

کدیور: با توجه به پیشرفت‌هایی که در علوم زنان و نوزادان به وجود آمده و پیشرفت‌هایی که در امکانات پزشکی صورت گرفته تلاش شده تا نخست از تولید نوزادان نارس جلوگیری شود و حتی به سلامت این نوزدان کمک شود.

بازهم تاکید می‌کنم هرچیزی که کمک کند تا نوزاد بیشتر در رحم مادر باقی بماند به سلامت آنها کمک می‌کند.

اگر نتوانیم به هر دلیلی از تولد این کودکان پیشگیری کنیم، باید از قبل از تولد تا زمان تولد او تیم‌ پزشکی و امکانات مراقبت و شرایط محیط را برای او فراهم کنیم، رسیدگی به اختلالات الکترولیزی، مایع درمانی، اکسیژن رسانی و تزریق‌های وریدی و حتی خوراندن شیر مادر به نوزاد در تکامل مغزی آنها بسیار اهمیت دارد. همچنین تسهیلاتی برای پمپ کردن شیر از مادر و لوله گذاری در مری نوزاد باید ایجاد شود تا به سلامت نوزاد نارس، تکامل و زنده ماندن او کمک کند.

نکته دیگر تماس پوست با پوست یا مراقبت کانگرویی نیز بسیار با اهمیت است که در کشور ما نیز خوشبختانه این امکان موجود دارد که به هم تداوم تعذیه با شیر مادر و هم تکامل نوزاد کمک می‌کند.

زمانی در کشور ما تنها به زنده ماندن نوزاد کمک می‌کردند اما اکنون آینده او و تکامل نوزاد، مدیریت درد، کاهش درد، کار درمانی و ... در موضوع نوزادان نارس بسیار با اهمیت است. در واقع برای تولد و سلامت یک نوزاد چند صد گرمی تخصص‌های زیادی نیاز هست.

شانس بقای نوزاد نارس بستگی به سن داخل رحمی دارد، نوزاد هرچه کوچک‌تر باشد احتمال زنده ماندن آنها ممکن است متفاوت باشد با این حال اینکه چه مدت در داخل رحم بوده و مراقبت‌های داخل رحمی چگونه بوده و نوع نارسی و نحوه مراقبت از آنها پس از تولد اهمیت در زنده ماندن و سلامت آنها اهمیت دارد.

 اخیرا قانون جوانی جمعیت در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده است، بسیاری از متخصصان نسبت به عواقب محدود کردن غربالگری هشدار که در این قانون مورد تاکید قرار گرفته است، هشدار می‌دهند، این موضوع چه تاثیری بر روی تولد نوزادان نارس دارد؟

کدیور: غربالگری در سلامت یک جنین بسیار با اهمیت است، وقتی جنینی ناهنجاری دارد، احتمال تولد زود هنگام و در نتیجه نارسی او نیز وجود دارد. وقتی هم که نارس به دنیا آمد بار زیاد اقتصادی و عاطفی برجای می‌گذارد.

حذف پوشش بیمه‌ای این غربالگری‌ها به ضرر اقشار آسیب‌پذیر خواهد بود، کسانی که از نظر مالی مشکلی نداشته باشند این غربالگری‌ها را انجام داده و احتمال زایمان ایمن و در نتیجه سلامت مادر و نوزاد در آنها بیشتر خواهد بود.

از سوی دیگر این ناهنجاری‌ها ممکن است به سقط غیر ایمن بیانجامد، که برای آینده مادر و بارداری‌های آتی خطرناک خواهد بود. بهتر بود نمایندگان مجلس نسبت به هشدار‌های سازمان بهزیستی و متخصصان جامعه پزشکی در مورد افزایش کودکان نارس، ناهنجار و معلول توجه می‌کردند. آمار این کودکان در آینده جواب این پرسش را خواهد داد.

 در حال حاضر میزان کودکان نارس در کشور چگونه است؟

کدیور: یازده درصد کودکانی که در ایران به دنیا می‌آیند نارس هستند، این آمار در کشورهای دیگر نیز بین 9 تا 13 درصد است. برخی مواقع نیز نوزادان نارس را با نوزادان کم‌وزن یکسان تلقی می‌کنند بر همین اساس امار سالیانه کودکان نارس و کم وزن را 15 میلیون تولد تخمین می‌زنند.

آنچه برای اکثر کشورهای جهان اهمیت دارد پیشگیری از تولد نوزادان نارس است، حتی برای زایمان‌های اختیاری و سزارین‌های الکتیو توصیه می‌شود که تا قبل از هفته سی و نهم انجام نشود، چرا که باید به تکامل ریه و... کمک شود.

 چه مشکلاتی در مورد امکانات درمانی و مراقبتی نوزادان در کشور وجود دارد؟

کدیور: خوشبختانه در سال‌های اخیر به میزان تخت‌های نوزدان در کشور افزوده شده و امکانات NICU نیز اضافه شده است اما هنوز نیاز به این تخت‌ها وجود دارد. زمانی دستورالعملی وجود داشت که اگر بیمارستانی اتاق زایمان دارد تخت ویژه نیز اضافه کنند اما این در دنیا مرسوم نبود به این دلیل که وقتی که نوزادی به دنیا بیاید و نارس باشد نیروهای درمانی دیگر تبحری در مراقبت و رسیدگی به این نوزاد پیدا نمی‌کردند. از سوی دیگر با توجه به هزینه‌ای که برای آن می‌شود اثر بخشی لازم دیده نمی‌شود.

آنچه لازم است که در کشور ما وجود داشته باشد، ارائه خدمات سطح بندی شده به مادر و نوزاد است، اگر مادری مشکل خاصی نداشته باشد خدمات سطح یک را دریافت کند، اگر مشکل داشته باشد اما مشکل جدی نداشته باشد خدمات سطح دو را دریافت کند. اگر مادری با مشکل جدی مواجه بود و امکان تولد نارس کودک او وجود داشته باشد باید خدمات سطح سه را دریافت کنند که در این راستا باید پرسنلی آماده بوده و برای خدمت به این مادر بلافاصله اعزام شوند. این گروه انتقال ضمن کمک در به دنیا آوردن کودک، او را تثبیت کرده سپس او را به تخت‌های ویژه منتقل کنند. متاسفانه در کشور ما چنین خدماتی وجود ندارد.

بهترین روش برای انتقال نوزاد نارس، خود رحم مادر است، لذا باید پیش از تولد مادر را به مرکزی که امکانات NICU دارد منتقل کرد که متخصص زایمان پرخطر هم در آنجا حضور داشته باشد.سپید