سرانه پزشک در کشورمان در مقایسه با کشورهای منطقه مناسب نیست و برای خروج از این بحران باید طی پنج سال آینده در رشته پزشکی سالانه ۳ هزار نفر و در رشته دندانپزشکی ۵۰۰ نفر به ورودی دانشگاههای کشور اضافه شود
شفاآنلاین>سلامت> زمزمه افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی ایران در شرایطی بالا گرفته است که آمارهای سازمان سنجش حاکی از آن است که امسال چیزی حدود نیمی از پذیرفتهشدگان کنکور سراسری انتخاب رشته نکردهاند و در این میان صندلی خالی در دانشگاههای علوم پزشکی رو به افزایش است و بازار کار ایران برای بسیاری از پزشکان جذاب نیست. تا آنجا که سازمان نظام پزشکی سال گذشته گزارش داد که در 10 ماه ابتدای سال 99 نزدیک به سه هزار پزشک از ایران مهاجرت کردهاند.
به گزارش شفاآنلاین: قائم مقام ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشوردر حاشیه یکصد و پنجاه و چهارمین جلسه ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور با بیان اینکه، دستور اصلی جلسه موضوع سرانه پزشکی بود، گفته است: «به دلیل اینکه در سند آمایش آموزش عالی در حوزه سلامت یک بخش مهم محسوب میشود، نگرانی هایی از تعداد رو به افول پزشکان کشور وجود دارد.»
منصور کبگانیان تاکید کرد: «سرانه پزشک در کشورمان در مقایسه با کشورهای منطقه مناسب نیست و برای خروج از این بحران باید طی پنج سال آینده در رشته پزشکی سالانه ۳ هزار نفر و در رشته دندانپزشکی ۵۰۰ نفر به ورودی دانشگاههای کشور اضافه شود.»
وی اضافه کرد: «همین مسئله شورای عالی انقلاب فرهنگی را بر آن داشت که از مدتی پیش نسبت به این موضوع حساس شود و اقدامات کارشناسی بسیار دقیقی با حضور دستگاههای ذیربط انجام شد.»
قائم مقام ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور با بیان اینکه، در سنین بالا نیاز کشور به خدمات پزشکی بالاتر میرود، دومین محور و تهدید را بازنشستگی پزشکان بخصوص فارغالتحصیلان دهه شصت عنوان کرد و افزود: «پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در دهه شصت کشور شاهد جهشی درجذب
دانشجویان پزشکی داشتیم که این گروه در شرف بازنشستگی هستند.»
کبگانیان تهدیداتی همچون مهاجرت بخشی از جامعه پزشکان به خارج از کشور و گردشگری سلامت را از دیگر دلایل ورود شورای عالی انقلاب فرهنگی به موضوع سرانه پزشکی کشور عنوان کرد و افزود: «میزان پزشکان موجود طبق آمار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در نقشه راه درمان حدود ۱۰۰ هزار نفر است. البته این آمار اختلافاتی با آمار سازمان نظام پزشکی دارد که حدود ۱۴۷ هزار نفر است و به نظر در برخی آمارها تنها پزشکان دارای مجوز محاسبه شدهاند و بر اساس اسناد مصوب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز که مورد استفاده ما بوده است، تعداد دندانپزشک در کشور ۲۹ هزار ۷۰۰ نفراست.»
او ادامه داد: «اگر بخواهیم میزان مطلوب تعداد پزشک در کشورمان را در مقایسه با کشورهای منطقه مورد سنجش قرار دهیم، این عدد بایستی از ۱۰۰ هزار نفر موجود حدودا به ۱۸۰ هزار نفر افزایش یابد و اگر بخواهیم در ۱۰ سال آینده جزو کشورهای پیشرفته باشیم که این به طور حتم یکی از اسناد و اهداف شورای عالی انقلاب فرهنگی است، این میزان باید به ۳۰۰ هزار نفر افزایش یابد.»
کبگانیان افزود: «البته برخی اعضاء در این جلسه امروز معتقد بودند که بایستی بیشتر از اعداد مذکور باید دانشجویان ورودی رشته پزشکی به دانشگاه ها را شاهد باشیم به همین دلیل هنوز تصویب نشده است اما ما کار را شروع کرده ایم و به دلیل اهمیت موضوع این مسئله در جلسه بعدی نیز این موضوع برای رسیدن به جمع بندی نهایی ادامه خواهد داشت.»
نیمی از کنکوریها انتخاب رشته نکردند
اما موضوع افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی در شرایطی مطرح میشود که کنکور امسال رکوردهای خبرسازی به جا گذاشت.
در کنکور ۱۴۰۰ تقریبا نیمی از پذیرفتهشدگان انتخاب رشته نکردند. در همین زمینه سازمان سنجش توضیح داده است که در کنکور ۱۴۰۰ از میان یک میلیون و ۸۲ هزار داوطلب مجاز به انتخاب رشته، تنها ۵۲۳ هزار نفر انتخاب رشته کردند. این موضوع در حالی رخ داد که امسال تقریبا تمامی متقاضیان کنکور میتوانستند وارد دانشگاه شوند.
آمارها میگوید از میان داوطلبان کنکور امسال، تنها ۱۰۰ هزار نفر شانس ورود به دانشگاه را نداشتند و بقیه با هر رتبهای، میتوانستند انتخاب رشته کنند. بر اساس گزارش سازمان سنجش ظرفیت دانشگاههای کشور اعم از سراسری و آزاد حدود یک میلیون نفر بوده، این در شرایطی است که جمعیت کل داوطلبان کنکور امسال، یک میلیون و ۱۱۲ هزار نفر بوده است.
با وجود این، بسیاری از داوطلبان کنکور قید انتخاب رشته و دانشگاه را زدند. البته این مساله منحصر به امسال نیست و سال گذشته هم خبر آمد که نزدیک به یک و نیم میلیون از صندلیهای دانشگاههای ایران خالی مانده است.
غلامحسین رحیمیشعرباف، معاون وقت پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از وجود یک و نیم میلیون صندلی بدون متقاضی در دانشگاهها خبر داد و گفت: «برنامهریزی اشتباه نظام آموزشی در سالهای گذشته موجب شده است که حدود یک و نیم میلیون صندلی دانشگاهها خالی بماند و در حالی که پنج سال پیش، چهار میلیون و ۸۰۰ هزار دانشجو داشتیم، امروز کمتر از ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار دانشجو در دانشگاههای کشور مشغول به تحصیل هستند.»
صندلیهای دانشگاههای پزشکی هم خالی ماند
در این میان خالی ماندن صندلیهای دانشگاه در رشتههای پزشکی هم خبرساز بود. علیرضا سلیمی، معاون آموزشی پژوهشی سازمان نظام پزشکی در همین زمینه به ایلنا گفت: «در برخی رشتههای پزشکی، صندلیها خالی مانده و از همین رو آموزش پزشکی نیاز به بازنگری عمومی و جدی دارد.»
او توضیح داد: «در برخی رشتههای پزشکی، صندلیهای دانشگاهها خالی مانده و ممکن است در کیفیت فارغالتحصیلان مشکل ایجاد شود. بنابراین امیدواریم در این رابطه تصمیمهای کلانی برای برخی رشتهها مثل رشتههای مادر، تخصص داخلی، اطفال، بیهوشی و .. انجام شود. چرا که اگر به این رشتهها توجه نشود، ممکن است در آینده با مشکلات جدی مواجه شویم.»
رئیس انجمن علمی متخصصان بیهوشی و مراقبتهای ویژه ایران همچنین در گفتگویی دیگر به مهر گفته است که رشته مادر بیهوشی در دنیا جزو رشتههای پرطرفدار و پردرآمد پزشکی است، اما در ایران مشکلات زیاد این رشته پزشکی، باعث شده رشته بیهوشی کمتر مورد توجه قرار گیرد و در نتیجه شاهد خالی ماندن ظرفیتهای این رشته مادر باشیم و خالی ماندن صندلیهای رشته بیهوشی در دانشگاهها، زنگ خطر جدی برای نظام سلامت کشور است. »
سلیمی جمعیت متخصصان بیهوشی را 6 هزار نفر دانسته و گفته است که بیشتر از 5 هزار نفر از انها در مراکز درمانی عملیات حیاتی انجام میدهند.
پیش از این هم معاونت آموزشی وزارت بهداشت خبر داده بود که نزدیک به 7 درصد صندلیهای دانشگاهها در رشته پزشکی خالی مانده است.
۶۰ هزار پزشک بیکار
علاوه بر تحصیل آمارهای مختلفی درباره بیکاری پزشکان ایرانی وجود دارد. در همین زمینه ایرج خسرونیا، رئیس انجمن متخصصان داخلی ایران با بیان اینکه کمبود پزشک در کشور نداریم، به فارس گفت: «۵۰ تا ۶۰ هزار پزشک عمومی داریم که از آنها استفاده نمیشود و تعدادی از این پزشکان به دلیل اینکه کار وجود ندارد، کار طبابت را رها کرده و به کار دیگری میپردازند. این در حالی است که در کشورهای دیگر از پزشکان در مدارس، ایستگاههای مختلف قطار و هواپیما استفاده میکنند، بنابراین پزشک بیکاری وجود ندارد اما متاسفانه در ایران تعداد پزشکان بیکار زیاد داریم و بیش از کشورهای دیگر است.»
او توضیح داد: «اکنون جمعیت کشور حدود ۸۰ میلیون نفر است و ۱۳۰ هزار پزشک داریم و نسبت به کشورهای اطراف خود نه تنها پزشک کمتر نداریم بلکه تعداد پزشکان، زیاد هم است و مشکلی که وجود دارد تقسیم و مدیریت تقسیم پزشکان است چرا که اکثر پزشکان در تهران و مراکز استانها جمع شدهاند و در مناطق دیگر پزشک وجود ندارد در نتیجه استفاده بهینه از پزشکان نمیشود.»
رئیس انجمن متخصصان داخلی ایران تاکید کرد: «اینکه تعداد دانشجو را زیاد کنیم مطلوب نیست بلکه باید بدانیم برای تربیت دانشجو به خیلی چیزها نیاز داریم. برای نمونه بیمارستان، آزمایشگاه، رادیولوژی و نظام آموزشی نیاز داریم؛ البته جاهایی مانند مراکز دانشگاه آزاد در مناطقی ایجاد شده و مثلا ۵۰ نفر جذب میکند در صورتی که در آنجا نه بیمار، نه آزمایشگاه و نه بیمارستان در دسترس وجود ندارد.»
خسرونیا ادامه داد: «طبیب زمانی آموزش میبیند که بیمار و جسد برای تشریح زیر دستش باشد تا بتواند کالبدشکافی کند؛ حالا فرض کنید به جای ۵ هزار دانشجو ۲۰ هزار دانشجو جذب کنیم؛ وقتی دانشجو آموزش نمیبیند به چه درد میخورد؛ در نتیجه مثل همان پزشکان هندی میشود که ۴۰ سال پیش در ایران فعالیت میکردند.»
تصمیمهای غیرتخصصی برای بخشهای تخصصی!
محسن مصلحی، دبیر سابق شورایعالی نظام پزشکی کشور هم در واکنش به درخواست افزایش ظرفیت دانشگاههای علوم پزشکی میگوید: «متاسفانه سالهاست که آزمون و خطا سرلوحه سیاستگزاری در نظام آموزشی کشور شده است و این مساله در بخش خطیری مانند پزشکی که با جان انسانها سر و کار دارد شوخیبردار نیست و نمیشود با طرحهای یکشبه و فیالبداهه در این بخش عمل کرد.»
او ادامه میدهد: «طرحهای نادرستی در حوزه پزشکی اجرا شده است و به جای آنکه مهارت و تخصص ملاک عمل باشد با سهمیههای مختلف افراد خاصی وارد این حوزه شدهاند که به نگرانیهای مردم برای افزایش خطا و اشتباهات پزشکی دامن زدهاند و حالا در شرایطی که زیرساخت کافی برای آموزش و تقویت مهارت پزشکان وجود ندارد، برخی چگونه موضوع افزایش ظرفیت دانشگاههای پزشکی را مطرح میکنند؟ آن هم در حالی که بسیاری از پزشکان چشماندازی برای کار و تحصیل در ایران ندارند؟»
مصلحی تاکید میکند: «پزشکان ایرانی بعد از سالهای طولانی تحصیل جز معدود رشتههایی هستند که مجبورند در سن ۴۰ سالگی تازه وارد بازار کاری شوند که حداقلهای زندگی را از آنها سلب کرده است و به عنوان طرح به مناطقی اعزام میشوند که نه جای مناسبی برای زندگی دارند و نه حتی جاده ایمنی برای ترددشان وجود دارد و نه امنیت دارند و گزارشهای زیادی از حمله به پزشکان و ضرب و شتم آنها وجود دارد.»
وی همچنین میگوید: «در این شرایط و در حالی که نه زیرساخت آموزشی برای پزشکان وجود دارد و نه بازار کار مناسبی در دسترس است، چگونه برخی موضوع افزایش ظرفیت دانشگاههای علوم پزشکی را مطرح میکنند؟ اگر این آقایان فکر میکنند که شرایط پزشکان خیلی ایدهال است بفرمایند که چرا تعداد زیادی از صندلیهای پزشکی در دانشگاهها خالی میماند یا تعداد زیادی از پزشکان بیکار هستند یا مهاجرت میکنند؟»
مصلحی در ادامه تاکید میکند: «متاسفانه در ایران افرادی برای تخصصیترین مسایل کشور نظر میدهند و تصمیم میگیرند که کوچکترین سابقهای در آن مسایل ندارند و حاصل آن طرحهای هزینهبردار و بیسرانجامی مثل طب سنتی و طب مکمل یا طرح پزشک خانواده و بیمه سلامت میشود.»روزنامه سپید