شفاآنلاین>سلامت> خودمان را آماده کرده بودیم که با انتشار خبر «کاهش تعداد فوتی‌های روزانه کرونا به زیر 100 نفر»، همراه با شما نفس راحتی بکشیم و خوشحال باشیم که محدودیت‌های یک‌ماه اخیر نتیجه خودش را نشان داده است؛ اما خبری جایگزین آن شد که همه را شوکه کرد: «شناسایی اولین بیمار مبتلا به کرونای انگلیسی در ایران»... .
خبر تلخ وزیر بهداشت ساعت 13:45 دیروز بود که وزیر بهداشت جلوی دوربین‌زنده قرار گرفت و خبری تلخ را مخابره کرد: «متاسفانه اولین مورد کووید19 جهش‌یافته انگلیسی را در یک هموطن عزیزمان که از انگلیس آمده بود، پیدا کردیم». البته دکتر «سعید نمکی» این را هم گفت که «خوشبختانه، حال عمومی این هموطن خوب است و به دلیل رعایت پروتکل‌ها، در اعضای خانواده و اطرافیان او اثری از این ویروس پیدا نشده است».
احتمال ابتلای یکی از اعضای کادر درمان کردستان به کرونای انگلیسی هم موضوع دیگری بود که وزیر بهداشت درباره نتایج بررسی آن گفت: «این همکار عزیز ما بارها تست شد و علاوه بر خودش، 240 نفر از افرادی که با ایشان در تماس بودند هم ارزیابی شدند که خوشبختانه در هیچ کدام‌شان اثری از ویروس جهش‌یافته نیافتیم». با این حال به نظر می‌رسد از امروز خبرهای بیشتری از مثبت‌شدن تست کرونای جهش‌یافته در کشور خواهیم شنید.
جهش کرونا در یک سالگی! طی یک‌سال سپری‌شده از تولد کرونای منحوس، بارها خبرهایی درباره جهش این ویروس منتشر شده بود؛ اما دو هفته قبل بود که قطعی‌شدن ابتلای بیش از هزار انگلیسی به نوع خاصی از کرونای جهش‌یافته، جهان را در بهت فرو برد. با انتشار این خبر، بسیاری از کشورها،از جمله کشور ما، رفت‌وآمدها به انگلیس را ممنوع کردند و تمام تلاش خود را به کار گرفتند که اجازه ندهند این ویروس جهش‌یافته وارد کشورشان شود. اما تقریبا مشخص بود که این تلاش‌ها فقط می‌تواند زمان ورود آن به دیگر کشورها را به تاخیر بیندازد. پیش‌بینی‌ها درست بود و به مرور زمان به تعداد کشورهای دارای مورد مثبت کرونای انگلیسی اضافه شد: ایتالیا، فرانسه، سوئد، سوئیس، استرالیا، آمریکا، ژاپن، سنگاپور، کانادا،... و حالا ایران. سرعت وحشتناک انتقال؛ شیوع بیشتر در بین افراد زیر 20 سال درباره ویژگی‌های این ویروس، آن‌چه تاکنون تقریبا قطعی شده، میزان بالای شیوع آن نسبت به کرونای چینی است و گفته می‌شود بین 40 تا 70 درصد سرعت انتقال بیشتری دارد. با وجود این، آن‌طور که یورونیوز به نقل از مقامات بهداشتی بریتانیا گزارش کرده، هنوز به‌طور قطعی اثبات نشده است که این ویروس جهش‌یافته، تا چه اندازه در افزایش مرگ و میر بیماران کرونا تاثیرگذار است. البته نتایج تحقیق امپریال کالج لندن درباره این ویروس نشان داده است که میزان ابتلای افراد زیر 20 سال به این ویروس، بیشتر از میزان ابتلای آن‌ها به ویروس کرونای چینی بوده است. همین موضوع سبب شد که در کشور انگلیس با وجود آغاز واکسیناسیون عمومی با واکسن‌های «فایزر» و «آکسفورد-آسترازنکا»، از شب گذشته قرنطینه عمومی برقرار شود تا همه بدانند که همچنان بهترین و موثرین راه مقابله با کرونای چینی و انگلیسی، تلاش برای پیشگیری از آن است.
ممکن است تمام ساختار کشور را بر هم بریزد با ورود این ویروس جهش‌یافته به کشور، نگرانی‌ها درباره احتمال بازگشت به شرایط بحرانی تشدید شده است و وزیر بهداشت هم دیروز در این‌باره هشدار داد: «ویروس جهش‌یافته، اروپا را به زانو درآورده، گرفتاری‌های زیادی را برای انگلیس به وجود آورده و تمام نظام بهداشت و درمانی آن کشور را به هم ریخته است، اگر کوچک‌ترین بی‌توجهی به آن صورت گیرد، تمام ساختار ما نیز در ایران برهم خواهد ریخت». یکی از مهم‌ترین بی‌توجهی‌هایی که دکتر نمکی نسبت به آن نگران است، عادی‌انگاری شرایط و سهل‌انگاری در رعایت پروتکل‌های بهداشتی است. همان اتفاق تلخی که با وجود بهبود شرایط کرونایی در بسیاری از نقاط کشور، در استان مازندران رخ داد و به گفته رئیس دانشگاه علوم پزشکی، این استان شمالی را وارد پیک سوم کرونا کرده است.
گفت‌وگو با رئیس آزمایشگاه مرجع کشوری کرونا درباره کرونای جهش یافته
دکتر «مصطفی صالحی‌وزیری»، ویروس‌شناس و رئیس آزمایشگاه مرجع کشوری کرونا در انستیتو پاستور ایران، ویژگی‌های ویروس جهش‌یافته کرونا را تشریح می‌کند و به ما می‌گوید که میزان عوارض، میزان شیوع، تاثیر واکسن‌ها و تشخیص کیت‌ها در مواجهه با این ویروس چگونه است.
آن‌چه در ادامه می‌خوانید، توضیحات دکتر صالحی‌وزیری در این‌باره و پاسخ‌های او به سوالات ماست. افزایش سرعت شیوع: 50 تا 70 درصد جهش ویروس یک امر طبیعی است که در ویروس کرونا هم رخ داده است. طبق مطالعات انجام‌شده، بخش مهمی از این جهش روی ژن S ویروس کرونا مشاهده شده که از نظر ما مهم‌ترین ژن این ویروس است. این ژن تولیدکننده پروتئین Spike است که به گیرنده سلول متصل می‌شود؛ یعنی شکل‌گیری مرحله اول شروع عفونت. یکی دیگر از جهش‌های این ویروس نیز در «آمنو اسید» است که شامل 8 تغییر و دو حذف است (از جمله تغییر آسپارژین به تیروزین). طبق این یافته‌ها و بر اساس آنالیزها و مدل‌سازی‌ها، تخمین زده شده که سرایت‌پذیری ویروس 50 تا 70 درصد افزایش پیدا کرده است. البته گروهی هم مخالف این ادعا هستند و معتقدند اطلاعات آزمایشگاه‌های ویروس‌شناسی باید این موضوع را تایید کند. اما مشاهده روند نشان می‌دهد که به احتمال زیاد، این سرعت افزایش سرایت تایید خواهد شد.
نگرانی از تاثیر منفی روی واکسن‌ها هنوز اطلاعات آماری مشخصی در زمینه میزان اثر منفی ویروس جهش‌یافته روی واکسن‌های تولیدی کرونا وجود ندارد. البته با توجه به تغییراتی که تاکنون در ویروس مشاهده شده است، به احتمال زیاد این تغییرات نمی‌تواند تاثیر چندانی روی واکسن‌ها داشته باشد. با وجود این، هنوز زود است که بتوان تاثیر احتمالی این جهش را روی واکسن‌ها ارزیابی کرد. باید بعد از تزریق واکسن، که معمولا دو دوز است و چند هفته زمان می‌برد، پایش لازم روی افراد واکسینه‌شده انجام شود. هرچند که دانشمندان معتقدند احتمال ابتلا بعد از واکسیناسیون پایین است. حتی اگر هم تاثیر منفی ویروس جهش‌یافته روی واکسن‌ها تایید شود، شرکت‌های تولیدکننده واکسن به راحتی می‌توانند در زمان اندکی، با تغییرات جزئی در ساختار محصول‌شان، واکسن جدید و موثر را تولید کنند. کیت‌ها بی‌اثر می‌شود؟
جهش‌های حذفی در ویروس می‌تواند روی تست‌های مولکولی (تست PCR) تاثیرگذار باشد و به احتمال زیاد مانع از شناسایی آن به وسیله برخی کیت‌ها می شود. به عنوان مثال یک کیت آمریکایی که بر پایه ژن S ساخته شده، نتوانست کرونای جدید را شناسایی کند. البته خوشبختانه کیت‌های مورد استفاده در کشور ما، از این نوع ژن S نیست یا اگر هم هست، در کنارش برای شناسایی بیماری، دو ژن دیگر ویروس را هم بررسی می‌کند که دقت آن را بالا برده است.
عوارض جدید: هنوز مشاهده نشده است درباره عوارض این ویروس جهش‌یافته در مبتلایان، به نظر نمی‌رسد تغییری ایجاد شود. اطلاعات موجود هم نشان داده که در چندهزار انگلیسی مبتلا به این ویروس جهش‌یافته، نشانه‌ای از عوارض جدید وجود نداشته است. ابتلای مجدد کرونایی‌ها: محتمل است اظهارنظر قطعی در این زمینه هم نیازمند گذر زمان است؛اما پیش از این، موارد ابتلای مجدد به کرونا را داشته‌ایم بنابراین احتمال آن وجود دارد. در شرایط جدید هم یک راه‌حل این است که از افرادی که با ویروس کرونای قبلی مبتلا شده بودند، سرُم تهیه شود و آن را در مجاورت ویروس جهش‌یافته قرار دهند تا ببینند آن را خنثی می‌کند یا نه. اگر ویروس را خنثی کرد احتمالا عفونت مجدد در افرادی که سیستم ایمنی سالمی دارند منتفی خواهد بود. درباره ابتلای مجدد این افراد با ویروس قبلی هم، شرایط با توجه به وضعیت سیستم بدنی آن‌ها متفاوت است. ممکن است میزان آنتی‌بادی تولیدشده در بدن‌شان سریع افت کند و قدرت محافظت‌کنندگی را از دست بدهد که در این حالت به‌طور طبیعی ممکن است دوباره مبتلا شوند، اما در مجموع به نظر نمی‌رسد خیلی نگران‌کننده باشد. دست به عصا باشیم * ما قبل از این هم با یک نوع جهش‌یافته ویروس کرونا مواجه شده‌ایم که اقدامات وزارت بهداشت و رعایت مردم توانست آن را کنترل کند. در شرایط فعلی باید دست به عصا حرکت کنیم و خودمان را به رعایت پروتکل‌ها عادت دهیم تا به امید خدا، امکان واکسیناسیون عمومی فراهم شود. روزنامه خراسان
