راه سوم تامین واکسن توسل به واردات بوده و این مسیر آنچنان که پیش‌بینی می‌شد زودتر از سایر روش‌ها به نتیجه رسیده است
شفاآنلاین>سلامت> وزیر بهداشت می‌گوید: «ایران تا ۳ ماه آینده یکی از قطب‌های تولید واکسن کووید 19 در منطقه و از صادرکنندگان مهم این محصول در جهان خواهد بود»؛ حال سوال این است که این رویداد چگونه محقق خواهد شد و سعید نمکی بر اساس کدام پشتوانه این سخنان را بیان می‌کند؟ البته او پاسخ بخشی از این پرسش را داده و معتقد است که ایران به همت شرکت‌های دانش‌بنیان این افتخار را رقم خواهد زد، اما برخی معتقدند توافق ایران و روسیه برای تولید مشترک واکسن بخشی از این سناریو خواهد بود.
به گزارش شفاآنلاین: اگر در روزهای اخیر اتفاقات واکسن را دنبال کرده باشید متوجه شده‌اید که ایران در حال تلاش برای تامین واکسن از چندین محل است. به گفته مقامات وزارت بهداشت تلاش‌ها برای رساندن واکسن در چهار جهت دنبال می‌شود. نخست تولید واکسن در داخل و تامین نیاز از محل واکسن‌های ایرانی؛ اما به دلیل زمانبر بودن این روند راه دوم در پیش گرفته شده و مشارکت در سبد واکسن سازمان جهانی بهداشت موسوم به کوواکس به بخشی از برنامه کشور برای تامین واکسن مورد نیاز تبدیل شده است. ازاین‌رو قرار است از محل کوواکس 16 میلیون و 800 هزار دوز واکسن به دست ایران برسد.
همچنین راه سوم تامین واکسن توسل به واردات بوده و این مسیر آنچنان که پیش‌بینی می‌شد زودتر از سایر روش‌ها به نتیجه رسیده است؛ لذا در روزهای گذشته محموله‌هایی از واکسن روسی اسپوتنیک به‌عنوان بخشی از برنامه خرید واکسن از کشورهای خارجی به ایران ارسال شده است. البته قرار است این روند تا رسیدن به 2 میلیون دوز خریداری شده از این شرکت روسی ادامه پیدا کند. علاوه بر این مسئولان سازمان غذا و دارو هم اعلام کرده‌اند که درخواست‌هایی از کشورهای هند و چین برای ثبت واکسن در ایران دریافت کرده‌اند که در حال بررسی مدارک این واکسن‌ها و صدور مجوز ورود به کشور برای آنها هستند.
اما آنچه این روزها نگاه‌ها به تولید محصول مشترک را بیشتر به خود جلب کرده خبر اخبار مربوط به تلاش ایران و روسیه برای راه‌اندازی خط تولید مشترک واکسن روسی اسپوتنیک وی در ایران است. اتفاقی که شاید بخشی از ادعای سعید نمکی، وزیر بهداشت برای صادرات واکسن کرونا متکی بر آن باشد و او به پشتوانه توافق با همین طرف روسی است که ایران را در آینده نزدیک یکی از قطب‌های تولید واکسن در منطقه و جهان می‌داند.
البته پیش از توافق هم خبر تولید واکسن روسی در ایران توسط علیرضا بیگلری، رئیس انستیتو پاستور ایران در یک نشست خبری رسانه‌ای شده بود و او در آن نشست اظهار کرده بود: «به‌تازگی درخواستی از سوی موسسه گامالیای روسیه برای تولید مشترک واکسن روسی اسپوتنیک وی در ایران ارسال شده و سازمان غذا و دارو در حال بررسی امکان این تولید مشترک است.»
سفر غیرمنتظره به روسیه
به‌هرحال پس از ثبت واکسن روسی اسپوتنیک وی در ایران و ورود اولین محموله‌های واکسن به کشور و آغاز واکسیناسیون عمومی کووید 19؛ تلاش‌ها برای راه‌اندازی خط تولید واکسن روسی در ایران وارد فاز دیگری شد و رئیس سازمان غذا و دارو در سفری غیرمنتظره به کشور روسیه رفت تا از نزدیک با امکانات طرف روسی آشنا شود.
به گزارش خبرگزاری‌ها هیئت ایرانی برای نخستین بار در این سفر از مرکز واکسن‌سازی روسیه در استان ولادیمیر این کشور در ۲۰۰ کیلومتری مسکو بازدید کرد. رسانه‌های روسی هدف از این رخ داد را آشنایی ایران با فناوری واکسن‌سازی روسیه به‌منظور همکاری مشترک در ساخت واکسن اعلام کردند.
محمدرضا شانه‌ساز، رئیس سازمان غذا و دارو و سرپرست هیئت ایرانی در این سفر نیز خبر از امضای یادداشت تفاهم همکاری در حوزه توسعه و تحقیقات مربوط به بیماری کووید ۱۹ بین انستیتو پاستور ایران و موسسه آزمایشگاهی گامالیا داد و گفت: «دو کشور همکاری‌ها در این زمینه را ادامه می‌دهند.» شانه‌ساز افزود: «با وزیر بهداشت روسیه نیز درباره امضای تفاهم‌نامه تولید مشترک واکسن اسپوتنیک وی گفت‌وگو کرده است.»
معاون وزیر بهداشت ایران در پایان سفر چهارروزه به روسیه در جمع رسانه‌های روسی گفت: «همه ابهامات در مورد تولید واکسن کرونا در جریان سفر به کشور روسیه برطرف شد و در مورد تولید مشترک واکسن کرونا با طرف روسی گفت‌وگوهایی صورت گرفت.»
وی با اشاره به تبادل تجربیات و بازدید از شرکت تولید واکسن کرونا در روسیه، اظهار داشت: «طرف روسی نیز در جریان این سفر اطلاعات بسیار خوبی در خصوص توانمندی شرکت‌های دارویی و واکسن‌سازی ایران کسب کرد. همچنین با توجه به اطلاعات فنی به‌دست‌آمده در تماس با طرف‌های روسی بسیاری از ابهامات در خصوص تولید واکسن کرونا برطرف شد.»
تولید سالانه ۱۰ میلیون واکسن روسی در ایران
رئیس سازمان غذا و داروی ایران تاکید کرد: «امیدواریم کار تولید واکسن روسی در ایران به‌سرعت انجام شود و ما به‌عنوان هاب منطقه، پس از تامین نیازهای خود اقدام به صادرات واکسن به دیگر کشورها کنیم.»
شانه‌ساز در مورد مقدار تولید واکسن کرونا در ایران با مشارکت طرف روسی نیز خاطرنشان کرد: «برای اینکه رقم دقیق اعلام شود نیاز به مقدمات بیشتری وجود دارد، اما آنچه صحبت آن مطرح است تولید سالانه ۱۰ میلیون دوز واکسن کرونا در ایران خواهد بود.»
وی با اشاره به مذاکرات شرکت‌های ایرانی با طرف روسی در مورد تولید واکسن روسی کرونا اظهار داشت: «صحبت‌ها به‌صورت محتاطانه مطرح شده است زیرا در ایران هم سایت‌هایی وجود دارند که اقدام به تولید واکسن می‌کنند. ازاین‌رو تولید مشترک باید به‌گونه‌ای مدیریت شود که همه تولیدکنندگان واکسن منفعت ببرند و در عمل برد-برد باشد.»
آغاز تولید مشترک واکسن در ایران؛ به‌زودی
سیدکاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه نیز گفت: «به‌زودی تولید مشترک واکسن ضدکرونای ایران و روسیه در ایران آغاز خواهد شد.» وی افزود: «گفت‌وگوهای خوبی بین مقام‌های وزارت بهداشت ایران و روسیه انجام گرفت که می‌تواند نقطه عطفی در روابط دو کشور در عرصه بهداشت و درمان باشد.»
جلالی اظهار داشت: «در عرصه تولید واکسن به تفاهم رسیدیم و در بحث تولید مشترک امیدواریم همکاری‌ها به‌زودی آغاز شود و زودتر از زمان پیش‌بینی شده شاهد پیشرفت همکاری‌ها باشیم.»
وی با اشاره به خرید واکسن از روسیه گفت: «طرف روسی مطابق وعده قبلی برای ارسال واکسن اسپوتنیک وی اعلام آمادگی کرده و محموله‌های واکسن را به ایران ارسال کرده است.» جلالی تصریح کرد: «ایران اهمیت ویژه‌ای برای گسترش همکاری‌های بهداشتی و درمانی با روسیه قائل است و به همین دلیل هیئتی در چنین سطح اعزام کرده و ما این را نقطه عطف می‌دانیم.» سفیر ایران در روسیه درباره روند مذاکرات انجام شده برای قرارداد خرید و همکاری مشترک در تولید واکسن اسپوتینک وی نیز گفت: «از چند ماه پیش سفارت جمهوری اسلامی ایران پیگیری‌های زیادی با مقامات روسی انجام داد و به‌تازگی نیز محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در این مورد با سرگئی لاوروف همتای خود مذاکرات فشرده‌ای داشت که درنهایت قرارداد آن بین روسیه و ایران در ۱۰ بهمن‌ماه امضا شد.»
احتمال تولید انبوه قبل از پایان سال
کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو هم پس از این توافق گفت: «زیرساخت کم‌نظیر صنعت واکسن در روسیه و هدف‌گذاری ایران برای تبدیل به قطب تولید و صادرات واکسن کرونا می‌تواند آغازی بر همکاری مشترک دو کشور و کسب جایگاه درخور در حوزه بیوتکنولوژی و صنعت واکسن‌سازی در جهان باشد.»
وی از احتمال تولید انبوه واکسن مشترک با روسیه تا قبل از پایان سال خبر داد و افزود: «بخش خصوصی ما زیرساخت موجود در این زمینه را دارد و ظرف روزهای آتی ممکن است خط تولید فعال شده و قبل از سال ۱۴۰۰ به تولید انبوه در ایران برسیم.»
گسترش روابط مبتنی بر منافع متقابل
همزمان با سفر هیئت ایرانی به مسکو و توافق برای تولید مشترک واکسن کرونا در ایران، رئیس انجمن دوستی ایران و روسیه در گفت‌وگوی با خبرگزاری ایرنا گفت: «همکاری‌های ایران و روسیه به‌رغم برخی پیش‌بینی‌ها در دوره شیوع همه گر ویروس کرونا شتاب بیشتری یافته و مقام‌های دو کشور همسایه در منطقه دریای خزر برای تسریع در روند گسترش این همکاری‌ها عزم بیشتری یافته‌اند.»
الکساندر پالیشوک افزود: «نشانه مهم توسعه همکاری‌ها و مشارکت راهبردی ایران و روسیه سفر همزمان دو هیئت ایرانی به روسیه است که برنامه‌های گسترده‌ای برای این دیدارها تدارک دیده شده است.»
این شرق‌شناس برجسته روس با اشاره به سفر هیئت وزارت بهداشت ایران به ریاست معاون غذا و دارو به روسیه اظهار داشت: «این دیدار با توجه به ارسال محموله واکسن روسی اسپوتنیک وی به ایران اهمیت خاصی دارد.» وی تصریح کرد: «ایران با انتخاب واکسن اسپوتنیک وی به‌عنوان یکی از واکسن‌های برای واکسیناسیون کرونا اعتماد خود به روسیه را نشان داد و هیچ شکی نیست که با این اقدام اعتماد متقابل بین دو کشور افزایش یافت و این اقدام توانست در آینده پشتوانه خوبی برای گسترش مشارکت راهبردی تهران و مسکو باشد.»
پالیشوک افزود: «ما ایران‌شناسان تلاش‌های گسترده‌ای را برای شناساندن ایران واقعی به ملت روسیه بکار بسته‌ایم و تحقیقات خود را در این عرصه متمرکز کرده‌ایم و از گسترش همکاری‌های علمی و فناوری بین دو کشور استقبال می‌کنیم و از این وضعیت خرسندیم.»
در پایان مروری بر روند تولید و تزریق واکسن اسپوتنیک وی در روسیه می‌کنیم و امیدواریم این همکاری مشترک زمینه‌ای برای تحقق وعده وزارت بهداشت درباره تبدیل‌شدن ایران به قطب تولید و صادرات واکسن کووید 19 در منطقه و جهان باشد.
کارایی و ایمنی بالای «اسپوتنیک وی»
گفتنی است اسپوتنیک وی نخستین واکسن ضدکرونای روسیه است که توسط مرکز ویروس‌شناسی گامالیا وابسته به وزارت بهداشت این کشور در مسکو ساخته شده است. این واکسن در ماه اوت سال ۲۰۲۰ (مردادماه سال جاری) در روسیه تایید شده و صندوق سرمایه‌گذاری‌های مستقیم روسیه به‌عنوان دست‌اندرکار تامین مالی طرح تولید این واکسن، آن را با موسسه ویروس‌شناسی گامالیا وابسته به وزارت بهداشت روسیه تولید کرده است.
در ابتدا تردیدهای بسیاری درباره کارایی و سطح ایمنی واکسن روسی مطرح بود، اما مجله معتبر پزشکی «لنست» با تایید اطلاعات مرحله سوم کارآزمایی بالینی این واکسن اعلام کرد که هیچ‌گونه عوارض جدی در آزمایش‌های فاز سوم واکسن اسپوتنیک وی مشاهده نشده و این واکسن با کارایی ۹۱.۶ درصد می‌تواند برای دو سال و یا بیشتر مصونیت ایجاد کند.
لنست در مقاله‌ای که به همین منظور منتشر کرد، نوشت: «با بررسی نتایج سومین مرحله از آزمایش‌های بالینی واکسن اسپوتنیک وی معلوم شد که این واکسن مطمئن و موثر بوده و حفاظت کامل در مقابل موارد سخت بیماری کووید ۱۹ را تضمین می‌کند.»
البته واکسیناسیون گسترده در روسیه با «اسپوتنیک وی» از چندین ماه قبل آغاز شده بود و امروز نیز در حال انجام است؛ بنا به اعلام مقامات بهداشتی این کشور بسیاری از مقامات روسی همچون دیمیتری مدودف، معاون رئیس شورای امنیت روسیه؛ سرگئی شایگو، وزیر دفاع روسیه؛ سرگئی سابیانین، شهردار مسکو؛ دنیس مانتوروف، وزیر تجارت و صنایع روسیه و ولادیمیر ژیرینفسکی رهبر حزب لیبرال دموکرات روسیه تا به الآن از واکسن اسپوتنیک استفاده کرده‌اند. علاوه بر این نظامیان، کادر درمان، معلمان و اساتید این کشور نیز با این واکسن واکسینه شده‌اند.
همچنین بر اساس اعلام وزارت بهداشت روسیه تاکنون نزدیک به سه میلیون نفر این واکسن را در این کشور تزریق کرده‌اند و تا به امروز گزارشی از عوارض جدی این واکسن اعلام نشده است. البته برخی کشورها نیز برای واکسیناسیون شهروندان خود با این واکسن درخواست داده‌اند (بیش از 26 کشور) و بعضی دیگر هم اقدام به تولید مشترک اسپوتنیک وی در کشورهای خود کرده‌اند.
نظرشما
آخرین اخبار