ماجرای جدال بین وزیر بهداشت و نماینده استان سیستانوبلوچستان در این گزارش اهمیت چندانی ندارد. اصل قضیه رفتارهای خارج از عرف برخی مسوولان علیالخصوص وزارت بهداشت با منتقدان و مردم است
شفاآنلاین>سلامت> گویا سخنان و رفتارهای خارج از عرف وزیر بهداشت و همکارانش تمامی ندارد. چندی پیش کیانوش جهانپور مسوول روابطعمومی وزارت بهداشت و سخنگوی سازمان غذا و دارو، منتقدان کمبود جدی واکسن را «پفیوز» خطاب کرده بود و حالا در جلسه دوشنبهشب ستاد کرونا در استان سیستانوبلوچستان که صریح و پرتنش هم بود، فدا حسین مالکی نماینده زاهدان در مجلس به تندی از وزیر بهداشت و دیگر مدیران وزارتخانه انتقاد کرد و وزیر هم پاسخی همراه با فحاشی به او داد. مالکی از وضعیت امکانات بهداشت و درمان در استان سیستانوبلوچستان گلایه کرد. همچنین از برخی اظهارات مبنی بر اینکه دلیل شیوع کرونا در این استان عدم رعایت بهداشت و پروتکلها از سوی مردم بوده است انتقاد کرد و این اظهارات را «توهینآمیز» دانست.
به گزارش شفاآنلاین: مالکی همچنین برخی سخنان وزیر بهداشت را دارای ماهیت پیگیری قضایی دانست که با واکنش نمکی روبهرو شد. نمکی گفت ما را «نترسانید»، «ما روی مین آمدهایم. من روزی که روی مین آمدم برای تکهتکه شدن آمدم.» در ادامه مالکی گفت که اجازه نمیدهیم هر کس و ناکسی به مردم استان توهین کند. اینجا بود که سعید نمکی به میانه حرف او پرید و در جلسهای که به صورت زنده از تلویزیون پخش میشد اهانتی حیرتانگیز کرد.
ماجرای جدال بین وزیر بهداشت و نماینده استان سیستانوبلوچستان در این گزارش اهمیت چندانی ندارد. اصل قضیه رفتارهای خارج از عرف برخی مسوولان علیالخصوص وزارت بهداشت با منتقدان و مردم است. اینکه با وجود عملکرد ضعیف وزارت بهداشت در درمان و واکسیناسیون کووید۱۹ به جای پاسخگویی به منتقدان که نیمی از آنها مردم هستند، ناسزاگویی را در دستور کار خود قرار دادند. این در حالی است که به عقیده منتقدان و متخصصان وزیر بهداشت به خاطر تعلل در تهیه واکسن کرونا و مقاومت درخصوص برخی داروهای موثر این بیماری جان افراد زیادی را گرفته است. این کارشناسان، وزیر بهداشت را مقصر مرگ افراد کرونایی میدانند زیرا معتقدند اگر از همان ابتدا ما هم در آزمایشهای واکسنهای کرونا شرکت میکردیم حال نیمی از جمعیت کشور واکسینه شده بودند. بنابراین نقدهای بسیاری بر وزیر بهداشت و عملکردش وارد است. اما در این گزارش رفتارهای خلاف عرف ایشان را بررسی میکنیم.
آقای نمکی! با ادب باشید
دکتر سیدموید علویان معاون پیشین سلامت وزیر بهداشت با بیان توصیهای به وزیر بهداشت میگوید: بنده توصیهای به آقای نمکی دارم، بهتر است کمی با ادب باشند و بیش از این مصاحبه نکنند. همچنین بنده به ایشان توصیه میکنم واقعیتها را به درستی به مدیران بعدی انتقال دهند. اگر در انجام فعالیتهای خود قصور کردند باید برای جبران آن به دنبال راهی باشند.
وی ادامه داد: این روزها مردم در حالی به آمار فوتیهای کرونا عادت کردهاند که این اعداد عزیزان خانوادههای مردم هستند و برخی از آنها افراد تاثیرگذاری در جامعه بودند. از طرفی مرگ بسیاری از آنها قابل پیشگیری بود. آقای نمکی چطور میتواند به راحتی بخوابد! مسوولان باید بدانند در دنیا هیچ قرص خوابی وجود ندارد که بتواند وجدان فرد را آرام و خواب کند.
از کرونا شکست خوردیم
معاون اسبق سلامت وزارت بهداشت با تاکید بر میزان فشار وارده بر وزیر بهداشت اظهار کرد: البته ناگفته نماند که در این دوران پاندمی کرونا فشار کار روی وزیر بهداشت بسیار زیاد بوده است. فشار کار در حدی بوده که چهره ایشان بسیار شکستهتر شده است. زحمات ایشان را در حل بحران کرونا قبول داریم ولی مسیر آنها برای کنترل پاندمی اشتباه بوده است. این در حالی است که وزیر بهداشت مدام بر اینکه خیلی خوب هستند اصرار دارند! در حالی که با وجود تعداد انبوهی از متخصص در کشور وزارت بهداشت به دور خود کنافی پیچیده و از انتقاد و مشورت دیگران ابا دارد. این در حالی است که توصیه اکید اسلام بر مشورت است. وزارت بهداشت با بیان حرفهای ضد و نقیض در خصوص استفاده از ماسک و واکسن اعتماد عمومی را از دست داده است. امروزه وزارت بهداشت باید تلاش کند تا اعتماد مردم را نسبت به واکسن جلب و تقویت کند. اینکه مردم نسبت به واکسن بدگمان هستند برای دولت امری نامطلوب است. این در حالی است که در راستای عملکرد مسوولان مردم نسبت به واکسن بیاعتماد شدهاند. بنابراین ما در کنترل کرونا خوب عمل نکردهایم و حتی در برخی موارد شکست خوردهایم، چرا که در کادر درمان و مردم تلفات عظیمی دادیم در حالی که میتوانستیم بهتر عمل کنیم.
عدم تمایل به پاسخگویی در پزشکان شاغل رأس هرم
در همین راستا مزدک دانشور، پزشک و انسانشناس پزشکی در خصوص رفتارهای خارج از عرف وزیر بهداشت گفت: ریشههای فرهنگی در آموزش پزشکی دانشجویان ایرانی با ورود به دانشکدههای پزشکی (پزشکی و دندانپزشکی) عموما تغییر طبقه میدهند. یعنی ورود به دانشکده نگاهها را به این افراد عوض میکند و آنها را در نظر دیگران محترمتر میکند، حال آنکه معدود رشته دیگری در ایران با محصلانش چنین میکند. این نابرابری موجود در جامعه دانشگاهی همراه با خردهفرهنگ موجود در این دانشکدهها که از سوی اساتید و زعمای این قشر به ذهن و روان دانشجویان تزریق میشود، بیاعتنایی به درد و رنج بیماران است. البته این مساله به بهانه حفاظت روانی از پزشکان در مقابل دیدن مشکلات مطرح میشود اما باعث میشود که پزشک این طور پرورش یابد که کلا به سخن و نظر و نگاه بیمار بیاعتنا شود. در این نگرش، بیمار یک ماشین یا ابژه کژکارکرد است که مهندس اعظمی به نام پزشک باید مشکلات آن را شناسایی و آن را تعمیر کند. در این نگرش صحبت و توجیه کردن بیمار چندان محلی از اعراب ندارد و سوالات و درخواستهای بیمار کلافهکننده و حتی بیادبانه است!
وی افزود: این نگاه و نگرش در وزارتخانه که اکثر زعمای آن پزشک هستند نیز تداوم یافته است. به این معنا که پزشکان شاغل در رأس هرم چندان تمایلی به پاسخگویی ندارند و وقتی از آنها سوالات سخت میشود، با لحن ارباب با رعایا صحبت میکنند و حتی در برنامه مستقیم تلویزیونی دهان به ناسزا میگشایند.
شفافیت و پاسخگویی و فساد ساختاری
این انسانشناس پزشکی با تاکید بر اینکه پاسخگویی و شفافیت سازمانی پادزهر فساد است، بیان کرد: وزارت بهداشت اما یکی از بستهترین ساختارها را دارد. به بهانه طرح تحول سلامت، توزیع منابع مالی بین شرکتهای تجهیزات پزشکی و یک قشر محدود از پزشکان انجام شد. حال آنکه هیچیک از مسوولان وزارتخانه توضیحی ندادند که بدون الزام قانونی چنین طرحی را از کجا آوردهاند و یا اینکه چرا منابع محدود دولت را به جای آنکه صرف بهداشت و سلامت کنند، به درمان و بیمارستان اختصاص دادهاند.
وی در ادامه گفت: یا مسوولان وزارتخانه هیچ توضیحی در مورد جایگاه خود در شرکتهای خصوصی و یا وارداتی نمیدهند. بسیاری از اساتید دانشگاه در کلاسهای فوق برنامه و پولی شرکت میکنند و مهارتهایی را که باید به رایگان در دانشگاه به دانشجویان یاد بدهند از آنها دریغ میکنند تا دانشجویان پس از فارغالتحصیلی مجبور به شرکت در این کلاسها شوند. برخی مسوولانی که باید تجهیزات و مواد مورد استفاده در رشتههای پزشکی و دندانپزشکی را تایید کنند خود شرکت واردکننده یا تولیدکننده دارند و هیچ توضیحی را در این زمینه به مخاطبان نمیدهند. شما در مساله واکسن ببینید که چه عدم شفافیتی را رقم زدهاند! آیا شما از نتایج تحقیقات مرتبط با واکسنهای ایرانی مطلع هستید؟ آیا کسی هست که اعلام کند میزان کارآمدی و ایمنیزایی واکسنهای ایرانی چقدر است؟ آیا کسی هست که اعلام کند واکسنهای وارداتی در کجا و به چه افرادی تزریق شده است؟
دکتر دانشور اظهار کرد: به طور کل تعارض منافع در وزارتخانه بهداشت و درمان بیداد میکند و خب ترجیح مسوولان چیست؟ سکوت و عدم شفافیت! پاسخ گرفتن از وزارت بهداشت در زمینه یک تحقیق مستقل به دشواری گرفتن جواب یک سوال امنیتی از وزارت اطلاعات است! در این کانتکست و پیرنگ است که منتقدان وزارت بهداشت یا دشمن و مغرضاند و یا غافلاند! در هر دو مورد لیاقت گرفتن پاسخ را ندارند!
طبقه حاکم و ماندگاری در قدرت
این پزشک عنوان کرد: سومین نکته این است که یک طبقه سیاسی اجتماعی در دولت ایران شکل گرفته است که سالهاست تغییر نکرده. یعنی جناحهای سیاسی به قول معروف اگر گوشت همدیگر را خوردهاند، استخوان هم را باقی گذاشتهاند و جناح شما در صورت باخت هم از دایره مدیریت و ریاست به طور کل حذف نمیشود. در بدترین حالت و اگر پست مدیریتی برای شما نباشد، شما را به یک سفر تحصیلی میفرستند و بورس تحصیلی گرانقیمتی را برای شما جور میکنند. موارد زیادی در این زمینه وجود دارد. مثلا شما به پیشینه تحصیلی دکتر صادق زیباکلام بنگرید. آیا ایشان بین آن همه متخصصان علوم سیاسی و تاریخ شایستهترین برای تحصیل در انگلستان بودهاند؟ یا همین سخنگوی محترم وزیر بهداشت که منتقدان واکسن داخلی را بد لقب داده بود، پس از پایان کار به شبکه ۴ تلویزیون میرود و در فرهنگیترین شبکه صداوسیما مجری میشود!
او در پایان اظهار کرد: این اطمینان از ماندگاری در راس هرم باعث شده است که فرهنگ و خوی فرادستی در میان طبقه حاکم ایران شکل بگیرد. افرادی که روزگاری مدعی شیفتگی خدمت بودند، در حال حاضر تشنگان قدرتند تا لذت و شادکامی خود را به رغم رنج و درد مردم فرودست، تداوم ببخشند.
سابقه توهین به مردم، یک میراث ارباب و رعیتی است
سیمین کاظمی، پزشک و جامعهشناس حوزه بهداشت و درمان درخصوص اینکه چرا مسوولین به خودشان اجازه میدهند در تریبون و پخش زنده به مردم و منتقدان توهین کنند،گفت: متاسفانه اینگونه رفتارها از سوی مسوولین غیرمنتظره است. چرا که فحاشی و توهین کلامی یک میراث فرهنگی بازمانده از نظام پیشامدرن و در واقع نظام ارباب و رعیتی است؛ یعنی جایی که حقوق شهروند هیچ اهمیتی ندارد. همچنین فردی که در مقام ارباب است، قدرت نامحدودی دارد، بنابراین این فرد اختیار دارد به دیگران توهین کند و متحمل تبعاتی هم نشود. اما اینکه چرا در حال حاضر ادبیات نامتعارف از سوی برخی مسوولان وزارت بهداشت به کار میرود، شاید به این دلیل است که امروزه به دلیل درهمریختگی اوضاع و از کنترل خارج شدن امور، شدت خشم وزارت بهداشت را بیشتر کرده است و آنها اینگونه به شکل خشونت کلامی متوجه همدیگر یا منتقدان میکنند.
وی افزود: زمانی این موضوع تاسفبرانگیز میشود که میدانیم، ادبیات رایج سیاسی ایران به طریق دیگری است، چراکه مسوولان همیشه خودشان را خدمتگزار مردم معرفی کردند و مردم را ولینعمت خودشان میدانند. ولی هر بار که افسار امور از دستشان خارج شد، آنها هم به راحتی به خودشان اجازه توهین به منتقدان و مردم را دادند.
سرایت رفتارهای خلاف عرف به دیگر مدیران
این جامعهشناس درخصوص تاثیر رفتارهای خلاف عرف مسوولان بر مردم اظهار کرد: ما در جامعهشناسی مفهومی به نام یادگیری اجتماعی داریم، این یادگیری اجتماعی از آنجایی نشأت میگیرد که مردم از مسوولان انتظار رعایت ادب و احترام را دارند. حال اینگونه رفتارهای بی پروا در به کار بردن الفاظ ناخوشایند مسوولان، باعث باب شدن این نوع سخنان و سرایت آن به دیگر مدیران در ردههای پایینتر میشود. بنابراین نوعی موجه شدن کاربرد چنین ادبیاتی با زیردستان و ارباب رجوع در حال وقوع است.
ید طولای توهین به مردم
او درباره اینکه چرا برخوردی با اینگونه مسوولان نمیشود، عنوان کرد: به نظر میرسد در سیستم حقوقی ایران برای پیگیری چنین رفتارهای و خشونت کلامی باید یک شاکی خصوصی وجود داشته باشد. چهبسا اصولا جنبه عمومی این جرائم دیده نمیشود. البته توهین کردن مسبوق به سابقه بوده است و این رفتارها برای امروز و دیروز نیست. چرا که پیش از این هم منتقدان خسوخاشاک نامیده شده بودند. در هر صورت توهین مسوولان به مردم ید طولایی دارد و همچنان هم ادامهدار است.
پنهان ناکامی با بیان ادبیات خشونتآمیز
دکتر کاظمی با تاکید بر اینکه وزارت بهداشت به دلیل ناکارآمدی در کنترل همهگیری و افزایش تعداد مبتلایان خشم خود را بر مردم روانه کرده است، بیان کرد: اینگونه رفتارها نشاندهنده این است که عملکرد وزارت بهداشت در بحران کرونا قابل قبول نبوده است. به نظر میرسد به جای اینکه این ناکامی و ناکارآمدیشان را به شکل علمی، موجه و مثبت جبران کنند، در عوض به ادبیات خشونتآمیز روی میآورند.
وی افزود: سالهاست در نظام اداری ما تملقگویی و چاپلوسی زیردستان نسبت به بالادستیها بسیار رواج دارد. تعریف دو تمجید کردن بالادستان در حالی که اوضاع نابهسامان است، دیده شده، بنابراین وقتی در موقعیتی انتقادی از آنها میشود، تحمل انتقاد، مدارا در بین مسوولان وجود ندارد. به همین خاطر با کوچکترین انتقادی ممکن است برآشفته شوند و ادبیات تاسفبار را به کار ببرند.
عملکرد نامطلوب وزارت بهداشت
این پزشک در خصوص عملکرد وزارت بهداشت در پاندمی کرونا گفت: عملکرد وزارت بهداشت در این دوران نامطلوب بوده است. زیرا بعد از گذشت ماهها هنوز همهگیری کنترل نشده و هنوز در عرصه پیشگیری از بیماری موفقیتی حاصل نشده است. در حال حاضر همهگیری در ابعاد وسیعتری از قبل شیوع پیدا کرده و تعداد مبتلایان و فوتیها نسبت به قبل افزایش پیدا کرده است. همچنین هر از چندگاهی در استانهای کشور بحران جدید کرونا رخ میدهد. تمام این بحرانها نشاندهنده این است که همهگیری فعلا قابل کنترل نیست و روند واکسیناسیون در کشور به کندی انجام میشود. چه بسا هنوز گروههای پرخطر واکسینه نشدند. بسیاری از افرادی که توان مالی دارند برای واکسن راهی کشورهای دیگر شدند ولی سایر بخشهای جامعه هنوز محرومند؛ بنابراین سلامت عمومی درخطر است.
وزارت بهداشت طی این مدت وعدههای زیادی به مردم داده که متاسفانه بسیاری از این وعدهها محقق نشده است. در نتیجه وزارت بهداشت نتوانسته از وظیفهای که به او محول شده یعنی حفظ سلامت مردم، به درستی برآید.روزنامه جهان صنعت