اگر همچنان دولت بعد از یکسال در مقابل این بیماری، سیاست آزمون و خطا را در پیش گرفته است دیگر نمی‌شود از تقصیر مردم حرفی زد
شفاآنلاین>سلامت> در شرایطی کرونا مجددا اوج گرفته که قبل از عید این پیش بینی صورت گرفته بود. با این حال سهل انگاری انجام شد و اکنون گفته می‌شود با این روند به مرگ و میر روزانه 500 نفر می‌رسیم. مقصر کیست؟ چرا توبیخ و محاکمه نمی‌شود؟ در این باره با یک حقوقدان، جامعه شناس و یک عضو ستاد مقابله با کرونا گفتگو کردیم.
به گزارش شفاآنلاین: روز گذشته ایرج حریرچی از پاسخ به این سوال که چه کسی نگذاشت محدودیت‌های نوروزی اعمال شود استنکاف کرد. همچنین کارشناسان از پیش بینی مرگ و میر حدود 500 نفر در روزهای آینده خبر می‌دهند. تقریبا تمام مسئولین، مقصر آمار بالای فوت ناشی از کرونا را خود مردم می‌دانند و متاسفانه هیچ کس از مدیریت آزمون و خطائی دولت بعد از گذشت بیش از یکسال از بیماری کرونا صحبت نمی‌کند.
اگر همچنان دولت بعد از یکسال در مقابل این بیماری، سیاست آزمون و خطا را در پیش گرفته است دیگر نمی‌شود از تقصیر مردم حرفی زد. در سوی دیگر آنقدر سوء مدیریت مسئولین جدی است که به نظر می‌رسد در مقابل ویروس جدید نیز قرار است از سیاست ایمنی جمعی استفاده شود زیرا در کشوری که نه محدودیت سفت و سختی وجود دارد و نه واکسیناسیون گسترده انجام شده تنها راه مقابله با این بیماری آن است که 70 درصد جمعیت درگیر این بیماری شوند تا کشور از این بیماری مصون بماند. اما نباید فراموش کنیم که مدتی پیش مسعود مردانی عضو کمیته علمی ستاد مبارزه با کرونا ایمنی جمعی به وسیله درگیر شدن افراد با بیماری را کشتار جمعی خوانده بود. اگر آمار فوت شدگان این بیماری همچنان صعودی باشد و به گفته برخی به 500 نفر برسد این بار پس از گذشت یکسال و شناخت بیشتر این بیماری و همچنین با وجود تجربیات و راهکارهای سایر کشورهای موفق در کنترل آن، باید افراد مقصر شناسایی و به مراجع قضائی نیز معرفی شوند زیرا بعد از گذراندن سه پیک بیماری، مسئولین از تبعات این ساده انگاری‌ها آگاه بودند و پیک چهارم به دلیل نبود برنامه‌ای جدی برای کنترل این بیماری به وجود آمده است.
به گزارش خبرآنلاین حریرچی، معاون بهداشت وزیر بهداشت در برنامه «چاپ اول» با اشاره به این موضوع که برخی در ستاد ملی کرونا مانع استفاده از فرصت طلایی عید برای خاموش کردن شعله‌های کرونا شدند در پاسخ به سوال مجری برای معرفی مخالفان اظهار کرد:«نمی‌توانم اسامی این افراد را بگویم.» به نظر می‌رسد بنا به گفته آقای حریرچی باید در میان لیست افرادی که اعضای ستاد ملی مبارزه با کرونا هستند، مقصران وضعیت جدید و پیک چهارم کرونا را بیابیم.
با قرمز شدن ۲۵۷ شهرستان و تمامی مراکز استان‌ها، سرعت افرایش بستری در خیز سراسری چهارم بیماری کرونا به مراتب شدیدتر از خیزهای قبلی شد. به گزارش ایسنا، ۲۵۷ شهرستان و تمامی مراکز استان‌ها از دیروز ۱۸ فروردین در وضعیت قرمز قرار گرفتند و ۱۲۹ شهرستان نارنجی، ۵۱ شهرستان زرد و ۱۱ شهرستان آبی هستند. بنابر اعلام کانال خبری وزارت بهداشت، سرعت افزایش بستری در خیز سراسری چهارم به مراتب شدیدتر از خیزهای قبلی است.
رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری با اشاره به لزوم تعطیلی دو هفته‌ای تهران در وضعیت قرمز کرونایی، گفت: «تا دو - سه هفته آینده میزان مرگ‌های ناشی از کرونا در کشور افزایش می‌یابد و حتی تا مرگ ۴۰۰ ، ۵۰۰تایی هم می‌رویم، اما بحث این است که باید اقدامی انجام دهیم که مرگ‌هایمان به حد بالای ۱۰۰۰ مرگ در روز نرسد.»
دکتر پیام طبرسی با اشاره به وضعیت خطرناک کرونا در کشور، گفت: «در حال حاضر وضعیت بیماری بسیار نامناسب است. پیک چهارم بیماری از ابتدای فروردین ماه آغاز شده بود و همچنان ادامه دارد. اگر اقدامی انجام نشود، متاسفانه هفته‌های سختی در انتظار تهران خواهد بود.»
وی با بیان اینکه واقعا وضعیت بدتر از این نمی‌توان متصور بود و شرایط بد است، افزود: «اگر این روند ادامه یابد، میزان مرگ‌ها بیش از این افزایش می‌یابد. در حال حاضر هنوز مرگ و میر ناشی از کووید-۱۹ در سنین بالا بیشتر است، اما به هر حال جوانان هم در مواردی بدحال بوده و دچار مرگ و میر می‌شوند.»
طبرسی با بیان اینکه این وضعیت قابل پیشگیری بود و می‌شد در تعطیلات عید بهتر برخورد کرده و وضعیت بیماری کنترل شود، ادامه داد: «در حال حاضر تنها راه کنترل این شرایط، تعطیلی است. حداقل باید تعطیلی دو هفته‌ای را در تهران داشته باشیم.» وی درباره شرایط موجودی تجهیزات و داروهای مرتبط با کرونا نیز گفت: «فعلا تجهیزات و داروی مورد نیاز وجود دارد، اما اگر این روند ادامه یابد، طبعا این حوزه هم ممکن است دچار مشکل شود.»
امیدمان به خدا و رعایت پروتکل‌های بهداشتی باشد
در این خصوص دکتر مسعود مردانی عضو ستاد ملی مبارزه با کرونا گفت:«به نظر من اصحاب رسانه در رقم خوردن چنین شرایطی از همه بیشتر مقصر هستند زیرا در تعطیلات اطلاع رسانیِ درستی به مردم انجام نشد و فرق بین خوب و بد به درستی برای مردم تشریح نشد. در سوی دیگر از سمت مردم در خصوص این بیماری در تعطیلات ساده انگاری وجود داشت و از طرف دیگر هم مسئولین که باید ممنوعیت‌های مناسبی را اعمال می‌کردند و این کار را انجام ندادند، مقصر به وجود آمدن بخشی از شرایط امروزی هستند. به نوعی در به وجود آمدن این چرخه همه ما مقصر هستیم و خواهش می‌کنم افراد مسئولیت‌ها را به دوش یکدیگر نیاندازند. در این شرایط به دنبال مقصر گشتن بسیار نادرست است.
الان بسیاری از کشورها مانند آلمان و فرانسه قرنطینه هستند در حالیکه ضرر اقتصادی یک روز قرنطینه در آلمان مساوی با بودجه سالانه بسیاری از کشورها است. ارزش سلامت مردم در این کشورها بیشتر از کشور ما درک شده است. ستاد ملی مبارزه با کرونا ده کمیته دارد و ما تنها عضو کوچکی از کمیته علمی ستاد هستیم. هر ده کمیته نظرشان را به کمیته مرکزی می‌دهند و دستور اجرا از سمت کمیته مرکزی صادر می‌شود. اما در این شرایط مقصر دانستن دیگران کاری را از پیش نمی‌برد و همین الان باید مجدد به مردم بگوییم از رفتن به مسافرت‌های غیرضرور و دورهمی‌ها جدا خودداری کنند زیرا بسیاری از مردم همچنان در حال رفتن به دید و بازدید هستند. آقای حریرچی مقام بالایی در وزارتخانه دارند و به درستی می‌دانند چه کسی بیشتر از دیگران مقصر بوده است. در نوروز امسال، ساده انگاری و این فکر که بیماری تمام شده است و می‌شود به مردم فرصتی داد تا به مسافرت و دید و بازدید بروند، باعث به وجود آمدن موج چهارم شد. نمی‌شود گفت که پیک دیگری در کشور به وجود نمی‌آید زیرا ما همچنان نمی‌توانیم مطمئن باشیم که پیک چهارم، پیک آخر است. من سال 98 و بعد از شروع اپیدمی اعلام کردم تا 70 درصد جمعیت ایران آنتی بادی نداشته باشند همه در معرض خطر هستند. الان 60 درصد جمعیت انگلیس واکسن دریافت کرده‌اند و مردم با خیال راحت در حال بازگشت به فعالیت‌های روزانه خود هستند. به کشور ما نه واکسن می‌فروشند و نه خودمان می‌توانیم این تعداد واکسن را تولید کنیم و فعلا باید امیدمان به خدا و رعایت پروتکل‌های بهداشتی باشد.»
همچنین سید جواد میری جامعه شناس و عضو پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی درباره دلیل این نحوه تصمیم گیری و مدیریت بیماری و کوتاهی فاحش مسئولین، گفت:«بحث را باید از هیجانات خارج کنیم و چشم اندازی برای طرح این مسئله داشته باشیم. خیلی‌ها وقتی درباره کرونا صحبت می‌کنند، چه مسئولین و چه مردم، خیلی ساده انگارانه این بحث را مطرح می‌کنند که یک بیماری آمده و ما باید این بیماری را مدیریت کنیم. در حالیکه واقع امر این است که ما با یک بیماری به معنای معمول کلمه و یا تنها با یک بحران اپیدمیک به معنای مالوف کلمه رو به رو نیستیم بلکه ما با یک وضعیتی رو به رو هستیم که نام این وضعیت را من وضعیت پساجدید می‌گذارم؛ یعنی اینکه ما وارد یک عصر جدیدی شده‌ایم ولی هنوز نمی‌دانیم کجای این عصر جدید هستیم. نام این عصر جدید دوره پساجدید است به این معنا که ما تا امروز در دوران جدید زندگی می‌کردیم که قدمتی 200 الی 300 ساله داشته است. این دوران به سر رسید و دوران پساجدید آغاز شده است که آن چیزهایی که ما نرمال تلقی می‌کردیم فرو ریخته است. اتفاقی که در جهان افتاده به این معناست که تصوراتی که ما از حکمرانی در ساحات گوناگون سیاست گذاری در ذهن خود داشته‌ایم و به صورت یک عقبه تاریخی در ذهن و زبان آدمیان قرار گرفته بود که بر اساس آن، زندگی و منطق زندگی روزمره خود را سامان می‌دادند، فرو ریخته است و ما تنها با یک ویروس و بیماری رو به رو نیستیم. می‌شود به صراحت گفت که ما با یک وضعیتی رو به رو هستیم که این وضعیت به معنای یک چرخش نوین در زندگی بشر بر روی کره زمین است.
این را نمی‌شود صرفا با پیدا کردن مقصر فهمید. در وضعیت‌های بحرانی و فوق بحرانی، یک اتاق فکرهای بحرانی لازم است که به بحران بیاندیشند و در دریای بحران‌ها حرکت کنند. اما آن چیزی که ما از دولت مستقر دیده‌ایم این است که عملا دولتی بوده که دائم در حال تعویق مسائل است و به دنبال تحلیل و حل کردن مسئله نبوده است. اصطلاح باری به هرجهت در تمامی ارکان این دولت مستقر واقع شده است.»
وی در ادامه درباره اینکه چگونه می‌شود از این وضعیت عبور کرد گفت:«یکی از کارهایی که به عنوان مثال برای گذر از این وضعیت می‌توان انجام داد این است که ببینیم کشورهای تا حدودی موفق درکنترل این بیماری، چگونه توانسته‌اند این موفقیت را به دست بیاورند و تلاش کنند که منطق زندگی روزمره افراد کاملا از هم فرو نپاشد. نمونه آن کشور روسیه است که الان در این کشور نیز این بیماری وجود دارد ولی وحشت و وسواسی که مردم ایران اسیر آن شده‌اند در کشور روسیه وجود ندارد. در ایران زندگی اجتماعی مختل شده است. مسئولین باید تجربیات این کشورها را مطالعه می‌کردند، به این صورت که چند نفر را مامور می‌کردند تا به صورت میدانی در این کشورها تحقیقاتی را انجام دهند و متوجه شوند با چه روش‌هایی این کشورها توانسته‌اند تا حدودی منطق زندگی روزمره خود را حفظ کنند. این به نظر من گام عملی جهت عبور از این بحران است. بحرانی که هم وزارت بهداشت درگیر آن شده و هم کشور گرفتار آن است. به نظر می‌آید بخش اعظم وضعیتی که امروز در ایران وجود دارد به فهم و مدیریت دولت از اینکه چگونه می‌شود از وضعیت کرونا برای عبور از بحران‌های دیگر استفاده کرد برمی‌گردد. به این معنا که دولت به دلیل عدم اتخاذ سیاست‌های درست در طول این چند سال، درگیر بحران‌های عظیمی شده است و در این یکسال آخر که بحران‌های عظیمی را در کشور به وجود آورده است و پاسخی هم برای آن‌ها ندارد، به نظر می‌رسد در حال استفاده از وضعیت کرونا برای عبور از بحران‌های دیگر خود است. چراهای بی‌شماری باعث شده است که دولت مستقر از وضعیت بحران کرونا به عنوان پوششی برای عدم سیاست‌گذاری‌های درست خود استفاده کند و این نکته را هم نباید نادیده گرفت.»
میری در انتها گفت: «تغییر و تحولات ناشی از کرونا وجود دارد اما یک قسم دیگری از بحران درکشور ما به این برمی‌گردد که مواجهه ما با این بحران باید چگونه باشد که تخریب منطق زندگی روزمره انسان‌ها در جامعه ایرانی به حداقل برسد. متاسفانه درباره این مسئله نه اندیشیده شده و نه گفت و گویی شکل گرفته است. طبقه دانشگاهی در حوزه علوم اجتماعی باید تصور مقایسه‌ای درباره این بیماری در کشورهای مختلف داشته باشند و بتوانند تجربیات دیگر کشورها را در اختیار سیاستگذاران حوزه بهداشت قرار بدهند تا این سیاست‌گذارن بتوانند بر اساس یک منطق درست با بحران مواجهه پیدا کنند. تایوان نزدیک‌ترین کشور به چین است، باید بررسی کرد که تایوانی‌ها چه کار کردند که توانستند بحران کرونا را با وجود نزدیکی به چین بهتر از ایران کنترل کنند؟ بحث من این است که ما باید چه کار کنیم که صدمه به مردم، زندگی آن‌ها و جانشان کمتر شود. وزیر بهداشت نباید کرونا را صرفا یک مسئله اپیدمیولوژیکال بداند.
استفاده از لفظ بحران کرونایی یعنی ما اصلا فهمی از ابعاد جامعه و این بحران نداریم. اگر منشا این اتفاق ویروس است اما ابعاد آن هستی اجتماعی را درگیر کرده و باید وزارت بهداشت و وزارت علوم به معنای جدی کلمه ورود کنند و بتوانند یکسری راهکارهای عملی برای فهم این موضوع در اختیار وزارت بهداشت قرار دهند تا ابعادی که می‌تواند صدمه‌ها را تقلیل دهد را شناسایی کنند. بعد از یکسال هنوز فهم این موضوع صورت نگرفته است و هنوز بحث بر سر این است که مردم را محدود کنند و تقصیر را به گردن یکدیگر بیاندازند. باید در سیاست‌ها شفافیت وجود داشته باشد تا بتوان فهمید چه اتفاقی افتاده است که در کنار سیاست‌های رمه‌ای اتخاذ شده در برابر این بیماری، واکسیناسیون انجام نشده است؟ متاسفانه سیاست‌گذارانی که در حوزه بهداشت در حال فعالیت هستند الان که باید، کار خودشان را درست انجام نمی‌دهند.»
مسئولیت ناشی از کوتاهی در حفظ سلامت مردم
محمدحسین مرادی زاده وکیل پایه یک دادگستری نیز در مورد چگونگی مسئولیت‌های ناشی از تصمیمات و سیاست‌گذاری‌های نادرست ستاد مبارزه با کرونا گفت: «در خصوص مسئولیت مدنی ناشی از ابتلا به بیماری کرونا در اثر عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی، مسئولیت به معنای تعهد شخص در اثر تقصیر در مقابل زیان دیده است. در واقع فردی که به اشخاص دیگر، ضرر مادی یا معنوی برساند باید پاسخگو باشد. شایان ذکر است که در موضوع کرونا وظیفه حفظ سلامت مردم بر عهده دولت است و دولت باید با تدبیر و ابلاغ شیوه نامه‌های بهداشتی، تدابیری برای جلوگیری از شیوع آن بیاندیشد. در اکثر کشورها برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا دولت ورود کرده و برای حفظ سلامت مردم تدابیری اتخاذ می‌شود که در ایران این امر بر عهده ستاد ملی مقابله با کرونا قرار دارد. برای جلوگیری از شیوع کرونا ستاد مقابله با این بیماری دستورالعمل‌ها و مصوباتی را تصویب و صادر می‌کند که همگی آن‌ها در حکم قانون است و از جمله آن‌ها می‌توان به الزامی شدن استفاده از ماسک در اماکن عمومی و ادارات اشاره کرد. اگر فردی اعمالی را مرتکب و بر اثر عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی به این بیماری مبتلا و منجر به انتقال آن به دیگران شود نیز مقصر است. در فقه نیز بر حرمت اضرار به غیر تاکید شده است بنابراین اکنون که ویروس کرونا در جامعه شیوع یافته مردم نسبت به یکدیگر مسئولیت دارند. بر اساس مبانی فقهی و قانونی موجود اگر شخصی به هر دلیلی به کرونا مبتلا شود و به جای قرنطینه و رعایت پروتکل‌ها موجبات بیماری سایر افراد را نیز فراهم کند در واقع با علم و اطلاع به جامعه و دیگران ضرر رسانده و مسئولیت مدنی و کیفری خواهد داشت. ستاد مبارزه با کرونا در چارچوب قانون مدیریت خدمات کشوری ایجاد شده است و در موارد مشخص ورود می‌کند. بر همین اساس سیاست‌گذاری ستاد ملی مبارزه با کرونا همتراز قانون است. به استناد ماده 22 قانون طرز جلوگیری از بیماری‌های آمیزشی و بیماری‌های واگیردار، اشخاصی که مانع اجرای مقررات بهداشتی می‌شوند یا در اثر غفلت باعث انتقال یکی از بیماری‌های واگیر می‌شوند به هشت روز تا دو ماه حبس تادیبی و پنجاه و یک تا پانصد ریال جزای نقدی یا به یکی از این دو کیفر محکوم می‌شوند. به هر حال دولت آن طور که باید به مسئولیت‌های خود مانند بیمه کردن تمام اقشار مردم در برابر این بیماری توجه نکرده است. بنابراین به نظر می‌رسد در زمینه کرونا شخصی که باید ضرر اشخاص را جبران کند، شخص حقوقی دولت است. دولت در راستای انجام وظایف ذاتی باید به حفظ حقوق شهروندان نیز بیندیشد.»روزنامه آفتاب یزد 
نظرشما
آخرین اخبار