خطر ورشکستگی در مراکز رادیولوژی

او با اشاره به این که فعالیت رشته رادیولوژی وابسته به ابزار، تجهیزات و دستگاه‌های گران قیمت است، اظهار کرد: «سرمایه‌گذاری در این حوزه، هزینه‌بر بوده و موارد مصرفی و هزینه‌های سرباری در این بخش بسیار بالا است. رشته تصویربرداری شامل چهار شاخه ام‌آر‌آی، سی‌تی‌اسکن، سونوگرافی و رادیولوژی است. راه‌اندازی یک موسسه رادیولوژی با امکانات حداقلی، بالغ بر سه میلیارد تومان و راه‌اندازی یک مرکز تصویربرداری بیش از 50 میلیارد تومان هزینه دارد، اما درآمد حاصل از آن هیچ تناسبی با هزینه‌ها ندارد. در نتیجه از تکنولوژی‌هایی استفاده خواهد شد که در دنیا منسوخ شده است. به طور مثال خرید یک دستگاه ام‌آرآی از حداقل قیمتی 15 تا 20 میلیارد تومان شروع شده و تا سقف 40 میلیارد تومان می‌رسد یا برای خرید یک دستگاه سی‌تی‌اسکن بین هشت تا 30 میلیارد تومان هزینه لازم است.»

او با اشاره به افزایش تورم در حوزه نظام سلامت و به تبع آن افزایش هزینه‌های مراکز رادیولوژی گفت: «با تعرفه‌های کنونی قابلیت خرید دستگاه‌های رادیولوژی وجود ندارد و بحث سرمایه‌گذاری در این حوزه منتفی است، زیرا مثلا تیوپ اشعه که در سی‌تی‌اسکن استفاده می‌شود، فعلا از 300 میلیون به 800 میلیون رسیده است. اگر قیمت واقعی را در نظر بگیریم چیزی بالای دو میلیارد تومان برای تهیه آن باید هزینه شود. بنابراین عملا امکان بازسای دستگاه‌هایی که مستهلک شده‌اند، وجود ندارد.»

نایب رئیس شورای عالی نظام پزشکی تاکید کرد: «گرانی هزینه‌های سرمایه‌گذاری و مصرفی و همچنین قیمت بسیار پایین تعرفه‌ها، همخوانی با هزینه ها ندارد. درنتیجه عملا امکان فعالیت سالم و به دور از رابطه مالی با بیمار را از بین می‌برد. جهت حل این مشکل باید تعرفه‌ها را با یک شیب ملایم به سمت واقعی شدن سوق دهیم. دولت باید سهم پرداختی بیمه را افزایش دهد تا میزان پرداخت از جیب مردم افزایش نداشته باشد و در عین حال مراکز تصویربرداری با اختصاص ارز دولتی بتوانند تجهیزات و مواد مصرفی را تهیه نمایند.»

بسیاری از فعالان جامعه رادیولوژی گلایه می‌کنند که با وجود تعرفه‌های فعلی، دیگر راه‌اندازی مراکز رادیولوژی جدید، صرفه اقتصادی ندارد.

جلال جلال شکوهی، عضو هیات مدیره انجمن رادیولوژی ایران نیز به افزایش مشکلات مالی مراکز رادیولوژی می‌پردازد و می‌گوید: «بسیاری از رادیولوژیست‌ها از وضع تعرفه‌های تعیین شده برای خدمات رادیولوژی گلایه‌مند هستند و نرخ افزایش این تعرفه‌ها را بسیار ناکافی می‌دانند. هر سال شاهد هستیم که قیمت تجهیزات و لوازم تشخیصی، چندین برابر می‌شود، اما در مقابل می‌بینیم که سالانه به طور متوسط فقط بین پنج تا 15 درصد به تعرفه خدمات رادیولوژی اضافه می‌شود. درواقع، اختلاف شدیدی بین افزایش هزینه‌ها و نرخ تعرفه‌ها وجود دارد. این اختلاف به هیچ وجه با افزایش جزئی تعرفه‌ها جبران نمی‌شود.»

به گفته جلال شکوهی «هم‌اکنون به شرایطی رسیده‌ایم که تاسیس مرکز رادیولوژی یا مراکز جامع رادیولوژی اصلا صرفه اقتصادی ندارد. در بسیاری از مراکز رادیولوژی می‌بینیم که فقط با زحمت می‌توانند از پس هزینه‌های روزانه‌شان بربیایند و شاید مبلغ ناچیزی هم برای امرار معاش‌شان باقی بماند، اما اینکه فکر کنیم راه‌اندازی مراکز رادیولوژی در کشور، سوددهی بالایی دارد، این یک تصور کاملا غلط است.»

او یادآور می‌شود: «معتقدم حتی اگر فردی، سرمایه نقدی لازم برای راه‌اندازی مراکز رادیولوژی را هم داشته باشد، باز هم از نظر منطقی و اقتصادی، اصلا بصرفه نیست که در حوزه رادیولوژی سرمایه‌گذاری کند. الان راه‌اندازی یک مرکز جامع رادیولوژی حداقل حدود 40 میلیارد تومان هزینه دارد. مطمئن باشید سرمایه‌گذاری این مبلغ در هر کاری، سود بیشتری خواهد داشت تا افتتاح یک مرکز جامع تصویربرداری پزشکی.»

جلال شکوهی برای حل مشکلات پیش روی رادیولوژیست‌ها، پیشنهاد می‌دهد: «یکی از راه‌های حل این مساله این است که بیمه‌های درمانی با توان بیشتری به میدان بیایند و سطح پوشش بیمه‌ای خدمات رادیولوژی افزایش پیدا کند. افزایش منطقی تعرفه‌های رادیولوژی که بتواند هزینه‌ها را پوشش دهد و همچنین افزایش پوشش بیمه‌ای خدمات رادیولوژی از جمله موارد ضروری است که می‌تواند هم رضایت بیمار و هم رضایت ارائه دهنده خدمت را جلب کند. بنابراین واقعی شدن تعرفه‌های خدمات رادیولوژی با نگاه به قیمت تمام شده خدمات از مهم‌ترین خواسته‌های رادیولوژیست‌هاست.»

وحید کریمی، رادیولوژیست هم با اشاره به افزایش هزینه‌های مراکز رادیولوژی و فقدان نظارت‌های موثر، اظهار می‌کند: «به دلیل تاخیر در پرداخت بدهی از سوی صندوق‌های بیمه‌گر و مشکلات نقدینگی، مراکز رادیولوژی به طور جدی دچار چالش‌ هستند و کمبودهای مالی دستشان را برای خرید تجهیزات تصویربرداری جدید یا لوازم مصرفی مانند فیلم‌های تصویربرداری و رادیولوژی بسته است. در حالی که جهت خرید تجهیزات پزشکی مانند دستگاه‌های رادیولوژی و لوازم مصرفی ارز چهار هزار و 200 تومانی تعیین کرده‌اند، اما به دلیل نبود نظارت کافی و دقیق، شاهد هستیم که این دستگاه‌ها وقتی برای پخش بین مراکز رادیولوژی در بازار عرضه می‌شوند، قیمتشان بالاتر از ارز نیمایی است.»

او یادآور می‌شود: «دولت از مدت‌ها پیش به ما قول داده بود تا ارز دولتی جهت خرید دستگاه‌ها به رادیولوژیست‌ها داده شود، زیرا این کار باعث می‌شود تا هزینه‌های تصویربرداری به طور معمول افزایش غیرواقعی نداشته باشند. با این وجود در حال حاضر حدود پنج هزار مرکز رادیولوژی در کشور فعالیت می‌کنند که به دلیل نبود نقدینگی برخی از این مراکز در حال ورشکستگی هستند. متاسفانه تعرفه رادیولوژی با هزینه‌های زیاد ملزومات مصرفی و تجهیزات تصویربرداری همخوانی ندارد. به همین دلیل برخی از همکاران در پرداخت حقوق پرسنل خود مانده‌اند و حتی قادر نیستند تا دستگاه‌های جدید و به روز را خریداری کنند.»

همچنین مرتضی افراه، رئیس انجمن علوم پرتونگاری نیز با اشاره به مشکلات کارکنان مراکز رادیولوژی در دوران کرونا، خاطرنشان می‌کند: «شاغلان در بخش سی‌تی‌اسکن در شرایط بسیار سختی به سر می‌برند. به این دلیل زمانی که فردی علائم مشکوک داشته باشد و احتمال ابتلای او به بیماری کرونا طرح شود، به قسمت سی‌تی‌اسکن یا رادیوگرافی فرستاده می‌شود. به همین دلیل تعداد مراجعان به بخش‌های تصویربرداری پنج تا شش و در برخی مراکز حتی تا ۱۰ برابر نسبت به گذشته اضافه شده است.»

او یادآور می‌شود: «اولین گروه درگیر با کرونا کارشناسان رادیولوژی هستند، زیرا مبتلایان در ابتدا به آن‌ها مراجعه می‌کنند و پس از انجام غربالگری به پرستاران ارجاع داده می‌شوند. بنابراین مریض‌هایی که ما با آن‌ها مواجه هستیم، سه یا چهار برابر مریض‌هایی است که پرستاران با آن ها روبرو می‌شوند. دلیل این امر بر این اساس است که آمار گروهی که در قرنطینه خانگی قرار دارند، شاید 10 برابر عده‌ای است که در بیمارستان‌ها بستری شده‌اند.»

همچنین عبدالرسول صداقت، رادیولوژیست نیز به اهمیت رادیولوژی در تشخیص کرونا و زحمات شبانه‌روزی رادیولوژیست‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: «تست‌های آزمایشگاهی، حساسیت پایین ولی دقت بالایی دارد. یعنی ممکن است در 50 درصد بیمارانی که واقعا کرونا دارند، نتیجه تست را مثبت نشان ندهد، ولی وقتی مثبت نشان می‌دهد، دقت بالایی دارد. یعنی دقت آن تا نزدیک به 100 درصد است. در مورد سی‌تی‌اسکن، این فرآیند برعکس است. یعنی حساسیت سی‌تی‌اسکن برای تشخیص کرونا بین 96 تا 98 درصد، ولی دقت آن حدود 75 تا 80 درصد است. درواقع ممکن است فردی به بیماری دیگری مبتلا باشد و علایمی مشابه با کرونا داشته باشند، اما کرونا تشخیص داده شود. در مجموع، سی‌تی‌اسکن از نظر علمی، ارزش بسیار بالاتری برای بیماران دارد و از نظر هزینه‌ها نیز هزینه سی‌تی‌اسکن حدود نصف هزینه آزمایش‌های پزشکی است. البته این یک نکته چندان هم مثبت نیست و اتفاقا یک نکته منفی به حساب می آید. مثلا در نظر بگیرید الان هزینه تهیه یک دستگاه سی‌تی‌اسکن حدود 12 تا 14 میلیارد تومان است، اما تعرفه خدمتی که برای بیمار انجام می‌شود، حدود 200 هزار تومان یا حتی کمتر از این مبلغ است. در نتیجه زیان زیادی را متوجه سرمایه‌گذاران می‌کند.»

او یادآور می‌شود: «با وجود هزینه بالایی که رعایت پروتکل‌های بهداشتی به مراکز تصویربرداری پزشکی تحمیل می‌کرد، مراکز رادیولوژی اعم از دولتی و خصوصی برای ارائه خدمت به مردم در بحران کرونا اعلام آمادگی کردند. در انجمن رادیولوژی نیز پروتکل درمانی برای تصویربرداری پزشکی از بیماران مبتلا به کرونا تدوین کردیم که مورد تایید وزارت بهداشت نیز قرار گرفت و به همه مراکز ابلاغ شد. همچنین پروتکل‌های بهداشتی نیز برای محافظت پرسنل و بیماران، تدوین شد. اگر هر کدام از پرسنل رادیولوژی به کرونا مبتلا شود، به قرنطینه می‌رود و در نتیجه، فشار کاری پرسنل آن مرکز، افزایش پیدا می‌کند.»

صداقت، خاطرنشان می‌کند: «دغدغه دیگری که وجود دارد این است که با توجه به مساله تحریم‌ها و در صورت خرابی دستگاه‌های رادیولوژی در دوران کرونا، امکان تعمیر و جایگزینی این دستگاه‌ها بسیار دشوار است. بنابراین باید از داشته‌هایمان محافظت کنیم. در این راستا انتظار داریم که مردم هم پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند تا هم خودشان ایمن باشند و هم رادیولوژیست‌ها دچار فرسودگی نشوند.»

او با بیان اینکه درصد بالایی از مراجعان به مراکز رادیولوژی، علایم جدی بیماری کرونا را ندارند، تصریح می‌کند: «برخی از این بیماران در مراجعه به پزشکان می‌خواهند که برایشان سی‌تی‌اسکن تجویز شود. خیلی از این بیماران، علایم ثابت شده کرونا ندارند و ممکن است یکی از اقوام دور آنها که با او در ارتباط هم نیستند به کرونا مبتلا شده باشد. البته پزشک طبق وظیفه‌اش، سی‌تی‌اسکن تجویز می‌کند. با این وجود از پزشکان درخواست داریم که فقط بیماران با علایم جدی کرونا را به مراکز رادیولوژی ارجاع دهند تا هم بیمار در حین مراجعه به مراکز تشخیصی و در تماس با سایر بیماران دچار کرونا نشود و هم اینکه دستگاه‌ها اشغال نشوند و بیماران واقعی از خدمات رادیولوژی محروم نشوند.»»