انزوایی که در نتیجه تعطیلی مهدهای کودک و مدارس به آنها تحمیل شده و شرایط زندگی را برای آنها سخت‌تر کرده است. کودکان یک سال و نیم است که رنگ مدرسه و بازی با همسن و سالان خود را ندیده‌اند
شفاآنلاین>سلامت> «تنهایی» ازجمله تبعات بیماری کرونا برای 24 میلیون کودک ایرانی بود ؛ عارضه ای که کودکان را طی 20 ماه سخت کرونایی با مشکلاتی مواجه کرد. این مسأله چالش‌برانگیز در هفته کودک نیز مورد توجه فعالان حوزه کودک و خانواده‌ها قرار گرفت.
به گزارش شفاآنلاین: اگرچه بیماری کرونا کل زندگی کودکان را زیرورو کرد و این تغییر زندگی هم بزرگ و کوچک نشناخته اما آن‌طور که کارشناسان حوزه کودک می‌گویند، کودکان به خاطر آسیب‌پذیری شرایط تلخ‌تری را پشت‌سر گذاشته‌اند. در کنار تنهایی، نگرانی، اضطراب و بی‌حوصلگی پیامدهای دیگر روزهای کرونایی برای کودکان بوده است؛ کودکانی که به دلیل اشتغال پدر و مادر مجبورند ساعت‌ها در خانه بمانند و شرایط سخت تنهایی را تحمل کنند.
انزوایی که در نتیجه تعطیلی مهدهای کودک و مدارس به آنها تحمیل شده و شرایط زندگی را برای آنها سخت‌تر کرده است. کودکان یک سال و نیم است که رنگ مدرسه و بازی با همسن و سالان خود را ندیده‌اند. موضوعی که مادر فاطمه 7 ساله برایمان توضیح می‌دهد: «حدود دو سالی است که دخترم در خانه است. بیماری کرونا که آمد مهدها تعطیل شد. قبل کرونا مهدکودک می‌رفت و حدود دو یا سه ساعت با همسن و سالانش بازی می‌کرد. خیلی مهدکودک را دوست داشت. خیلی هم برای ارتباطات اجتماعی‌اش خوب بود اما حالا حدود یک سال و نیم است که در خانه مانده. پیش دبستانی هم نرفت. در این مدت، نه مسافرتی رفتیم و نه رفت و آمدی با خانواده پدری و مادریش داشتیم. وقتی رفتارش را می‌بینم به این نتیجه می‌رسم خیلی گوشه‌گیر شده است. حتی حوصله درس خواندن هم ندارد. امسال کلاس اول است. فقط یک روز در هفته یک ساعت به مدرسه می‌رود. وقتی در مدرسه حاضر می‌شود خیلی غریبی می‌کند. قبل کرونا خودش دوست داشت به مهدکودک برود اما حالا نه. البته این فقط وضعیت دختر من نیست. تقریباً هر 10 دانش‌آموزی که در کلاس حاضرند با هم زیاد حرف نمی‌زنند. معلمش خیلی سعی می‌کند این حس بی‌حوصلگی را از بین ببرد اما یک ساعت می‌رود و بعدش هم یک هفته در خانه است. بچه‌ها در این سن نیاز دارند که هر روز با همسالانشان در ارتباط باشند.»
این شرح حال این روزهای خیلی از کودکان است که تنها به یک دلیل آن هم کرونا با هزاران مشکل در خانه روبه‌رو شدند. این مشکلات برای کودکانی که مادران شاغل داشتند دوچندان است. از یک‌سو والدین نگران حال فرزندانشان در خانه هستند و دغدغه‌ها تنها ماندن بچه‌ها را در خانه دارند و نمی‌دانند که اگر فرزندشان تنها در خانه بماند چه کار می‌کند؟ و در سوی دیگر این کودکان هستند که در خانه ماندن برایشان به یک مشکل بزرگ تبدیل شده است. فرشید یزدانی فعال کودک درباره شرایط روحی و روانی کودکان می‌گوید: «استرس بین کودکان بیشتر شده است و حالا ما با کودکان افسرده، زودرنج و پرخاشگر روبه‌رو هستیم. کودکان به خاطر قرنطینه و شرایط آن غمگین شدند. دوری از مدرسه و دوستان، افزایش وزن به دلیل کم‌تحرکی و افزایش مشکلات تمرکز موجب بیقراری کودکان شده است. همین موضوعات موجب شده است که حالا کودکان به لحاظ روحی و روانی درگیر مشکلات بسیاری شده‌اند. تحقیقات ما نشان می‌دهد هیچ نهادی فکری به حال این مشکلات روحی و روانی کودکان ندارد. بی‌توجهی به مشکلات کودکان موجب می‌شود که خانواده‌ها با یک بحران عظیم روبه‌رو شوند. بر اساس اطلاعات پراکنده‌ای که به دست انجمن حمایت از حقوق کودک رسیده است، کودکان شاهد خشونت‌های والدین بودند و در این دوران برخی کودکان به خودشان آسیب زدند. اگر این مشکلات حل و بررسی نشود آسیب‌هایش برای کودکان و خانواده ماندگار می‌شود.»
او توصیه‌ای به مسئولان آموزش و پرورش دارد و می‌گوید: «از مسئولان آموزشی می‌خواهیم که در این باره به خانواده‌ها آگاهی دهند. خانواده‌ها باید بدانند که وقتی کودکان افسرده، پرخاشگر یا گوشه‌گیر هستند چه واکنشی با آنها داشته باشند. باید یک پروتکل سلامت بهداشت و روان نوشته شود. البته در آستانه حضوری شدن مدارس هستیم و معلمان هم با دو گروه دانش‌آموز روبه‌رو شده‌اند؛ یک گروه دانش‌آموزان پرخاشگر و دسته دوم هم دانش‌آموزان منفعل هستند. معلمان باید بدانند که با این دانش‌آموزان چگونه برخورد کنند.
کرونا عامل تبعیض
برخی فعالان حقوق کودک هم به تبعیض در دوران کرونا اشاره می‌کنند؛ تبعیض، بین کودکان در خانواده‌های کم درآمد نسبت به خانواده‌های مرفه. طوری که کودکان خانواده‌های کم‌درآمد و فقیر، به دلیل کمبود امکانات ناشی از نبود یا کمبود منابع مالی، آسیب بیشتری نسبت به کودکان در خانواده‌های مرفه دیده‌اند. مونیکا نادی فعال حوزه کودک به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «همان‌طور که سلامت و روان بزرگسالان در دوران کرونا تحت تأثیر قرار گرفته است، کودکان هم درگیر مشکلات بسیاری شده‌اند. بچه‌ها از آن حقوق اساسی که داشتند محروم شدند. آنها در این روزها حق بهره‌مندی از یک زندگی شاد اجتماعی را نداشتند. حق حضور آنها در جامعه و ارتباط شان با دیگران از آنها سلب شد. آنها حق بهره‌مندی از امکانات آموزشی و رشد و پرورش در مدرسه را ندارند. بچه‌ها مجبور شدند بیشتر در خانه بمانند و از حق تفریح‌شان در دوران کرونا محروم شدند. آنها به شیوه متفاوتی زندگی را تجربه کردند، این مسائل و مشکلات برای بچه‌هایی که در مناطق محروم زندگی می‌کنند بیشتر است. چون کرونا نه تنها روی سلامت روانی افراد تأثیر گذاشته است، بلکه روی وضعیت اقتصادی و اجتماعی و شغلی خانواده‌ها هم تأثیر گذاشته است و طبیعتاً ما این روزها با کاهش درآمدها و کاهش سطح رفاه اجتماعی خانواده‌ها روبه‌رو شدیم که اولین تبعاتش به کودکان برمی‌گردد.» او به محرومیت از تحصیل برخی کودکان اشاره می‌کند و می‌گوید: «یکی از مسائل اساسی این است که کرونا حق تحصیل را از برخی کودکان گرفت. بچه‌ها به خاطر نداشتن گوشی و تبلت نتوانستند از آموزش بهره‌مند شوند. برخی کودکان از امکانات آموزشی محروم هستند و تا قبل از این با معلمی روبه‌رو بودند که سواد داشت و حالا بچه‌ها در خانواده‌هایی هستند که از نظر سطح سواد پایین هستند و نمی توانند به آنها کمک کنند. بچه‌ها از نظر آموزش هم وابسته به خانواده شدند.»
مواجه با روحیات خاص کودکان
با اینکه سازوکار دورکاری در اکثر مشاغل برچیده شده است اما آمار سازمان تعلیم و تربیت هم نشان می‌دهد که هنوز خانواده‌ها نتوانسته اند به مهدهای کودک اعتماد کنند. علیرضا حاجیان‌زاده رئیس سازمان تعلیم و تربیت هم به این مشکلات اشاره می‌کند و می‌گوید: «تحقیق علمی روی سلامت روحی کودکان انجام نشده است، اما برآورد ما از صحبت‌های خانواده‌ها و روان شناسان این است که قرنطینه شرایط روحی و روانی کودکان را به‌هم زده است. روابط اجتماعی کودکان کم شده است و ما با کودکان جدید با روحیات خاص در مدارس روبه‌رو هستیم. در این مدت هم البته آمار پیش دبستانی و مهدکودک‌های ما پایین آمده و هنوز تعداد کودکان در مهد و پیش‌دبستانی به حد استاندارد نرسیده است. این موضوع قابل بررسی است و خانواده‌ها البته ترس و نگرانی دارند اما آنها هم باید بدانند که روابط اجتماعی کودکان بسیار کاهش پیدا کرده و همین موضوع موجب مشکلات روحی و روانی کودکان شده است.»
اوبا اشاره به تعداد کودکان می‌گوید: تعداد کودکان زیر 7 سال حدود 8 میلیون نفر است. حدود یک میلیون و 500 تا دو میلیون کودک در مهدها و مراکز پیش دبستانی هستند. بر‌اساس آمار ما، حدود 6 میلیون کودک در خانه هستند. ما شرایط سلامت کودکان در مهدکودک‌ها و پیش دبستانی را فراهم کردیم. تحقیقات نشان داده کودکانی که دوره پیش‌دبستانی را گذرانده‌اند در دوران مدرسه موفقیت بیشتری داشته‌اند. همچنین درهای مهدها در مناطق نارنجی باز است و این خانواده‌ها هستند که باید به مهدها اعتماد کنند. هنوز درباره واکسن کودکان ستاد تصمیم‌گیری نکرده است. دانش‌آموزان 12 تا 18 سال می‌توانند واکسن دریافت کنند و هر تصمیمی که ستاد بگیرد، ما به خانواده‌ها اعلام می‌کنیم.روزنامه ایران
