اجرای نسخه‌نویسی الکترونیک یک کار اساسی و مهم بوده که باید بصورت تدریجی انجام شود. جهت‌گیری دنیا و کشورهای پیشرفته به سمت نسخه‌نویسی الکترونیک است
شفاآنلاین>سلامت> هنوز بسیاری از موانع اجرای دقیق نسخه‌نویسی الکترونیک، برداشته نشده است
به گزارش شفاآنلاین: اگرچه سرعت اجرای نسخه الکترونیک با شتاب بیشتری در حال گسترش است، با این وجود همچنان موانع پرشماری در مسیر اجرای نسخه الکترونیک وجود دارد. از ابتدای تیر امسال نیز چاپ دفترچه کاغذی متوقف شده است. در عین حال، کارشناسان سلامت تاکید دارند که هنوز راه زیادی تا نهادینه شدن کامل نسخه الکترونیک وجود دارد.
محمدرضا ظفرقندی، رئیس کل سازمان نظام پزشکی کشور نیز با اشاره به این که بحث‌های الزام‌آور پاسخگو نبوده و باید مشوق‌های لازم برای اجرای نسخه الکترونیک در نظرگرفته شود، تاکید کرد: «اجرای نسخه‌نویسی الکترونیک یک کار اساسی و مهم بوده که باید بصورت تدریجی انجام شود. جهت‌گیری دنیا و کشورهای پیشرفته به سمت نسخه‌نویسی الکترونیک است و ما نیز باید با رفع موانع سخت افزاری و نرم افزاری بسترهای لازم را برای این کار فراهم نماییم تا بصورت تدریجی قادر به عملیاتی نمودن این طرح باشیم.»
ظفرقندی خاطرنشان کرد: «اجرای نسخه نویسی الکترونیک گامی در جهت کاهش هزینه‌ها است، اما باید بصورت تدریجی انجام شود. باید فرهنگسازی، آموزش، اقناع و مشوق‌های معنادار برای اجرای این طرح مهم در نظر گرفته شود و بحث‌های الزام‌آور پاسخگو نخواهد بود. مشوق‌های معنادار، همکاران جامعه پزشکی را به سمت استفاده از نسخه‌نویسی الکترونیک هدایت می‌کند.»
همچنین غلامرضا شیخی زاده، کارشناس اقتصاد سلامت نیز به راه‌های اجرای سریع‌تر نسخه الکترونیک در ایران می‌پردازد و می‌گوید: «بسیاری از مراکز دولتی و خصوصی با سیستم نسخه‌نویسی سنتی عادت کرده‌اند. حتی برای بسیاری از مراجعان نیز اجرای نسخه‌نویسی الکترونیک، بی‌معنی است. هم بسیاری از مراجعان و هم بسیاری از ارائه دهندگان خدمات درمانی با نسخه‌نویسی به شکل سنتی، بیشتر ارتباط برقرار می‌کنند. بنابراین برای شتاب بخشیدن به اجرای نسخه‌نویسی الکترونیک می‌توان مشوق‌هایی را برای مجریان این طرح در بخش‌های دولتی و خصوصی در نظر گرفت. مثلا می‌توان برای تخصیص اعتبارات به مراکز دولتی، اجرای نسخه‌نویسی الکترونیک را به عنوان یک امتیاز تعریف کرد. در این صورت، مراکز دولتی تلاش خواهند کرد که سریع‌تر به سمت نسخه‌نویسی الکترونیک حرکت کنند.»
او تاکید می‌کند: «نکته مهم دیگر این است که ما باید حتما توازنی منطقی بین بخش دولتی و بخش خصوصی ایجاد کنیم و در این مسیر گام برداریم که نسخه‌نویسی الکترونیک در هر دو بخش دولتی و خصوصی به طور همزمان توسعه یابد. اینکه مثلا نسخه‌نویسی الکترونیک در بخش خصوصی پیشرفت کند، اما در بخش دولتی درجا بزنیم، نمی‌تواند توسعه‌ای متوازن برای اجرای نسخه‌نویسی الکترونیک ایجاد کند. اگر این موازنه برقرار نشود، با نوعی بی‌نظمی و سردرگمی در ارائه خدمات بهداشتی و درمانی مواجه خواهیم شد.»
شیخی‌زاده خاطرنشان می‌کند: «در دوران کرونا با افزایش چشمگیر هزینه‌های درمانی مواجه هستیم. اجرای نسخه الکترونیک می‌تواند تاثیر زیادی در مدیریت هزینه‌ها داشته باشد و موجب شود که کنترل بیشتری روی نسخه‌های تجویز شده داشته باشیم. در این مسیر نیاز است که همکاری بین‌بخشی نیز افزایش یابد و همه بخش‌های مرتبط با اجرای نسخه‌نویسی الکترونیک با یکدیگر هماهنگ باشند. هماهنگی بیشتر بین جامعه پزشکی و جامعه داروسازی می‌تواند موجب شتاب در اجرای نسخه‌نویسی الکترونیک شود. تولیت نظام سلامت هم باید به عنوان ناظر و راهبر در مسیری گام بردارد که این هماهنگی‌ها را مدیریت کند.»
بسیاری از مسئولان نظام سلامت نیز بر اهمیت اجرای نسخه‌نویسی الکترونیک تاکید دارند.
مهدی میرشاه ولد، مدیرکل روابط عمومی و امور بین الملل سازمان بیمه سلامت هم تاکید کرد: «به وسیله نسخه الکترونیک، گردش کار نسخهها از زمان تجویز تا زمان نسخه‌پیچی یا انجام آزمایش و ارائه خدمات پاراکلینیکی، مکانیزه و الکترونیکی می‌شود. اهمیت نسخه الکترونیکی این است که می‌تواند علاوه بر کاهش مصرف کاغذ، در زمینه تصمیم‌گیری‌های نظام سلامت هم موثر باشد. به طور مثال این داده‌‌ها می‌تواند اطلاعاتی مانند میزان مصرف هر قلم دارو یا آمار مبتلایان به یک نوع بیماری مشخص را به دست بدهد.»
همچنین علیرضا زالی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هم خاطرنشان کرد: «خدمات الکترونیک سلامت یکی از نیازهای قطعی نظام سلامت محسوب می‌شود. بر خلاف نگاه های اولیه که این خدمات را غیرضروری می‌دانستند، در حال حاضر الکترونیکی شدن خدمات سلامت و به خصوص اجرای نسخه نویسی الکترونیک اجتناب ناپذیراست. خدمات الکترونیکی سلامت منجر به افزایش دسترسی، شفافیت، سرعت بالا در ارائه خدمات شده و دراجرای برنامه‌های مبتنی بر مشتری مداری مفید خواهد بود.»
وی افزود: «حلقه اصلی خدمات الکترونیک سلامت، نسخه الکترونیکی است که اجرای آن به پشتوانه غنی نیاز دارد. ریل‌گذاری مناسبی در زمینه اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیک انجام شده و در آینده نیز این مسیر ادامه پیدا می‌کند، زیرا اجرای این موارد اجتناب ناپذیر است. شیوع ویروس کرونا به ما نشان داد که باید مراودات جدیدی در حوزه خدماتی واداری شکل بگیرد. اگر این طرح قبل از شیوع بیماری کووید ۱۹ پیشرفت مناسبی پیدا می‌کرد، ضرورت آن بیشتر حس می‌شد. استفاده از فرآیندهای الکترونیک و کاهش رفت و آمدهای فیزیکی به علت شیوع ویروس کرونا، به اجرای طرح نسخه‌نویسی الکترونیک شتاب مناسبی داده است.»
از سوی دیگر، حمید پوراصغری، معاون امورعلمی، فرهنگی واجتماعی سازمان برنامه و بودجه نیز یادآور شد: «در حال حاضر مقاومتی در برابر اجرای خدمات الکترونیک سلامت مثل نسخه نویسی الکترونیک وجود ندارد، بلکه ساختارهای مختلف برای اجرای این خدمات باید به طور کامل هماهنگ باشند و مشکلات موجود دراین زمینه را برطرف کنند. همان طور که در بانکداری الکترونیک، فرآیندها به سمت الکترونیکی شدن رفت و به مرور ارتقا یافت، نسخه نویسی الکترونیک هم چالش‌هایی خواهد داشت که به مرور برطرف می‌شود. اجرای خدمات الکترونیک در نظام سلامت فقط به حوزه سلامت مربوط نمی‌شود و بقیه دستگاه‌ها هم دخیل هستند.»
همچنین حمید‌رضا صفی خانی، مدیر پروژه نسخه نویسی الکترونیک سازمان تامین اجتماعی هم عنوان کرد: «تغییر رویکرد وزارت بهداشت و سازمان‌های بیمه گر منجربه این شده که درماه‌های اخیر پیشرفت‌های خوبی در حوزه خدمات الکترونیک داشته باشیم. تا چند وقت پیش تلاش سازمان‌های بیمه‌گر این بود که خودشان سامانه‌هایی دراختیار ارائه دهندگان خدمت قرار بدهند. این باعث شده بود که هم از کسب و کارهای این حوزه در بخش خصوصی غافل شویم و هم آن چیزی که از طرف سازمان‌های بیمه گر دراختیار قرار گرفته بود، یک پنل بود و سامانه کاملی نبود. پزشکان هم مجبور بودند از سامانه‌های مجزای سازمان‌های بیمه‌گر استفاده کنند.»
وی افزود: «از طرفی کدینگ‌های غیر واحد وجود داشت. تلاش کردیم به این سمت حرکت کنیم که به جای طراحی سامانه توسط سازمان‌های بیمه گر، استاندارد و قواعد توسط سازمان‌های بیمه گر تولید شده و اجازه بدهند هر پزشک یا داروخانه یا مرکز پاراکلینیک با واسطه‌های نرم‌افزاری این امکان را داشته باشد که تبادل داده داشته و اجازه بدهیم کسب و کارها نیز در این زمینه فعالیت موثری داشته باشند.»
مهدی رضایی، معاون بیمه و خدمات سلامت سازمان بیمه سلامت هم تاکید کرد: «پیشرفت‌های نسخه نویسی الکترونیک در بخش خصوصی قابل ملاحظه بوده و در برخی استان‌ها این برنامه به صورت صد درصد اجرایی شده است. چاپ دفترچه کاغذی بیمه سلامت در صندوق‌های کارکنان دولت، صندوق بیمه سلامت ایرانیان و صندوق سایر اقشار از ابتدای تیر ۱۴۰۰ در راستای الکترونیکی شدن خدمات، متوقف شد و بیمه شدگان برای دریافت خدمات نیازی به دفترچه کاغذی نخواهند داشت.»
کیانوش معیری، متخصص اقتصاد سلامت نیز به نواقص اجرای نسخه‌نویسی الکترونیک اشاره می‌کند و می‌گوید: «قاعده اجرای نسخه‌نویسی الکترونیک به این شکل است که پزشک در مطب خود باید ابتدا هویت بیمار را احراز کند، اعتبار دفترچه درمانی او را بررسی کند و سپس نسخه را به صورت الکترونیکی به داروخانه ارسال کند. در نهایت، داروخانه هم نسخه الکترونیک بیمار را رویت می‌کند و دارو در اختیار بیمار قرار می‌گیرد.»
او ادامه می‌دهد: «این فرآیند اصولی باعث می‌شود که بخش زیادی از هزینه‌های نسخه‌پیچی به صورت کاغذی حذف شود. همچنین از آنجا که نسخه بیمار در سامانه‌ها ثبت می‌شود، می‌توان نظارت بیشتری روی نسخه‌های تجویزی داشت. در این شرایط، غلط املایی در نسخه‌نویسی به شدت پایین میآید. همچنین موارد سوء استفاده از داروهای گرانقیمت با تهیه نسخه‌های جعلی نیز بسیار پایین میآید، زیرا همه نسخهها رصد می‌شود. همچنین سوابقی از سلامتی بیمار تهیه می‌شود که قابل استفاده در پرونده الکترونیک سلامت بیماران خواهد بود.»
معیری خاطرنشان می‌کند: «در شکل فعلی اجرای طرح نسخه‌نویسی الکترونیک، نسخه دوباره به شکل کاغذی از سوی پزشک روی سربرگ نوشته می‌شود. سپس بیمار، دوباره نسخه را به داروخانه‌ها می‌برد. بعد هم داروخانه مجبور می‌شود همان نسخه کاغذی را به شکل فایل الکترونیکی در سامانه ذخیره کند. یعنی انگار لقمه را دور سر خودمان چرخانده‌ایم، بدون آنکه واقعا نسخه کاغذی حذف شود»
همچنین فیروز مقتدایی، داروساز هم انتقاد می‌کند: «این شکل از اجرای نسخه‌نویسی الکترونیک، موجب افزایش فشار کاری داروخانه‌ها شده است. مردم هم در این شکل از اجرای نسخه‌نویسی الکترونیک، ناراضی هستند، زیرا آماده شدن برخی نسخهها گاهی خیلی طول می‌کشد که موجب ازدحام مردم می‌شود. بیمار با یک نسخه کاغذی به داروخانه مراجعه می‌کند که داروخانه باید هویت بیمار و اعتبار دفترچه او را به شکل الکترونیکی بررسی کند، در حالی که همه این مراحل باید قبل از نسخه‌نویسی الکترونیک، آماده باشد.»
او می‌گوید: «در اجرای نسخه‌نویسی الکترونیک به شکل اصولی و علمی، داروخانه فقط نسخه الکترونیک بیمار را بررسی می‌کند و دارو را به بیمار تحویل می‌دهد، نه اینکه استعلام بیمه‌ای بیمار و نوشتن الکترونیکی نسخه کاغذی را هم داروخانه انجام دهد.»
محسن مصلحی، دبیر شورای عالی نظام پزشکی کشور هم به مشکلات اجرای نسخه‌نویسی الکترونیک اشاره می‌کند و می‌گوید: «طبق قانون، وزارت بهداشت مکلف است که پرونده الکترونیک سلامت را تشکیل دهد. همچنین این وزارتخانه وظیفه دارد که نظام ارجاع و سطح‌بندی خدمات درمانی را اجرایی کند. یک بخشی از اجرای این فرآیندها، اجرای نسخه الکترونیک است، اما حالا آمده‌اند از انتهای این فرآیند شروع کرده‌اند. یعنی در حالی که هنوز پرونده الکترونیک سلامت، نظام ارجاع و سطح بندی خدمات درمانی به نتیجه نرسیده است، اما می‌خواهند به هر طریقی که شده، نسخه الکترونیک را اجرایی کنند.»
مصلحی خاطرنشان می‌کند: «اینکه مردم و ارائه دهندگان خدمت را در عمل انجام شده قرار دهند، هزینه‌های زیادی را تحمیل می کند، زیرا نسخه‌نویسی الکترونیک را از طریق مسیر درست خودش اجرا نکرده‌اند. وقتی این کار مهم به شکل غیراصولی انجام می‌شود، طبیعی است که نارضایتی زیادی را هم ایجاد خواهد کرد. سردرگمی مردم و جامعه پزشکی، مشکلات فنی و بسیاری از چالش‌های دیگر با اجرای ناقص نسخه‌نویسی الکترونیک، ایجاد خواهد شد.»
نظرشما
آخرین اخبار