در هفتههای گذشته رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس در نشستی مشترک با مدیران و نمایندگان برخی از وزارتخانهها و نهادهای دولتی از افسردگی دانشآموزان و رشد آسیبهای اجتماعی مانند طلاق، نزاع خانوادگی ناشی به دلیل پمپاژ استرس در سطح جامعه خبر داد
شفاآنلاین>سلامت> پاندمی کرونا در سطح جهان علاوه بر بیماری جسمی، رهاورد شومی را نیز برای
جوامع به دنبال داشت، تعداد دختران بازمانده از تحصیل و کودک همسری، خشونت
خانگی، افسردگی، اعتیاد، بیکاری و فقر در بیشتر کشورهای جهان رشدی چند
برابری را به همراه داشت در این میان به گفته برخی از مسئولان کشور، تمامی
آسیبهای اجتماعی در ایام کرونا افزایش داشته است.
به گزارش شفاآنلاین: بیش از 18 ماه پس از شیوع کرونا در ایران، آرامآرام زخمهای درون جامعه که از قدیم وجود داشتند دوباره سرباز میکنند، زخمهایی که علل مختلفی از فقر گرفته تا مسائل دیگر را داشته در این ایام تشدید شده و زنگ خطر افزایش آسیبهای اجتماعی را به صدا درآورده است. اگرچه آماری در این رابطه در دست نیست اما به گفته برخی از مسئولین باید آماده مقابله با سونامی این بحرانها بود.
در هفتههای گذشته رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس در نشستی مشترک با مدیران و نمایندگان برخی از وزارتخانهها و نهادهای دولتی از افسردگی دانشآموزان و رشد آسیبهای اجتماعی مانند طلاق، نزاع خانوادگی ناشی به دلیل پمپاژ استرس در سطح جامعه خبر داد و در پی آن نیز رئیس سازمان امور اجتماعی کشور بر وجود تحلیلهای سیاسی- اجتماعی که بیانگر پیدایش سونامی آسیبهای اجتماعی است تاکید کرد. در سوی دیگر روانشناسان مختلف نیز از ماهها قبل نسبت به سونامی بیماریهای روانی در پسا کرونا ابراز نگرانی میکند و حتی برخی از آنان اعتقاد دارند نشانههای این مساله از هم اکنون قابل مشاهده است.
رشد همه آسیبهای اجتماعی
افزایش آسیبهای اجتماعی در ایام کرونا به صراحت از سوی رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور تایید شد. به گفته وی امسال شاهد افزایش تمامی آسیبهای اجتماعی در سطح کشور بودهایم، فاطمه رضوان مدنی در این رابطه اظهار کرد: «یافتههای حاصل از دو دوره پیمایش رصد آسیبهای اجتماعی و عوامل تعیینکننده آن، حاکی از آن است که در هر استانی وضعیت متفاوت است ولی بطورکلی شواهد حاکی از افزایش و رشد برخی آسیبهای فردی و خانوادگی است. به عنوان مثال بیکاری و مسائل اقتصادی ناشی از کرونا با آسیبهای اجتماعی همچون: همسرآزاری، اعتیاد به مواد و... رابطه داشتهاند.»
وی ادامه داد: «همزمان با شیوع ویروس کووید ۱۹ در کشور، خط تلفنی صدای مشاور ۱۴۸۰ برای ارائه خدمات مشاوره بـه صورت گستردهتر در کشور معرفی شد و برای تمامی سـیمکارتهای فعال تلفن همراه از طریق وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور پیامکی بــا مضمون «با ما حـرف بـزن» ارسال شد. گزارش تحلیلی - توصیفی دادههای حاصل از این مشاورهها که در سال ۱۳۹۹-۱۴۰۰ روی دادههای ثبت شده از این خط تلفنی انجام شده، حاکی از آن است که در اسـفندماه سال ۱۳۹۸ تعداد تماس و تعداد مشاوره ثبت شده رشد قابل ملاحظهای را به دنبال داشـته اسـت. به نظر میرسد افزایش نگرانی درباره آینده، ترس از ابتلا به ویروس، تطبیق با شرایط جدید، تغییر سبک زندگی، چگونگی طرح موضوع برای کودکان، ترسها و نگرانیها، کنشهای مربوط به سوگ، ناامیدی، افسردگی، بیقراری و متعاقباً تشدید اختلالات روانی از دلایل اصلی این تماسها بودهاند؛ که خود میتوانند زمینهساز افزایش آسیبهای اجتماعی باشند.»
دبیر رصدخانه آسیبهای اجتماعی کشور یادآور شد: «بر اساس مطالعه موسسه مطالعات و پژوهش بازرگانی نرخ فقر شهری، در سـال ۹۸ بالغ بر ۹.۵ درصـد رشد داشته است. اما آنچه تاثیر کاهش تولید ناخالص داخلی ناشی از کرونا بر فقر را شدیدتر خواهد کرد، مسئله توزیع است. به عبارت دیگر، تاثیر کاهــش تولیــد ناخالص داخلی بر تمام گروههای اجتماعی یکسان نخواهد بود. همهگیری کووید۱۹ با اعمال تعطیلیهای گسترده و ….، بیشترین تاثیر را بر بخش غیر رسمی اقتصاد و مشاغل غیردولتی خواهد گذاشت. تمام ایـن استدلالها، فـارغ از کاهش درآمد افراد دارای شغل، در بخش غیررسمی است. غیرمنطقی نیست اگـرفـرض شـود بیشترین کاهش درآمد هم نصیب افراد دهکهـای درآمدی پایین بوده و پاندمی کووید۱۹ موجب تشدید فقر و گسترش وسعت آن شده است. یکی از عوامل مهم و تعیینکننده در آسیبهای اجتماعی نظیر: خودکشی، طلاق، اعتیاد( مواد- الکل) فقر بوده است و ضروریست در این زمینه سیاستگذاری و برنامه ریزیهای سریع وعملی توسط متخصصان امر صورت پذیرد.»
هشدارهای روانشناسان
از سوی دیگر روانشناسان هشدار میدهند مقابله با عوامل خطر شناخته شدهای که احتمالاً با همهگیری تشدید میشوند بسیار مهم است. افسردگی، اختلال استرس پس از سانحه، ناامیدی، احساس گرفتاری و سنگینی، سوء مصرف مواد، تنهایی، خشونت خانگی، بیتوجهی یا سوءاستفاده از کودکان، تعارضات زوجین و طلاق و حتی خودکشی از جمله آسیبهای اجتماعی جامعه امروزند که بر اساس هشدار روانشناسان با تبعات روانی شیوع کرونا احتمال تشدید آنها زیاد است.
محمد حاتمی، رئیس سازمان نظام روانشناسی در این رابطه گفت: «بیش از یک سال و نیم است که ما تحت فشار کرونا قرار داریم و هر روز نیز این فشار در حال افزایش است. تمامی 83 میلیون نفر جمعیت کشور این فشارها را تجربه میکنند، از نظر روانشناسی نیز هر نوع فشار اجتماعی آسیب روانی در پی خود دارد. لذا توجه به سلامت روان، پیشگیری و بررسی و درمان اختلالات سلامت روان، غربالگری روانی افراد برای تشخیص بیماری و تهیههای پروتکلهای خاص در زمان شیوع بیماری کرونا جمله مسائل حیاتی است که حتما باید به در این زمان به آن پرداخت.»
وی افزود: «بر اساس مطالعات تطبیقی که سازمان نظام روانشناسی و مشاروه انجام داده است، کشورهایی که در حوزه کرونا موفق بودهاند در کنار پروتکلهای بهداشتی، تدوین پروتکلهای روانشناسی و آموزش مردم را در دستور کار قرار دادند. در حال حاضر مردم مشکلات بسیاری دارند، از موضوع قرنطینه بگیرید تا مسائلی مانند افزایش مشکلات خانوادگی، شیوع افسردگی و رشد آسیبهای اجتماعی مسائلی هستند که طی این یک سال و نیم به وجود آمدهاند، اما جلوی ضرر را هر زمان بگیریم بازهم به سود است.»
حاتمی با بیان اینکه مسئله سلامت روان در دوران کرونا و پساکرونا مسئله اول کشور است. گفت: « اگر 600 نفر در روز فوتی داریم در پساکرونا تعداد تلفات به لحاظ اختلالات روانی بیشتر خواهد شد و سونامی اختلالات روانی به راه میافتد. ضمن اینکه افراد بهبودیافته از کرونا نیز در معرض خطر هستند.»
نتایج برخی از مطالعات جدید پزشکی نشان میدهد، از هر سه بیمار مبتلا به کرونا یک نفر ۵ تا ۶ ماه پس از بهبودی به یک اختلال عصبی یا روحی مبتلا میشود. اختلالات خلقی و اضطراب به گفته محققان از شایعترین اختلالات روحی مبتلایان کووید-۱۹ است.
افزایش مشکلاتی مانند، خشونت خانگی در دوران قرنطینه و افزایش زنان سرپرست خانوار در پی فوت شوهر نیز از جمله آسیبهایی هستند که در این مدت افزایش داشته است. به گفته سید حسن موسوی چلک رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران، 16 درصد افراد جامعه در دوران کرونا خشونت خانگی را تجربه کرده و 56 درصد افراد تنش شدید داشتهاند، دعواهای زناشویی و والدین و فرزندان هم افزایش داشته است.
هشدار سازمان ملل
افزایش آسیبهای اجتماعی به دلیل همهگیری کرونا در حالیست که آمارهای جهانی نیز حاکی از رشد مواردی چون خودکشی در سطح جهان است، یک آژانس بهداشتی سازمان ملل در گزارشی هشدار داد که همهگیری کرونا، فاکتورهای خطرزا در اقدام به خودکشی را در نقاط مختلف جهان افزایش داده است. دفتر سازمان جهانی بهداشت هم در ایالات متحده هشدار داد که پیشگیری از خودکشی باید پس از ۱۸ ماه از همه گیری کووید-۱۹ در اولویت قرار گیرد.
بر اساس اعلام سازمان ملل، مطالعات نشان میدهد که بحران جهانی همهگیری، عوامل خطرزای مرتبط با رفتارهای خودکشی همچون از دست دادن شغل، آسیب دیدن یا مورد سوء استفاده قرار گرفتن، اختلالات بهداشت روان و موانع دسترسی به مراقبت های بهداشتی را تشدید کرده است.
به گزارش ایسنا رئیس واحد سلامت روان در سازمان بهداشت پان آمریکن گفت: «خودکشی یک مشکل فوری در حوزه بهداشت عمومی است و پیشگیری از آن باید یک اولویت ملی باشد. ما برای پایان دادن به این نوع از موارد مرگ و میر به اقدامات مشخصی از تمامی عناصر جامعه نیاز داریم و دولتها باید یک راهکار جامع ملی برای بهبود خدمات مراقبتی و پیشگیری از خودکشی ایجاد و در این حوزه سرمایهگذاری کنند.»
پیش از این نیز یونسکو از افزایش دخترانی در سطح جهان خبر داده بود که ترک تحصیل کرده و به کودک همسری در میآیند.روزنامه سپید