گفته می‌شود گردش مالی فروش رمدسیویر در کشور از ۹۸۰میلیارد تومان در نیمه دوم سال گذشته به 1700میلیارد تومان در نیمه اول سال‌جاری رسیده است
شفاآنلاین>سلامت> فعالان حوزه دارو می‌گویند که از ابتدای پاندمی کرونا، سرانه مصرف داروهای بیمارستانی و داروهای ضدانعقاد و تقویت سیستم ایمنی و مکمل‌های مرتبط و داروهای ضد ویروس و ضد قارچ با افزایش قابل توجهی همراه بوده و با اینکه قبلا میزان آنتی‌بیوتیک‌ها بسیار بالا بود، حالا مصرف آن کم شده است. در این میان «رمدسیویر»، بالاترین میزان مصرف را به خود اختصاص داده است.
به گزارش شفاآنلاین: شیوع کرونا، الگوی مصرف دارو در ایران را تغییر داد. در شرایطی که پیش از این اعلام می‌شد، پرفروش‌ترین داروهای کشور، قرص متفورمین (دیابت)، کپسول آموکسی‌سیلین (ضدعفونت)، قرص آتورواستاتین (قلب) و قرص کوآموکسی کلاو (آنتی‌بیوتیک) است، حالا رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس خبر می‌دهد که سال گذشته داروی رمدسیویر با نزدیک به 980میلیارد تومان فروش، پرمصرف‌ترین داروی سال بوده است. مصرف بالای رمدسیویر در ایران، موضوعی است که پیش از این از سوی سازمان غذا و دارو هم اعلام شده بود. براساس اعلام این سازمان، مصرف این دارو در مهر سال 99از 169هزار به 2میلیون و 250هزار عدد در تابستان 1400رسید.
گفته می‌شود گردش مالی فروش رمدسیویر در کشور از ۹۸۰میلیارد تومان در نیمه دوم سال گذشته به 1700میلیارد تومان در نیمه اول سال‌جاری رسیده است. مصرف این دارو در پیک پنجم کرونا، به بالاترین میزان آن رسید؛ به‌طوری‌که در مرداد‌ماه رکورد زد و تنها در 72ساعت 10برابر افزایش مصرف پیدا کرد. رمدسیویر، دارویی است که برای مقابله با ابولا در سال 2016در آمریکا تولید شد و با شیوع کرونا و بررسی اثربخشی آن بر بهبود بیماران کرونایی به‌عنوان دارویی برای درمان کوویدـ 19مورد مطالعه قرار گرفت. با اینکه این دارو مورد تأیید است، اما به‌دلیل عوارض کبدی و کلیوی، باز هم در دنیا با احتیاط تجویز می‌شود و حتی درباره اثربخشی آن همچنان تردید وجود دارد. حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس به این نکته اشاره کرده و گفته بود که مصرف بالای این دارو در شرایطی است که تأثیر زیادی روی درمان بیماران مبتلا به کرونا ندارد. با این حال با قوت تجویز و فروخته می‌شود.
تغییر قیمت از 25میلیون تومان به 360 هزار تومان
در اوایل شیوع کرونا، نوع خارجی این دارو، تا 25میلیون تومان برای هر دوز فروخته می‌شد و با شروع تولید داخلی و قرار گرفتن در فهرست بیمه، قیمت آن از یک‌میلیون تومان شروع شد، در دوران اوج بیماری در پیک پنجم، به 700هزار تومان هم رسید و حالا به‌گفته یکی از داروخانه‌داران، به قیمت حدود 360هزار تومان با دفترچه بیمه فروخته می‌شود. در پاندمی کرونا 5شرکت دارویی، تولید رمدسیویر را بر‌عهده گرفتند. در کنار رمدسیویر، داروی فاویپیراویر هم به‌عنوان یکی دیگر از داروهای مؤثر در
درمان بیماران مبتلا به کرونا مورد استفاده قرار می‌گرفت. مصرف این دارو هم از 11میلیون عدد در نیمه دوم سال99 به 11میلیون و 900هزار عدد رسیده بود. ماجرای مصرف دارو در ایران اما تنها به اضافه شدن رمدیسیویر به فهرست بلندبالای دارو در ایران، محدود نمی‌شود. در پاندمی کرونا، مصرف داروهای ضدانعقاد، تقویت سیستم ایمنی و مکمل‌های مرتبط و همچنین داروهای ضد‌ویروس هم افزایش پیدا کرده است.
پیش از این اعلام شده بود که مصرف دارو در ایران از استانداردهای جهانی بسیار فراتر رفته، به‌طوری که جمعیت 84میلیون نفری، معادل جمعیت یک میلیارد و 400میلیون نفری مصرف دارو دارد. در این میان میانگین مصرف آنتی‌بیوتیک و مسکن‌ها در مقایسه با میانگین آن در کشورهای اروپایی بیش از حد نیاز است. تحقیقات نشان می‌دهد 10تا 15درصد داروها در ایران بدون مشورت با پزشک مصرف می‌شوند که عوارض این مصرف، منجر به بستری 10تا 20درصد از بیماران در مراکز درمانی می‌شود. همه اینها در شرایطی است که به‌گفته متخصصان، مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها منجر به بالا رفتن میزان نارسایی و پیوند کلیه در ایران شده است. پس از آنتی‌بیوتیک‌ها، مولتی ویتامین‌ها و مسکن‌ها در رتبه بعدی مصرف قرار دارند. گفته می‌شود سالانه هر ایرانی حدود 340عدد قرص مصرف می‌کند. با این حال آمار شفافی از آخرین وضعیت مصرف دارو در ایران منتشر نشده است.
نقش دست‌های پنهان در مصرف و قیمت‌گذاری دارو
محمود هادی‌پور، پژوهشگر حوزه دارو و داروساز، می‌گوید که مصرف دارو در ایران بی‌رویه است و این موضوع در دوران کرونا، برای داروهایی که گفته می‌شد در درمان این بیماری تأثیر دارد هم اتفاق افتاد. با این حال او می‌گوید که رمدسیویر در درمان کرونا تأثیر داشته هرچند که اعلام می‌شود عوارض قابل توجهی برای بیمار خواهد داشت: «میان مرگ و عوارض بیماری، قطعا پزشک عوارض بیماری را انتخاب می‌کند. در بیماران مبتلا به کرونا نمی‌توان ریسک کرد، باید تلاش شود تا بیمار زنده نگه داشته شود. به همین دلیل با اینکه دارو عوارض دارد، اما تجویز می‌شود. هر چند که با توجه به مشخص شدن نتایج عوارض دارویی در آینده، در سال‌های بعد با موجی از بیماران مبتلا به کبد و... مواجه شویم.» براساس اعلام او، این دارو در ابتدای مصرف در سال گذشته با قیمت‌های بسیار بالایی فروخته می‌شد، بعد به 800تا 900هزار تومان رسید و حالا تا 300هزار تومان هم فروخته می‌شود. همین تغییر قیمت، نشان می‌دهد که دست‌های پنهان در قیمت‌گذاری و مصرف دارو دخالت دارند، چرا که می‌شد از همان ابتدا با همین قیمت فروخته شود. این پژوهشگر دارو در ادامه تجویز دارو در ایران را غیرمنطقی می‌داند و درباره تغییر الگوی مصرف دارو با شیوع کرونا می‌گوید: «اساسا در کشور الگوی مصرف منطقی دارو وجود ندارد.»
افزایش سرانه مصرف داروهای ضدانعقاد و تقویت‌کننده سیستم ایمنی
سیاست‌های نادرست در سیستم دارویی کشور، مورد انتقاد مجتبی بوربور، نایب‌رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو هم است. او در پاسخ به این سؤال که آیا کرونا سرانه مصرف دارو در کشور را افزایش داده است، می‌گوید: «سرانه مصرف داروهای عادی در کشور ما تغییری نکرده و افزایشی نداشته است، چرا که به‌عنوان مثال بیماران قلبی و عروقی و دیابت تغییری در مصرف داروهایشان نداشتند. اما سرانه مصرف داروهای بیمارستانی و داروهای ضدانعقاد و تقویت سیستم ایمنی و مکمل‌های مرتبط و داروهای ضد‌ویروس و ضد‌قارچ با افزایش قابل توجهی همراه بود و به نوعی شاهد تغییر الگوی مصرف هستیم. نکته دیگر اینکه مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها برای بیماری‌هایی ازجمله گلودرد و عفونت‌های ساده بسیار کمتر شده است؛ چرا که در پاندمی کرونا و در ماه‌های سرد بیماری‌های عفونی واگیردار کمتر شایع بودند.» به اعتقاد بوربور، با انتقاد از سیاست درمانی کرونا در کشور، ادامه می‌دهد: «به‌نظر می‌رسد تنها در کشورهای توسعه نیافته مصرف داروهایی ازجمله رمدسیویر عدد بالایی را به‌خود اختصاص داده است. اما در سایر کشورها تمرکز بر تامین و تزریق واکسن بوده و تا این میزان شاهد افزایش مصرف دارو نیستیم. در مواجهه با کرونا تمرکز اصلی پیشگیری است نه دارو و درمان. ما به موضوعات اجتماعی و سطح مراقبت‌های بهداشتی بی‌توجه بودیم به همین دلیل سرانه مصرف داروهای بیمارستانی ما در مقابله با کرونا افزایش پیدا کرد. در شرایطی که در تمام دنیا بر واکسیناسیون تمرکز داشتند، ما در ایران رمدسیویر مصرف کردیم و در فروش آن رکورد زدیم.» او ادامه می‌دهد: «با تأیید بسیاری از کشورها درباره اثرات مثبت رمدسیویر، پروتکل‌های درمانی کشور ما هم روی این دارو متمرکز شد و در 2پیک چهارم و پنجم آنقدر مصرف بالایی داشتیم که با کمبود مواجه شدیم. از سوی دیگر در نیمه دوم سال99 فروش این دارو بیش از 900میلیارد تومان بود و در نیمه اول سال‌جاری به 1700میلیارد تومان رسید. این عدد تنها برای برند ایرانی این داروست که از سوی 5شرکت دارویی تولید می‌شود.» او با اشاره به کاهش مصرف این دارو هم‌اکنون، ادامه می‌دهد: «پزشکان به اندازه گذشته تمایلی به مصرف این دارو ندارند چرا که اکنون مشخص شده با وجود هزینه‌های گزافی که برای تهیه این دارو پرداخت می‌شود، چندان هم اثربخش نیست. رمدسیویر تا چند‌ماه پیش، بیش از 700هزار تومان فروخته می‌شد و با وجود کاهش قیمت آن به 360هزار تومان است باز هم به صرفه نیست. البته با کاهش پیک هم مواجه هستیم و شدت بیماری کمتر شده است.»
بوربور درباره تمرکز ایران بر استفاده از این دارو به همراه فاویپیراویر هم می‌گوید:«این داروهای ضد‌ویروس در ایران از مهر سال گذشته تا مرداد امسال بیشتر از نرم جهانی مصرف شد. به‌ویژه اینکه واردات چندانی از رمدسیویر نداشتیم و عمده مصرف از تولیدات داخلی تامین می‌شود که عرضه آنها از مهر سال گذشته آغاز شده بود.»
مکث
بر اساس آمارنامه دارویی سال 99، 4 داروی پرمصرف در کشور، رمدسیویر، آموکسی‌سیلین، کلوپیدوگرل و استامینوفن بودند
۴۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون عدد دارو در کشور مصرف می‌شود که ۴۰ میلیارد عدد آن مربوط به داروهای تولید داخل است
85 درصد بازار دارویی داخلی و 15 درصد وارداتی است
ایران در آسیا دومین کشور و در جهان بیستمین کشوری است که بالاترین میزان مصرف دارو را دارد
در سال 2020، میزان فروش دارو در ایران 2.742 میلیون دلار اعلام کرده است
مصرف دارو در ایران با جمعیت ۸۰ میلیونی به اندازه کشور ۱.4 میلیارد نفری چین است. روزنامه همشهری
