پس افتادگی فرهنگی و کرونا

‪شفاآنلاین>سلامت> ‬ «درد جامعه، تاخر یا پس افتادگی فرهنگی است یا به قول حافظ «دردم از یار است و درمان نیز هم» این روزها شاهد هستیم که با وجود تلاش‌های شبانه روزی وزارت بهداشت ودرمان وهمه نهادهای پزشکی اعم از ارتش، سپاه، بسیج، هلال احمر، دولت وخدمات شبانه روزی وایثارگرایانه: پزشکان، پرستاران وکارکنان خدوم پزشکی در هر جایگاهی که به خدمت مشغول هستند  علاوه برانکه عده‌ای از مردم از واکسن زدن کرونا خودداری کرده اند، بدتر از آن عده‌ای از بانوان به اصطلاح متجدد و امروزی که به نظرمی رسد از تحصیلات و مقام ومنزلت اجتماعی اقتصادی برخوردارند به مبارزه با واکسن برخاسته و پلاکاردهای متعدد «نه به واکسن زدن» در خیابان‌ها می‌چرخانند وبه مردم پیام میدهند که از واکسن زدن خودداری کنند.

این عمل آنها دقیقا مصداق درست «تاخر یا پس افتادگی فرهنگی» در اینگونه افراد است که «ویلیام. اف. آگ برن (W. F. Ogburn) و» مایر اف. نیم کف ‏«(M. F. Nimkoff) در تئوری:» تاخر فرهنگی «خود مطرح کرده اند. یعنی با آنکه اینگونه افراد نشان میدهند امروزی هستند هنوز در گذشته به سرمی‌برند و نسبت به تغییرات وتحولات فکری، علمی وشیوه زندگی امروزی عقب افتادگی ویا پس افتادگی فرهنگی دارند که البته این پس افتادگی فرهنگی اینگونه افراد تنها به مبارزه با واکسن زدن وشعار دادن وپلاکارد وپارچه‌نویسی و... ختم نمی‌شود بلکه، از مصرف بی‌رویه برق و انرژی (دومین کشور جهان) وگاز، مصرف بی‌رویه آب وانداختن اشغال از درون ماشین به کنار خیابان وپیاده رو، تخلفات رانندگی گوناگون وکشته شدن بیش از ۳۰ هزار نفر و مجروح شدن بیش از ۷۰۰ هزارنفر درتصادفات رانندگی و مشکلات آپارتمان‌نشینی و گذاشتن کفش و اشغال جلو درب آپارتمان و ایجاد سر وصداهای نابهنجاربه بهانه چهاردیواری اختیاری، تجمع هنگام بروز حادثه وبردن ثروت و دارایی وسرمایه کشور به کشورهای دیگر، توهین، تهمت واقترا زنی به این و آن وشایعه‌سازی و ازخود بیگانگی‌های فرهنگی غیره را نیز دربر می‌گیرد. دریک کلام، درد جامعه و اینگونه افراد پس افتادگی یا تاخر فرهنگی است. اصطلاح” تاخر فرهنگی” یا» پس افتادگی فرهنگی «فاصله گرفتن» فرهنگ معنوی «از» فرهنگ مادی «است.

زیرا« فرهنگ معنوی» ریشه دار تر، عمیق‌تر وگسترده‌تر از آنست که بتواند به سرعت « فرهنگ مادی»تغییرکند. ما می‌توانیم لباس وپوشاک، اتومبیل، لوازم خانگی، محل سکونت وساختمان خودرا به سرعت عوض کنیم، آخرین تکنولوژی را بدست آوریم وبخریم؛ اما به هیچ وجه نمی‌توانیم با این سرعت باورها، افکار، عقاید، ارزش ها، هنجارهای فرهگی، سنت‌ها وآداب و رسوم (فرهنگ معنوی) خود را تغییر دهیم و شیوه و رفتار درست استفاده کردن از این امکانات را تغییر دهیم. این کار سال‌ها طول می‌کشد وبا کندی بسیار همراه است. چه بنا بر« اصل مقاومت متفاوت فرهنگی‌» اگ برن پذیرفتن تغییر یامقاومت دربرابر آن، درتمام قسمت‌ها و اجزا ء فرهنگی به یک شکل واندازه نیست. در برخی چون «فرهنگ مادی» زودتر ودر« فرهنگ معنوی » دیر تر، صورت می‌گیرد.

که اصطلاحا به آن: « تاخر یا پس افتادگی فرهنگی» می‌گویند. (امان قرایی مقدم - مردم‌شناسی فرهنگی - انتشارات ابجد) به عبارت دیگر« ذهنیت فرهنگی معنوی وفکری» به همان سرعتی که فرهنگ مادی وتکنولوژیک تغییر می‌کند تغییر نمی‌کند وهمواره نا هماهنگی بین طرز تفکر ذهنی ومعنوی با فرهنگ مادی وجود دارد. در نتیجه همواره بین فرهنگ مادی وحسی و فرهنگ معنوی فاصله وشکاف وجود دارد، وهیچگاه ودر هیچ جامعه‌ای هماهنگ نمی‌شوند. . به عبارتی می‌توان زود لباس ر اعوض کرد یا ماشین پیکان یا بنز یا پرشه یا یخچال و فریزر خرید ولی هیچگاه نمی‌توان رفتار مناسب با تغییرات سریع تکنولوژیک که دائما درحال تغییراست را به دست آورد. درست است که بسیاری از افراد وسیله رادراختیاردارند ولی فرهنگ درست استفاده کردن از آنها را نمی دانند. زیرا سال‌ها طول می‌کشد تا یک فرد طرز استفاده درست از آن‌ها را بیاموزد ودرست بکار ببرد. همواره سرعت تغییرات تکنولوژیکی به مراتب زیادتر از تغییرات ذهنی وفکری است. و هیچگاه ذهن وفکر نمی‌تواند خودرا با این تغیرات سریع هماهنگ کند. در نتیجه در تمام فرهنگ‌ها همواره تاخر فرهنگی یا پس افتادگی فرهنگی بین فرهنگ مادی وحسی و فرهنگ معنوی یعنی شیوه درست استفاده کردن از آنها وجود دارد وخواهد داشت. از این رو این پدیده خاص کشورهای جهان سوم وازجمله کشور ما نیست.

بلکه همه کشورها بااین پدیده فرهنگی روبروهستند. منت‌ها این فاصله یا تاخر فرهنگی درهمه کشور ها، اقوام وافراد یکسان نیست. برخی بیشتر وبرخی کمتر است. بر اساس این تئوری هر مردمی که زودتر با تکنوژی وصنعت آشنا شده وبه کار برده‌اند کمتر و مردمی که دیرتر با تکنولوژی وابزار آلات صنعتی آشناشده‌اند بیشتر تاخر فرهنگی دارند. به عبارت دیگر اساس تئوری«تاخر فرهنگی» بر پایه« تئوری تکنو کراسی »یا حاکمیت تکنیک وابزارآلات، قرار دارد. یعنی فناوری وتکنولوژی است که سبک وشیوه زندگی ودرست استفاده کردن از آنهارا تعیین می‌کند. دقیقا همان سخنی است که رهبر معظم انقلاب در اول فروردین ۹۷ در مشهد فرمودند که:«فناوری فرهنگ می‌آورد»، سبک زندگی می‌آورد. براساس همین نظریه است که« اگ برن » تئوری تاخر یا پس افتادگی فرهنگی را مطرح و بر این مبنا رفتاروکردار، سبک وشیوه زندگی، خواسته، امیال وارزو ها، عقایدوباورهای افراد هرجامعه را مورد تجزیه وتحلیل قرار میدهد که ازجمله آن می‌توان به مبارزه برخاستن وشعارنویسی تعدای از افراد در خیابانهای شهر تهران که مرکز علمی، اقتصادی، سیاسی کشور است، اشاره کرد.

پلاکاردهای تحت عنوان: » نه به واکسن زدن را» تبلیغ وعلیه یافته‌های علمی و سلامت جسمی وبهداشتی، روحی وروانی وفکری مردم سرداده‌اند که به جرات می‌توان گفت نمونه‌ای از «تاخر یا