اخبار دریافتی از بازار دارو نشان میدهد که انسولین بار دیگر کمیاب شده است. این بار کار تا آنجا پیش رفته که همان تعداد محدود داروخانهها، که آخرین امید بیماران بودند، هم دست رد به سینه آنها میزنند
شفاآنلاین>سلامت> حوزه دارو و تجهیزات پزشکی کشور گاه و بیگاه متاثر از برخی تحولات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، دچار تلاطمهایی میشود که نتیجه آن، کمیاب و نایاب شدن دورهای برخی اقلام و داروها در بازار است.
به گزارش شفاآنلاین: ازجمله دلایل مهمی که تعادل عرضه و تقاضا را در بازار دارویی برهم میزند، چگونگی تامین ارز واردات دارو یا مواد اولیه دارویی است. وقتی میزان ارز تامین شده از سوی بانک مرکزی با نیازهای واقعی کشور همخوانی نداشته باشد، واردکنندگان از خیر واردات اقلام دارویی با ارز آزاد میگذرند و همین مسئله، موجی از ناآرامی را در بازار پدید میآورد. اما مشکل وقتی حادتر میشود که بین بانک مرکزی و واردکنندگان دارو، بر سر میزان ارز درنظر گرفته، اختلاف نظر بهوجود بیاید. همانطور که این روزها شاهد چنین اختلافی آن هم در ابعادی چشمگیر هستیم.
از سویی عبدالناصر همتی، رئیس کل
بانک مرکزی در مصاحبهای در تاریخ بیستم اردیبهشت ادعا کرد که از ابتدای سال جاری ۵۰۰ میلیون دلار ارز به منظور واردات دارو تخصیص داده است و از سوی مقابل، عدهای از فعالان حوزه دارو، این عدد را قرین با واقعیت نمیدانند. ازجمله این افراد، محمد عبدهزاده رئیس سندیکای صنایع داروهای انسانی ایران است که میگوید بانک مرکزی از ابتدای سال تا ۲۰ اردیبهشت ماه، درمجموع فقط ۱۱ میلیون دلار برای دارو تخصیص داده است.
کمبود ارز و انسولین
اخبار دریافتی از بازار دارو نشان میدهد که انسولین بار دیگر کمیاب شده است. این بار کار تا آنجا پیش رفته که همان تعداد محدود داروخانهها، که آخرین امید بیماران بودند، هم دست رد به سینه آنها میزنند. بیماران دیابتی میگویند اگر همه جای تهران را هم بگردند باز به سختی میتوانند انسولین مورد نیازشان را پیدا کنند یا جیره فروش انسولین آنقدر کم است که ناچار هستند در یک هفته بارها برای خرید دارویشان راهی داروخانههای شهر شوند. گروهی هم که در ماههای اخیر از شهرهای دیگر به امید پیدا کردن سایر داروهای کمیاب روانه پایتخت میشدند، این روزها مجبورند برای پیدا کردن دارو شرق تا غرب و شمال تا جنوب تهران را برای پیدا کردن اقلام دارویی مورد نظرشان طی کنند.»
ریشه مشکل کمبود اقلام دارویی از جمله انسولین کجاست؟
سال گذشته طبق مصوبه ستاد اقتصادی، دولت باید ۵/۱میلیارد دلار برای دارو و یک میلیارد دلار برای تجهیزات پزشکی در نظر میگرفت. با این حال رئیس کل بانک مرکزی ادعا میکند رقمی بیش از این را درسال ۹۹ به واردات دارو اختصاص داده است.
۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۰ نیز همتی اعلام کرده که در همین دو ماهه ابتدای سال، حدود ۵۰۰ میلیون دلار ارز ترجیحی به دارو اختصاص داده است.
در حالی که رئیس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران، به تجارتنیوز میگوید: «از ابتدای سال تا ۲۰ اردیبهشت جمعا فقط ۱۱ میلیون دلار برای مجموع واردات مواد اولیه و کالای نهایی پرداخت شده است و ۱۲۵ میلیون دلار هم برای واکسن کرونا تخصیص دادهاند.» وی تاکید میکند: «از مهر سال گذشته دارو ارز ترجیحی نگرفته و ذخیره مواد اولیه در حال اتمام است، ثبت سفارش شرکتهای داروسازی مدتها در صف بانک مرکزی است و خیلی شفاف بگویم متاسفانه ارزی به تولیدیها تخصیص پیدا نمیکند.»
رئیس هیات مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران در گفتوگویی اظهار داشت: «مکاتبات زیادی با مسوولان مختلف از سران قوا گرفته تا وزارت بهداشت و بانک مرکزی درباره تامین ارز دارو انجام دادهایم اما متاسفانه تاکنون اقدام خاصی در این زمینه انجام نشده است.»
عبدهزاده با اشاره به اینکه سلامت مردم و وضعیت صنعت دارو گرفتار سیاستهای ارزی دولت شده است و به نظر میرسد بنای دولت بیشتر بر تصمیم نگرفتن در این زمینه است، گفت: «با این روال تخصیص و تامین ارز قطعا طی ماههای آینده جوابگوی نیاز داروی کشور نخواهیم بود. به دلیل همین شرایط نیز اخیرا از معاون ارزی بانک مرکزی درخواست برگزاری جلسه فوری کردیم.»
وی با اشاره به اینکه تا هفته قبل کل ارزی که برای بخش تولید داروی کشور تامین شده است، فقط حدود 11 دلار بود، گفت: «در همین مدت حدود 125 میلیون دلار ارز برای واکسن کرونا تامین شد. این در حالیست که بخش داروی کشور در حوزههای تولید، واردات و داروهای کرونا ماهانه بطور میانگین به حدود 200 میلیون دلار ارز نیاز دارد اما در دو ماهه امسال فقط 11 میلیون دلار ارز تامین شد. نتیجه این وضعیت یعنی کمبود دارو در ماههای آینده.»
عبدهزاده با بیان اینکه بیشتر مواد اولیه و حد واسط دارویی از هند و چین وارد میشود، اظهار کرد: «در بخش هند از مهر ماه سال قبل ارز ترجحی برای تولید دارو اصلا تامین نشده است. در بخش چین عمده ارزهایی که داده شده، عملیاتی نشده است.»
عبدهزاده تاکید کرد: «مردمی که به بیمارستانها یا داروخانهها میآیند از ما توقع دارند داروی موردنیاز آنها را داشته باشیم و هیچ توجیهی را در ارتباط با کمبود دارو قبول نمیکنند. عدم تخصیص ارز دارو یعنی بازی با جان مردم. متاسفانه برخی از ثبت سفارشها در حوزه دارو بیش از 6 ماه است که در نوبت مانده است.»
86 قلم دارو کمیاب، 560 قلم در آستانه کمیابی
رئیس هیات مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران درباره آخرین وضعیت کمبودهای دارویی توضیح داد: «فقط در بخش تولید دارو اعم از داروهای جنرال و بیمارستانی هماکنون حدود 86 قلم داروی تولیدی دچار کمبود و نبود هستند و 560 قلم دارو نیز در معرض کمبود هستند که تا پایان ماه آینده با این وضعیت این داروها نیز دچار کمبود خواهند شد. این در حالیست که برخی از این داروها تا پیش از این حتی در بدترین شرایط هم در داروخانههای کشور موجود بودهاند. ضمن اینکه اگر همین الان هم ارز دارو تامین شود، حدود 6 ماه طول این داروها طول میکشد و به همین دلیل کمبود دارو به دلیل عدم تامین به موقع ارز کاملا محتمل است. داریم زمان طلایی تامین ارز دارو را از دست میدهیم. داروهای تولید داخل پرتیراژ هستند و اگر دچار کمبود شوند، با 10 برابر ارز مواد اولیه هم نمیتوان داروی ساخته شده را وارد کرد.»
رئیس هیات مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران گفت: «مجموع ارزی که برای حوزه دارو، داروهای کرونا و واکسن کرونا برای سال جاری نیاز داریم حدود 4.4 میلیارد دلار است درحالیکه فقط 1.5 میلیارد دلار برای این حوزهها برای امسال مصوب داریم و تازه از بودجه 1.5 میلیارد دلاری مختص دارو، 125 میلیون دلار نیز تاکنون به واکسن کرونا اختصاص یافته است.»
عبدهزاده با تاکید بر اینکه هیچ نظمی در تامین ارز دارو وجود ندارد، افزود: «اگر ارز ترجیحی وجود دارد باید با اولویت به تولید دارو اختصاص یابد. اگر هم وجود ندارد، دولت باید از سامانه نیما ارز بخرد و مابهالتفاوت آن را پرداخت کند و ارز ترجیحی تولید دارو را تامین کند. تبعات عدم تصمیمگیری به موقع و عدم تامین ارز و در نتیجه کمبود دارو، بسیار سنگین است و گریبانگیر بیماران، صنعت، بانک مرکزی، دولت و بیمه را خواهد گرفت. متاسفانه تامین ارز دولت در اولویت دولت نبوده است و هماکنون بیش از یک میلیارد دلار ثبت سفارش انجام شده در حوزه دارو وجود دارد که ارز آنها تامین نشده و بلاتکلیف ماندهاند.»
تامین نیازهای دارویی با یک میلیارد و 200 میلیون دلار
از طرفی رئیس سندیکای مواد موثره دارویی، نیز اظهار میکند که با تخصیص سالانه یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار قادر هستیم همه نیاز دارویی کشور از جمله انسولین قلمی را تامین کنیم.
به گزارش تجارت نیوز، فرامرز اختراعی درباره میزان ارز مورد نیاز برای تامین انسولین کشور میگوید: «مدیر کل اداره دارو رقم تامین انسولین سالانه را مازاد بر ۲۰۰ میلیون یورو میدانند اما به نظر من با رقمی کمتر از این هم میتوان انسولین کل کشور را تامین کرد. با این حساب به نظر میرسد اگر حتی مبلغی بسیار کمتر از آنچه همتی ادعا میکند ارز تخصیص داده شده بود، نه تنها کمبودی وجود نداشت که بیش از نیاز مردم هم میتوانستیم دارو تهیه کنیم.
اختراعی در ادامه میگوید: «باید با مردم رودروایستی نکنیم و بگوییم که در شرایط تحریم دسترسی ارزی ما کم است و اگر بانک مرکزی کماکان در تخصیص ارز کوتاهی کند و سختگیری که برای همه نهادههای مورد نیاز کشور میکند را برای دارو هم اعمال کند و البته لجبازی بین وزارت بهداشت و بانک مرکزی ادامه پیدا کند! خطر کمبود دارو به طور جدی وجود دارد.»
یک سال است ارز ندادهاند
محمدرضا واعظمهدوی، رئیس انجمن علمی اقتصاد سلامت، نیز عنوان میکند که ارز مواد اولیه دارویی نزدیک به یک سال است که تقریبا تخصیص داده نشده است.
به گفته او سال گذشته به دنبال مکاتبات انجمن اقتصاد سلامت با رئیس جمهور، فقط ۱۲۰ میلیون دلار به واردات مواد اولیه دارویی اختصاص پیدا کرد. اما حالا موجودی انبارها رو به اتمام است.
آنطور که واعظ مهدوی میگوید، اگر بانک مرکزی بخواهد ارز تخصیص دهد، با تخصیص مبلغی کمتر از ۱۵۰ میلیون دلار بیش از ۸۵ درصد نیازهای دارویی کشور تامین خواهد شد. در غیر این صورت تولید دارو با مشکل مواجه میشود و کمبود، بحران میسازد.
رئیس انجمن علمی اقتصاد سلامت درباره علت مشکل تخصیص ارز دارو و به دنبال آن کمبود برخی اقلام دارویی ضروری بیان میکند: «وزارت بهداشت این مدت با شیوع کرونا و لزوم واردات مواد و تجهیزات پزشکی مثل ماسک و واکسن روبرو بود که در الویت قرار گرفت. در کنار این، در اثر نفوذ سوداگران بازار دارو، پرونده برخی نیازهای غیرضروری برای تامین ارز باز شد و برخی داروهایی که مورد نیاز قطعی نبود مبالغ ارزی کلانی گرفتند. بنابراین برخی اقلام ضروری در لیست تخصیص ارز عقب افتادند.»
با این حساب بر اساس گفتههای واعظمهدوی، مشکل فقط در تخصیص ارز نیست بلکه در شکل تخصیص و نظارت بر هدررفت آن هم شبهات زیادی وجود دارد. برای مثال ماهها پیش اختراعی اعلام کرده بود که سالانه ۱۰۰ میلیون دلار هدر رفت ارز فقط از طریق واردات انسولین وجود دارد.
ماجرا از این قرار بود که شرکتهای واردکننده انسولین قلمی قیمت تامین آن را 6.4 یورو اعلام کرده بودند اما وقتی همین کالا فوریتی وارد شد، شرکتی در اتریش آن را با قیمت 2.3 یورو با کیفیت بسیار عالی تامین کرد.
با این که سازمان غذا و دارو خودش به این موضوع اذعان داشت اما ظاهرا همچنان آش همان است و کاسه همان. هر چند که اختراعی حالا اعلام میکند که میزان هدررفت ارز کمتر شده اما مشکل همچنان پابرجاست. به گفته او در گذشته هر انسولین با نرخ 6.4 یورو وارد میشد که تخلف بود و الان هم برای هر انسولین 3.8 یورو میپردازیم که کماکان گرانتر از نرخهای جهانی است. قیمت هر انسولین 2.8 یورو است و فقط تا سقف 3 یورو برای هر عدد منطقی است. اگر بیش از این باشد، خبر از تخلف تجاری میدهد که لازم است رسیدگی شود.روزنامه سپید