معاملات ارز و ملک شگرد بانک های خصوصی برای خلق پول

شفاآنلاین>سلامت> نظام بانکی کشور در دام معوقات و دارایی‌های سمی گرفتار شده و کارکرد عادی خود را در تأمین مالی بخش مولد اقتصاد از دست داده که مسأله‌ای به‌طور مطلق داخلی است و ارتباطی به تحریم‌های خارجی ندارد.

به گزارش شفاآنلاین: در این رابطه یک پژوهشگر پولی با تشریح شگرد بانک‌های خصوصی برای خلق پول، به شیوه معاملات ارز، ملک، مستغلات و سکه از سوی بانک‌ها اشاره کرد و گفت: شرکت‌های صوری، در ترازنامه بانک ردی برجای نمی‌گذارند.

حسین درودیان با بیان این‌که محاسبات نشان می‌دهد ۹۰درصد پول در اقتصاد ایران از سوی بانک‌ها خلق می‌شود، به مهر گفت: البته این نسبت در سایر کشورها بالاتر است و هر چقدر که نظام بانکی به‌سمت بلوغ بیش‌تری پیش می‌رود، این عدد بیش‌تر می‌شود؛ این درحالی است که سود سپرده‌ها نزد بانک، چیزی نیست که در بانک باشد؛ بلکه صرفاً یک عدد و تعهد به‌شمار می‌رود؛ یعنی بانک تعهد می‌دهد که این پول را هر زمان که سپرده‌گذار بخواهد، در اختیار وی قرار دهد؛ بنابراین چون سهم اسکناس از مراودات تجاری کاهش یافته، مجموعه تکامل پرداخت‌های غیراسکناسی را شاهد هستیم که باعث می‌شود بانک‌ها قدرت و تسلط بیش‌تری بر روی خلق پول بیابند.

این کارشناس ارشد مسائل بانکی افزود: درواقع موجودی حساب‌ها تبدیل به پول رایج شده و این حساب‌ها نزد بانک‌ها محفوظ است و آن‌ها می‌توانند حساب‌ها را کم و زیاد کنند؛ این درحالی است که روش‌هایی که بر مبنای آن بانک‌ها خلق پول می‌کنند، به‌گونه‌ای است که هر نوع پرداخت بانک به اشخاص غیربانکی و غیردولتی، از طریق خلق پول انجام می‌شود؛ ضمن این‌که وام دادن به مردم و خریدن دارایی از یک نفر یا دادن سودهای سپرده و نظایر آن همه پرداخت‌هایی هستند که منجر به خلق پول می‌شوند.

وی تصریح کرد: به موازات این عملیات، بانک‌ها دریافت پول هم دارند که همین امر، به محو پول منجر می‌شود که آن هم فرآیند معکوس خلق پول به‌شمار می‌رود؛ به این معنا که وقتی یک وام دریافت و اعتبار به حساب فرد در بانک داده می‌شود، عدد حساب وام‌گیرنده بالا رفته و یک نرخ در لحظه ایجاد می‌شود که در واقع خلق پول است.

این کارشناس ارشد مسائل بانکی در پاسخ به این سؤالی مبنی‌بر این‌که اگر در دنیا نیز بانک‌ها سهم بسیار بالایی در خلق پول دارند، پس کجای کار دچار اشکال است، خاطرنشان کرد: این موضوع هنوز هم در دنیا محل سؤال و تردید است و در این رابطه پیشنهادهایی وجود دارد که این روش را تغییر دهند. پس در دنیا نیز این شرایط وجود دارد و مورد قبول است؛ ولی اشکال کار در ایران این است که خلق پول به هر شکلی که باشد، یک اتفاق دولت ساخته و محصول کار دولت است؛ محصول نوآوری بانکداران نیست. آنچه بانک را قادر به خلق پول می‌کند، وارد شدن به یک شبکه از روابط است که مهم‌ترین پایه آن اتصال و ارتباط با بانک مرکزی و دسترسی به وجوه نقد این بانک است.

با حمایت بانک مرکزی؛ در خدمت منافع عده‌ای خاص

وی در توضیح این مطلب خاطرنشان کرد: بانک‌ها با گرفتن مجوز فعالیت و نصب تابلو بر سردر خود عنوان می‌کنند که تحت حمایت بانک مرکزی هستند و این به معنای آن است که بانک مرکزی از آن‌ها حمایت می‌کند؛ چراکه مشکل ریسک نقدینگی دارند و اگر مردم حمله کنند و بخواهند پول خود را بردارند، بانک نمی‌تواند پاسخگو باشد؛ بنابراین به‌سمت این امر سوق پیدا می‌کنند که حمایت دولت را مصادره کنند. پس با یک پدیده روبه‌رو هستیم که در آن قوام بانک به دولت است که آن را پایدار می‌سازد؛ ولی بهره‌برداری از سود را بانک صورت داده و منافع آن از سوی عده‌ای دیگر مصادره می‌شود؛ ضمن این‌که دسترسی به تسهیلات یا بهتر بگوییم تسهیلات منعطف و با نرخ‌های ملایم‌تر و بهتر به افراد نزدیک به سهامداران و مالکان پرداخت می‌شود و این موضوعی است که باید به آن توجه شود.

یک تیر و دو نشان بانکداران

درودیان خاطرنشان کرد: تمامی سرمایه بانک‌ها نزد بانک مرکزی بلوکه نیست؛ بلکه در دفاتر و شعب آن‌ها متمرکز بوده و به انجام عملیات روزانه نیاز دارد که به لحاظ حسابداری، این رقم نسبت به سرمایه بانک‌ها و کل مقیاس فعالیت آن‌ها بسیار کوچک است و در واقع، بانک با یک عدد کوچک، منفعت بزرگی را کسب می‌کنند، جالب این است که حتی اگر یک بانکدار صاحب بانک هم نمی‌شد، در نهایت بخش مهمی از دارایی خود را به شکل ملک و املاک نگه می‌داشت؛ اما او با انجام فعالیت بانکداری، هم ملک و املاک را به شکل شعب نگاه می‌دارد و هم تسلط و قدرت خلق پول دارد و انگار با یک تیر، دو نشان زده است.

این کارشناس ارشد مسائل بانکی ادامه داد: یکی از مهم‌ترین انتقادات و شکایات از فعالیت بانک‌ها در تمام دنیا این است که بانک‌ها در قالب یک بانک خصوصی، به اقتضای عدم ریسک‌پذیری و تأمین سودهای کوتاه‌مدت، وارد عملیات سفته‌بازانه می‌شوند که روی اثرگذاری آن‌ها بر بازار مالی در دنیا بحث وجود دارد؛ به نحوی‌که بانک‌ها در دنیا بیش‌تر بر روی خرید مستغلات متمرکز هستند و درمورد آن‌ها خرید طلا و ارز موضوعیت ندارد؛ ولی در ایران همه انواع دارایی‌ها از سوی بانک‌ها خریداری می‌شود و موضوع فعالیت سفته‌بازانه آن‌ها قرار می‌گیرد که این تهدید و مشکل به مراتب جدی‌تری از خلق پول است.

بانک‌ها چگونه از ایجاد تورم سود می‌برند؟

وی افزود: علت ورود بانک‌ها به بازارهای دارایی این است که به این موضوع علاقه دارند و علت علاقه آن‌ها به‌خاطر این است که با دارایی خود به‌سراغ سرمایه‌گذاری و تسهیلات دادن می‌روند؛ صرف‌نظر از این‌که این سرمایه‌گذاری در اقتصاد چه کیفیتی داشته باشد، ایجاد و خلق دارایی توسط بانک با مخاطره و ریسک همراه است؛ ولی وقتی که ملک و ارز می‌خرد و وارد تجارت می‌شود، یعنی دارایی را می‌خرد و می‌فروشد؛ پس این دارایی موجود است و لازم نیست که صبر کند که این دارایی به‌وجود آید و سپس از آن سود کسب کند، پس هر اتفاقی هم رخ دهد، بالاخره این دارایی وجود دارد. به‌خاطر همین است که بانک‌ها علاقه دارند که به بازار دارایی بچسبند و بخش عمده‌ای از دارایی را به ارز و طلا و مسکن و سهام تبدیل کنند.

بانک مرکزی نظارت می‌کند؟

درودیان درخصوص نحوه نظارت بانک مرکزی بر این فضا گفت: قبل از نظارت بانک مرکزی که البته بسیار مهم است، شکل دادن به جهت‌گیری‌ها اهمیت دارد که این مرحله نتواند به این شکل پیش رود.

درودیان معتقد است نظارت بی‌اهمیت نیست؛ ولی اول باید در سیستم پولی قواعد درست طراحی شوند که آن قواعد بتوانند بانک‌ها را به‌سمت بهینگی سوق دهند؛ ضمن این‌که آن‌هایی که از این قاعده و شیب تخطی می‌کنند، باید با چوب نظارت‌زده شوند.

درودیان درخصوص ورود بانک‌ها به خرید ارز و طلا و سکه نیز گفت: بانک‌ها معمولاً به‌صورت مستقیم وارد این فعالیت نمی‌شوند و از طریق شرکت‌های پوششی وارد عمل می‌شوند و با چند دست واسطه، به یک شرکت وام می‌دهند و آن شرکت هم خود مستقیم ارز و ملک و مستغلات نمی‌خرد، بلکه آن شرکت هم با یک شرکت وارد قراردادی به صورت صوری می‌شود و بعد از چند دست، خرید صورت می‌گیرد؛ به‌خاطر همین خرید طلا، ارز و سکه در ترازنامه‌های بانک‌ها و حتی وام گیرندگان آن‌ها نیست، مگر این‌که نهادهای نظارتی وارد این حوزه شده و با موشکافی پرونده بانک‌ها را در این حوزه بررسی کنند.روزنامه سبزینه