چشم انتظار توزیع عادلانه

اما مهم‌ترین مساله برای ما زمان خرید و ورود این واکسن‌ها به کشور است. اگرچه در همین رابطه جلیل سعیدلو رییس انجمن داروسازان در مورد احتمال واردات واکسن فایزر به ایران گفته سطح انتظارات مردم برای استفاده فوری از این واکسن افزایش پیدا خواهد کرد ولی مردم نباید انتظار داشته باشند در زمانی زودتر از یک سال آینده شاهد واردات واکسن به ایران باشیم. این در حالی است که مسوولان وزارت بهداشت خبر تولید واکسن کرونای ایرانی را اعلام کردند و نمکی دیروز گفت: در رابطه با واکسن کووید۱۹ ما همگام با کشورهای جهان از روزهای نخست کار را آغاز کردیم و با سه روش برای تامین واکسن مورد نیاز مردم کشورمان راه را دنبال می‌کنیم. یکی از این اقدامات مشارکت در کووکس با هدایت سازمان بهداشت جهانی و قرار دادن سهمیه‌ای برای جمهوری اسلامی ایران در این زمینه است. دیگری هم همکاری‌های بین‌المللی است که با کوشش همکاران من در روابط بین‌الملل و انستیتو پاستور و در برخی دستگاه‌های دیگر با مشارکت‌ کشورهایی که اعلام آمادگی کردند به شکل پروژه مشترک دنبال می‌کنیم و همچنین با همکاری دوستانم در شرکت‌های دانش‌بنیان در مجموعه‌هایی مثل بنیاد برکت، انستیتو رازی و انستیتو پاستور فعالیت بسیار خوبی از ماه‌ها قبل در زمینه ساخت واکسن آغاز شد. از بین ۱۲ شرکت حدود هفت یا هشت شرکت در وضعیت مطلوب‌تری قرار دارند و چهار شرکت مراحل پیشرفته فاز یک و دو را طی کردند و وارد فاز ۳ یعنی فاز انسانی می‌شوند. در همین راستا سازمان بهداشت جهانی با بررسی‌های متعدد و رسیدگی به محتویات ارسالی ما دیروز نشست کارشناسی را با همکاران ما در سطح منطقه امرو و ژنو برگزار کرد و آنها نیز باور کردند که گام‌های دانشمندان ما گام‌های موثری است. چند واکسن از این مجموعه واکسن‌ها فازهای ۱ و ۲ مطالعات را گذراندند و از هفته آینده یا بعد از آن وارد فاز مطالعات انسانی خواهند شد. همه این حرکت‌ها مبتنی بر استانداردهای بین‌المللی است و گام به گام با تایید کارشناسان جهانی بهداشت پیش خواهد رفت و بر همین اساس امروز به عنوان یکی از کشورهای پیشتاز در عرصه ساخت واکسن کووید ۱۹ مطرح می‌شویم و امیدوارم ما هم یکی از سازندگان اصلی واکسن کووید ۱۹ هم برای مردم سرزمین خودمان و هم نیازمندان کل جهان باشیم.

مسوولان باید واکسن کرونا را خریداری کنند

در همین راستا دکتر محمدرضا‌ هاشمیان فوق‌تخصص ICUدر خصوص خرید واکسن کرونا  گفت: با توجه به افزایش عصیانگر آمار مبتلایان به ویروس کرونا تنها راهکاری که برای دولت وجود دارد خرید واکسن فایزر است. البته دیر یا زود به احتمال فراوان واکسن کرونا به بازار می‌آید و وارد ایران هم می‌شود اما اولویت‌بندی مناسب واکسیناسیون کرونا موضوع مهمی است که باید تعیین شود تا سلامت گروه‌های پرخطر حفظ شود. البته هنوز به ما خبر ندادند چه زمانی واکسن کرونا خریداری می‌شود. به عقیده من کادر درمان باید در اولویت تزریق واکسن کرونا باشند همانند واکسن آنفلوآنزا، اگرچه واکسن آنفلوآنزا به توزیع انبوه در میان مردم نرسید اما به اعضای کادر درمان تزریق شد چون جان ما که در خط‌مقدم می‌جنگیم بیش از همه در خطر است.

وی افزود: اولویت بعدی باید افراد دارای نقص سیستم ایمنی باشد. تعیین اولویت‌ها برای دریافت واکسن احتمالی کووید۱۹ باید از هم‌اکنون برای سناریوهای مختلف واکسن توسط متخصصان اپیدمیولوژی و سایر رشته‌های مرتبط برای کشور تعیین شود. وزارت بهداشت می‌تواند با سفارش این سوال علمی به محققان و مراکز تحقیقاتی مناسب پاسخ مستدلی در دست داشته باشد تا دچار غافلگیری و بلاتکلیفی نشود.

هاشمیان در خصوص اینکه می‌توان به واکسن فایزر اعتماد کرد یا نه اظهار کرد: به نظر من کاملا می‌شود به واکسن فایزر اعتماد کرد زیرا در بررسی‌های صورت گرفته ۹۰ درصد موثر واقع شده است. البته تعدادی هم نمونه ایرانی آن در حال تولید است اما هنوز به تاییدیه و آزمایش‌های انسانی نرسیده که احتمالا چند سال طول می‌کشد بنابراین بهتر است هرچه سریع‌تر اقدام به خرید واکسن فایزر کنند که حداکثر تا ماه آینده وارد کشور شود، چرا که این واکسن هم‌اکنون به کادر درمان کشورهای مختلف از جمله امارات تزریق شده است. با توجه به اینکه بحث واکسن امن در دنیا مطرح است و واکسن فایزر هم ۹۰ درصد ایمنی ایجاد می‌کند.

استاد دانشگاه شهید بهشتی در آخر بیان کرد: موضوع دیگر این است که مبادا از التهاب اپیدمی سوءاستفاده شود و مردم را دانسته یا ندانسته در معرض خطر واکسن‌های تقلبی یا حتی واکسن‌های در معرض کارآزمایی قرار دهند، چرا که امروزه افرادی هستند که در فضای مجازی داروهای تقلبی با قیمت‌های نجومی به مردم می‌فروشند که در آخر موجب مرگ آنها می‌شوند. بنابراین دولت باید مسوولیت خطیر خریدن واکسن و توزیع آن را بر‌عهده بگیرد و به نحو احسن نه مانند توزیع واکسن آنفلوآنزا بلکه با جدیت تمام آن را بین همگان توزیع کند. دولت باید بتواند واکسن کرونا را بین مردم به صورت عادلانه توزیع کند.

مقایسه واکسن فایزر با دیگر واکسن‌ها

طی گذشت بیش از ۹ ماه از گسترش کووید۱۹ در جهان بالاخره شرکت آمریکایی داروسازی فایزر، چند روز پیش اعلام کرد که واکسن آنها علیه ویروس کرونا در مرحله آخر آزمایش‌های بالینی نیز موفق عمل کرده و در بیش از ۹۰ درصد از موارد، در پیشگیری از سرایت کووید۱۹ کارساز بوده است. این شرکت‌ می‌گوید در رابطه با ایمنی این واکسن هیچ مساله نگران‌کننده‌ای مشاهده نکرده‌ است. احتمال می‌رود که دو شرکت آلمانی و آمریکایی به طور مشترک نخستین واکسن کرونا را به بازار عرضه کنند و به اعتقاد رییس شرکت آلمانی بایون‌تک، زمستان آینده شرایط عادی می‌شود.

اوگور شاهین رییس شرکت آلمانی بایون‌تک به تازگی مدعی شد با تحولاتی که اخیرا در زمینه گسترش ویروس کرونای جدید (سارس‌کوو۲) صورت گرفته است، امسال زمستان سختی در پی خواهیم داشت. بنابراین حتی اگر در سال جاری میلادی واکسن شرکت به بازار عرضه شود، تاثیری بر شمار مبتلایان تا چند ماه آینده نخواهد داشت. بایون‌تک و فایزر در حال فراهم کردن شرایط برای ارائه ۳۰۰ میلیون دوز واکسن تا آوریل سال آینده است.

بنا به گفته کارشناسان بهداشت، برای اینکه عالم‌گیری کووید۱۹ به پایان برسد، از هر ۱۰ نفر باید هشت نفر واکسینه شوند و این کار وظیفه‌ای بسیار سنگین و سخت روی دوش کارکنان کادر درمان می‌گذارد. تازه این شرایط مربوط به زمانی است که واکسن کرونا به اندازه کافی در اختیار مردم دنیا قرار بگیرد.

از طرفی عقاید ضد واکسیناسیون در کل شبکه‌های اجتماعی گسترش یافته و بسیاری از مردم در مورد کارایی آن مشکوک هستند و احساس خطر و ناامنی می‌کنند. این موضوع هم کار واکسیناسیون را سخت‌تر می‌کند.

همچنین برفرض اینکه فرآیند واکسیناسیون به‌خوبی پیش رود، واکسینه کردن میلیون‌ها نفر در یک بازه زمانی مشخص مشکل است، بنابراین مردم باید همچنان فاصله‌گذاری اجتماعی و پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند.

بنا به گفته کارشناسان حتی ممکن است واکسن آنگونه که از آن انتظار می‌رود، موثر عمل نکند و اقدامات دیگری برای پیشگیری از گسترش بیشتر بیماری کووید۱۹ لازم باشد.

محققان و دانشمندان جهان با سرعت بی‌سابقه‌ای در تلاش هستند تا واکسن کرونا را حداکثر تا پایان امسال یا بهار سال دیگر در اختیار مردم سراسر جهان قرار دهند اما ممکن است این واکسن تا آن زمان در دسترس همه مردم قرار نگیرد.

گزارش‌ها حاکی از آن است که واکسن‌های فایزر و بایون‌تک که در بریتانیا و آمریکا روی داوطلبان آزمایش شده‌اند، ۹۰ درصد کارآمد بوده و آنها می‌توانند به‌زودی واکسینه کردن افراد را شروع کنند. با این حال محققان می‌گویند باید در این مورد با مردم روراست بود و به آنها گفت که شرایط به‌سرعت به روال عادی بازنخواهد گشت.

این محققان می‌گویند، پس از تولید واکسن باید ابتدا اعتماد مردم را برای استفاده از آن جلب کرد و در عین حال به تعداد افراد هر کشور واکسن تولید کرد. این دو مساله، مشکلات مهمی هستند که جلوی راه محققان در پایان دادن به عالم‌گیری ویروس کرونا وجود دارد.

محققان می‌گویند افرادی که به درمان‌های طبیعی معتقد هستند و به تحقیقات علمی اعتمادی ندارند، معمولا نگاه خوبی به واکسن و به طور کلی واکسیناسیون ندارند. بنابه اعتقاد این محققان نباید این دسته از افراد شکاک را سرزنش کرد و به‌جای آن باید شک و نگرانی‌شان را مورد توجه قرار داد و آنها را از اشتباه درآورد.

بررسی‌ها نشان داده است که ۳۶ درصد از بریتانیایی‌ها علاقه‌ای به استفاده از هیچ نوع واکسن کرونا، در صورت تولید، ندارند. ۲۷ درصد از مردم هم مطمئن نیستند که چه اقدامی انجام دهند که البته از میان این افراد ۹درصدشان، زدن واکسن را بسیار بعید می‌دانند. این در حالی است که اگر بیش از یک‌سوم افراد جامعه از دریافت واکسن کرونا امتناع کنند، شیوع بیماری کووید۱۹ تمام نمی‌شود.

ایمنی جمعی نوعی محافظت غیرمستقیم از بیماری‌های عفونی است و وقتی اتفاق می‌افتد که درصد زیادی از جمعیت به دلیل ابتلا به عفونت از قبل یا واکسیناسیون مصون شده‌اند. بدین ترتیب می‌توان از افرادی که مصون نیستند، در برابر بیماری محافظت کرد. در این حالت، افرادی که مصون شده‌اند، دیگر در زنجیره انتشار عفونت نقشی ندارند و این امر موجب توقف یا کند شدن شیوع بیماری می‌شود.

بنابراین برای اینکه ایمنی جمعی رخ دهد، باید افراد زیادی در برابر بیماری ویروس کرونا به دو طریق بالا ایمن شوند و اگر مردم از واکسیناسیون امتناع کنند، این ایمنی به‌وجود نمی‌آید.محققان می‌گویند باید به مردم در مورد واکسن اطلاع‌رسانی کافی شود تا آنها درک صحیحی از واکسیناسیون داشته باشند و همین‌طور آنها بدانند که کدام گروه از افراد و به چه دلیل باید در خط اول دریافت واکسن باشند. بنا به تایید کارشناسان، آن دسته از افراد که بیش از دیگران در معرض خطر کووید۱۹ هستند، مانند افراد مسن، افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای و کادر درمان باید در ابتدای فهرست کسانی‌که واکسن دریافت می‌کنند باشند. بعد از این افراد که در گروه پرخطر قرار دارند، نوبت به افراد سالم و جوان‌تر می‌رسد.

محققان می‌گویند، اگر واکسیناسیون نتواند جلوی گسترش کووید۱۹ را به طور کامل بگیرد، می‌تواند از شدت آن بکاهد و آن را حداقل به نوعی سرماخوردگی که کشنده نیست، تقلیل دهد.

از طرفی محققان سازنده واکسن، خود را برای جهش‌های احتمالی ویروس کرونا آماده کرده‌اند و این بدین معناست که ممکن است این ویروس به‌گونه‌ای جهش یابد که بتواند به سلول‌های ایمنی بدن حمله کند. مثلا، این اتفاق برای واکسن ذات‌الریه رخ داده است. محققان رشته‌هایی از باکتری‌های پنوموکوک مقاوم به آنتی‌بیوتیک یافتند که واکسن ذات‌الریه موجود نمی‌تواند افراد را در برابر آن مصون کند.

دانشمندان می‌گویند ممکن است این اتفاق برای کووید۱۹ هم رخ دهد و تولیدکنندگان واکسن باید نمونه خون افراد را بررسی کرده و دریابند که چه چیزی می‌تواند جلوی ایجاد ایمنی احتمالی در برابر ویروس کرونا را بگیرد.

این دانشمندان معتقدند باید برای تولید واکسن از روش شرط‌بندی گسترده (Spread-betting) استفاده کنند. در این روش به‌جای یک بخش از ویروس، چند قسمت مختلف آن هدف قرار داده می‌شود. به همین دلیل قبل از اینکه جهش‌های متعددی رخ دهد و تغییرات زیادی در ساختار ویروس رخ دهد و جلوی اثربخشی واکسن را بگیرد، واکسن کار خود را انجام داده و جامعه به آن ایمنی جمعی مدنظر دست پیدا خواهد کرد.

محققان می‌گویند، هنگام درمان‌های آنتی‌بیوتیکی، از چندین داروی آنتی‌بیوتیک استفاده می‌شود تا تکامل مقاومت آنتی‌بیوتیکی به تاخیر بیفتد. اکنون هم باید واکسن‌ها به‌گونه‌ای طراحی شوند تا بتوانند موجب واکنش‌های بیشتر سیستم ایمنی بدن شوند و بدین ترتیب سیستم ایمنی بدن به‌جای یک بخش از ویروس، بخش‌های مختلف آن را که اپی‌توپ (epitope) نامیده می‌شوند، هدف قرار دهد. اپی‌توپ، قسمتی از یک آنتی‌ژن است که توسط سیستم دفاعی تشخیص داده می‌شود. این روش باعث می‌شود که جلوی ایجاد مقاومت واکسن تولیدشده گرفته شود و ویروس برای زنده ماندن در برابر سیستم ایمنی بدن میزبان، مجبور به چندین جهش شود. بنابراین تا زمانی که همه مردم بتوانند واکسینه شوند و ایمنی جمعی رخ دهد، باید همچنان پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی رعایت شود.جهان صنعت