باید منتظر ماند و دید سیستم سلامت و بیمه انعطافناپذیر کشور ما که به داروهای ارزان، اتکا بر تولید داخل و حذف داروهای برند از داروخانهها و تنگدستی و محاسبه «یک قران و دوزار» در تهیه دارو برای بیماران متکی است در برابر داروی جدید برای بیماری آلزایمر با ابن قیمت و داروهای دیگری که در آینده خواهند آمد چه سیاستی در پیش خواهند گرفت.
شفاآنلاین>سلامت>چند روز پیش فدراسیون دارویی آمریکا یک درمان جدید برای آلزایمر را به تصویب رساند. بعد از نزدیک به بیست سال این اولین داروی تائید شده برای آلزایمر است. انتظار برای درمانی جدید در سالهای اخیر همراه با توجه روزافزون به این بیماری در پیشخوان اذهان عمومی تبدیل به اشتیاقی فزاینده شده بود. روشهای درمانی و داروهای سنتی متعددی که در فرهنگهای مختلف برای این مقصود در کشور ما و در دنیا به کار میروند هیچکدام نتوانستهاند به چنین تأییدی دست پیدا کنند. این داروی جدید برخلاف داروهای تائید شده قدیمی نه بر علائم آلزایمر که بر روند اساسی این بیماری تأثیرگذار است. اما مثل سایر داروهایی که اخیراً به بازار آمدهاند یا خواهند آمد قیمت این دارو هم چالشی است در برابر دستگاهها و سیاستهای دارویی کشور! حداقل شصتهزاردلار در سال یعنی معادل یکصدوپنجاه میلیون تومان در ماه.
اگرچه این مبلغ از قیمت داروی جدید «اس ام آ» که سالانه حداقل ششصد هزار دلار در سال است بسیار کمتر میباشد اما شیوع بسیار بالای آلزایمر و درخواست بالقوهای که به وجود خواهد آمد و این موضوع که باید از ابتدایی ترین مراحل بیماری شروع به استفاده شود خبر از چالش جدیتری میدهد.
واقعیت این است که داروهای جدیدی که در بیماریهای مهمی مثل آلزایمر و اماس، موتور نورون و.. .به بازار خواهند آمد بالقوه داروهای بسیار گرانقیمتی هستند. ذخایر طبیعت و داروهایی که از پیش در فرهنگهای مختلف استفاده میشدند رو به پایان است. حالا داروها عموماً داروهای «سنتتیک» هستند یعنی مادهای است که باید ساخته شود. البته همیشه امکان دارد تأثیر یکی از داروهای سنتی کشورها به اثبات برسد مثل داروی «اداراون» که یک داروی سنتی ژاپنی است اما از چرخه مطالعات علمی بینالمللی موفق بیرون آمده؛ اما این موضوع درگرو آن است که جوامع پزشکی کشورها روند علمی تحقیق روی داروها توسط نهادهای مستقل را بپذیرند که حداقل در کشور ما بسیار بعید مینماید، بعلاوه داروهای جدید بر اساس مکانیسم بیماریها و باهدف تأثیر بر چرخه اصلی بیماری ساخته میشوند این داروی جدید نیز بطور اختصاصی بر مکانیسم بیماری آلزایمر تاثیر میگذارد و در همان ابتدای بیماری مانع رسوب آمیلوئید بر سطح مغز میگردد بنابر این بر مکانیسم اصلی بیماری آلزایمر موثر است و بر دمانس از نوع دیگر تاثیری ندارد تحقیق روی این مکانیسم و این تأثیر تحقیقی بسیار پرهزینه است و بر مطالعات پیشینی بسیاری متکی است اما بعد از طی این مراحل ، تازه مثل داروهای قدیم که تنها باید موردمطالعه بالینی قرار میگرفتند تا اثری که علت آن معلوم نبود به اثبات برسد این مرحله بالینی را نیز باید گسترده تر از سابق و طبق جدید ترین معیارهای "طب بر مبنای شاهد"پشت سر بگذارند. تنها اشارهی گذرا به قیمت این داروهای جدید برق از سر سیستمهای سلامت ناکارآمد میپراند، بخصوص که دیگر بهراحتی نمیتوان از استدلال توطئه شرکتها و امپریالیسم استفاده کرد. از اختلافنظر پیرامون میزان اثردهی دارو که همواره و بخصوص برای این داروی اخیر هم وجود دارد نمیتوان سواستفاده کرد. این بحث در جزئیات و دقت مطالعات هستند نه در کلیت موضوع.در مورد آلزایمر برخلاف مورد "اس ام آ" یک داروی بسیار گرانبها برای یک بیماری بسیار نادر مطرح نیست که بتوان ناکارآمدی سیستم بیمه در تهیه آن برای دو یا سه بیمار در سال را هم (که قاعدتاً برای یک کشور رقم سنگینی نیست) در انظار عمومی توجیه کرد. درمانی جدی برای یک بیماری بسیار شایع است که روزبروز به دلایل مختلف هم شیوع و هم توجه به آن افزایش مییابد.
باید منتظر ماند و دید سیستم سلامت و بیمه انعطافناپذیر کشور ما که به داروهای ارزان، اتکا بر تولید داخل و حذف داروهای برند از داروخانهها و تنگدستی و محاسبه «یک قران و دوزار» در تهیه دارو برای بیماران متکی است در برابر داروی جدید برای بیماری آلزایمر با ابن قیمت و داروهای دیگری که در آینده خواهند آمد چه سیاستی در پیش خواهند گرفت. آیا قادر خواهد بود با تغییری در بینشها و سیاستهای خود با تحولات دانش پزشکی که حاصل اقتصاد آزاد و پیشرفت و استقلال دانش هستند کنار بیاید؟
دکتر بابک زمانی / متخصص مغز و اعصاب