بعد از تعرض چه باید کرد؟

به گزارش شفاآنلاین:امام‌وردی در جریان بازجویی‌های اولیه ادعا کرده بود که شاکیان با اراده خودشان با او ارتباط برقرار کرده‌اند. اما وقتی ماموران به فرمان قاضی رضاپورگتابی محل زندگی متهم را بازرسی کردند، فیلم‌های سیاهی را به دست‌ آوردند که وی از صحنه تعرض به بعضی از قربانیانش ضبط کرده بود. با کشف این فیلم‌ها متهم که چاره‌ای جز اعتراف نداشت، این بار ادعا کرد که به بیماری سادیسم مبتلاست و به خاطر تجربه هیجان دست به این اقدامات می‌زد. بازپرس پرونده قرار است به زودی قرار جلب به دادرسی (کیفرخواست) برای او به اتهام افساد فی‌الارض صادر کند و بعد از صدور این قرار پرونده وی برای آغاز محاکمه به دادگاه انقلاب فرستاده می‌شود.

کیوان امام‌وردی بعد از آن تحت پیگرد پلیس تهران قرار گرفت که از ابتدای شهریور ماه در شبکه‌های اجتماعی ازجمله توئیتر و اینستاگرام هشتگی با عنوان تجاوز خبرساز و جنجالی شد. برخی از دخترانی که به گفته خودشان قربانی تجاوز شده و جرات نکرده بودند شکایت کنند، حالا در فضای مجازی به بازگویی روایت‌های تلخی از لحظاتی که قربانی تجاوز شدند، پرداخته بودند تا شاید از این طریق بتوانند متجاوز را رسوا کنند. بسیاری از این روایات تکان‌دهنده علیه یکی از دانشجویان دانشگاه تهران به نام کیوان امام‌وردی بود که بازتاب گسترده‌ای داشت. دختری جوان مدعی شده بود که کیوان او را فریب داده و به خانه‌اش کشانده و بعد از تعارف نوشیدنی مسموم به او تجاوز کرده است. بقیه دختران نیز روایات مشابهی علیه این مرد جوان مطرح کردند. این در حالی بود که هیچ دختری از ترس آبرویش از فرد متجاوز شکایت رسمی نکرده بود.

آن‌طور که قربانیان مطرح کرده بودند، متهم دانشجوی رشته باستان‌شناسی بود که پس از آشنایی با دختران دانشجو در دانشگاه یا فضای مجازی، آنها را به خانه خود دعوت می‌کرد. دختران دانشجو مدعی شدند که وی مشروبات الکلی سرو می‌کرد و آنها پس از نوشیدن از هوش می‌رفتند. وقتی هم به هوش می‌آمدند، کار از کار گذشته و متوجه می‌شدند که به آنها تجاوز شده است.

روایت‌های افشاگرانه از این فرد متجاوز باعث جریحه‌دار شدن احساسات عمومی جامعه مخصوصا زنان شد و در ادامه ماموران پلیس امنیت عمومی با دستور قاضی روح‌الله رضاپورگتابی، بازپرس شعبه سوم دادسرای امنیت اخلاقی تهران وارد عمل شدند و متهم را دستگیر کردند.

قاضی پرونده و پلیس بارها به قربانیان اعلام کرده‌اند که هویت‌شان محفوظ است و نیز هیچ اتهامی علیه آنها مطرح نمی‌شود و به این ترتیب حتما برای شکایت به داد‌سرا یا پلیس امنیت مراجعه کنند اما شاکیان زیادی هستند که هنوز شکایت‌شان را مطرح نکرده‌اند.

بعد از وقوع تجاوز چه باید کرد

اثبات جرم تجاوز جنسی در نظام کیفری ایران از پیچیده‌ترین پرونده‌ها محسوب می‌شود. البته علت عمده‌ آن هم از بین رفتن مدارک و آثار جرم توسط قربانی در همان ساعات اولیه است. در این هفت بند توضیح می‌دهیم که مهم‌ترین اقدامات برای جمع‌آوری مدارک کافی بلافاصله پس از وقوع جرم چیست.

یک- در صورت وقوع تجاوز بلافاصله محل امنی بیابید. با مطمئن‌ترین شخص زندگی خود تماس بگیرید و از او بخواهید برای ساعت‌ها کنار شما بماند. رفتار هیجانی لحظه‌های بعد از وقوع تجاوز، عمده‌ترین عامل از بین بردن مدارک است.

دو- قبل از معاینه کامل توسط پزشکی‌قانونی مدارک تجاوز را از بین نبرید. حمام نروید و دندان‌های خود را مسواک نزنید. لباس‌های خود را با دقت دربیاورید و در پلاستیک تمیز در بسته‌ای نگهداری کنید. تمام جزئیات به ویژه زمان‌ها، مکان وقوع تجاوز و جزئیات صحنه تجاوز را یادداشت کنید.

سوم- در تجاوز سفید میان متجاوز و قربانی رابطه آشنایی وجود دارد. اسامی همه افرادی که به نوعی شاهد ملاقات شما بودند را به خاطر بیاورید. اگر مدت کوتاهی قبل از وقوع تجاوز در مکانی غذا خورده‌اید، به سینما رفته‌اید و یا از فروشگاهی خرید کرده‌اید، نام و آدرس آن را در جایی بنویسید.

چهار- اگر گمان می‌کنید به شما داروی خواب‌آور یا مواد مخدر یا الکل داده شده است، بخواهید از شما آزمایش خون و ادرار گرفته شود. با در جریان گذاشتن پزشک از او بخواهید ضمن بررسی دقیق، میزان جراحات خطر بیماری مقاربتی و حاملگی ناخواسته را در نظر بگیرد.

پنج- تصویر، صوت و تمامی مدارک الکترونیک از جمله تماس، پیامک و شبکه‌های اجتماعی از جمله دلایل اثبات ادعای قربانی محسوب می‌شود. بنابراین کلیه گفت‌وگوها، پیام‌های تهدید و اخاذی احتمالی بعدی را با دقت جمع‌آوری و در چند نسخه کپی و نگهداری کنید.

ششم- در صورت تمایل می‌توانید در مراجعه نخست به کلانتری از افسر ارشد، تقاضا کنید طرخ موضوع در کلانتری توسط افسر زن و با حفظ محرمانگی صورت گیرد. کلیه واحد‌های کلانتری و پلیس آگاهی، موظفند از نیروی پلیس زن برای ارائه خدمات انتظامی به زنان استفاده کنند.

هفت- مرتکبان تجاوز عموما دارای ویژگی‌های شخصیتی مشترکی هستند از جمله مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی پایین، برانگیختگی هیجانی، فرار از مسوولیت، علاقه به خشونت و بدرفتاری با حیوانات، سابقه خشونت و تحقیر افراد زیر دست و کارمندان و رفتارهای پرخطر هنگام مصرف مواد مخدر و الکل.

راه‌های پیگیری قانونی تجاوز جنسی

بهشید ارفع‌نیا وکیل پایه یک دادگستری درباره راه‌های پیگیری قانونی آزار و تعرض جنسی گفت: تجاوز، جرم کیفری است که معمولا باید در دادسرای محل وقوع جرم طرح شود.

البته اگر کسی هم اطلاع ندارد می‌تواند از کلانتری محل سکونت بپرسد و بعد اقدام کند. در هر صورت برای ادامه پیگیری‌های لازم دادسرا می‌فرستد به کلانتری، شکوائیه روی برگه A4 ساده هم می‌تواند باشد یعنی فرم خاصی هم نیاز ندارد.

عنوان روی شکوائیه به نوع تجاوز بستگی دارد، مثلا تجاوز به عنف یعنی رابطه جنسی به زور که در ادامه این شکایت شاکی با نامه قضایی به کلانتری مراجعه می‌کند تا با یک مامور به در منزل متشاکی‌عنه برود و به او ابلاغ کند تا در همان لحظه با مامور بیاید به کلانتری برای تکمیل روند پرونده و کلانتری آنان را ارجاع می‌دهد به دادسرا.

البته واقعیت این است که تجاوز به عنف با قوانین حاکم در ایران غیرقابل اثبات است چون معمولا تجاوز در حضور شاهد آن هم ۴ تا مرد عادل نیست مگر اینکه اقرار کرده باشد که آن هم غیرممکن است زیرا فرد متجاوز معمولا منکر می‌شود.

بنده نظرم بر این است که این ماده با این شرایط می‌خواست حرمت جامعه را حفظ کند، معمولا اگر هم چنین جرمی را فردی انجام دهد، قربانی نتواند آن را اثبات کند. اگرچه در پرونده فوق گویا متجاوز اقرار کرده که خود قدم بزرگی برای قربانیان است.

بنابراین بهتر است قربانیان دیگر هم از وی شکایت کنند زیرا در این خصوص سکوت کردن فقط به نفع متجاوز است نه قربانیان. چه بسا امکان دارد متجاوز با قرار وثیقه تا زمان دادگاه و اثبات جرم او آزاد شود و این بستگی به نظر قاضی دارد.

بهترین زمان مراجعه به پزشکی‌قانونی

ارفع‌نیا در مورد اینکه قربانی چه زمانی باید به پزشکی قانونی مراجعه کند، اظهار کرد: برخلاف تصور همگان وقتی به فردی تجاوز می‌شود، او در ابتدای امر نباید حمام برود بلکه در ۲۴ تا۴۸ ساعت اولیه تجاوز باید به پزشکی قانونی مراجعه کند. غیر این صورت ممکن است دیگر آثار آن مشخص نشود ولی اگر آثار تجاوز روی لباس و ملافه قربانی مانده باشد، تا سال‌های متوالی DNA متجاوز روی آن باقی می‌ماند، حتی اگر شسته شود. بنابراین بهتر است هر چه زودتر به پزشکی‌قانونی مراجعه کند، اگر از اول درخواست دستور موقت را از قاضی بخواهند، بالطبع این روند سریع‌تر پیش می‌رود.

عوارض تجاوز جنسی بر روان قربانیان

تجاوز جنسی عوارض مخربی برای قربانیان به همراه دارد. طبق مطالعات انجام‌شده، زنانی که در دوران کودکی مورد سوءاستفاده جنسی یا در دوران بزرگسالی تحت تجاوز جنسی قرار گرفته‌اند، اغلب دچار اختلال عملکرد جنسی و دشواری در برقراری روابط صمیمی و مادری می‌شوند. یکی دیگر از عوارض تجاوز، افزایش استرس و اختلالات روانی است.

محمدرضا ایمانی روانشناس و مشاوره خانواده در این باره به «جهان صنعت» گفت: متاسفانه تجاوز عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدتی دارد. معمولا قربانیان در کوتاه‌مدت در شوک فرو می‌روند و ناراحتی‌های شدیدی را تجربه می‌کنند، بهت‌زده‌اند و احساس می‌کنند دیگران آنها را دوست ندارند. به همین دلیل احساس طردشدگی و انزوای اجتماعی می‌کنند. حتی شاید برخوردهای اولیه با آنان در اداره پلیس، پزشکی‌قانونی، اورژانس یا مراجع قضایی این ناراحتی را تشدید کند. شاید قربانی احساس کند به دلیل پوشش نامناسبی که داشته مقصر بوده و از این‌رو علاوه بر فعال‌شدن ذهنیت‌ها و افکار ناکارآمد، طرح‌واره‌ای همچون آسیب‌پذیری، بی‌اعتمادی و بدرفتاری هم فعال شده و فرد قربانی مدام احساس گناه و خودش را سرزنش می‌کند. پس آموزش به تمام گروه‌هایی که با این افراد روبه‌رو هستند ضرورت دارد. در این‌باره می‌توانم به مراجعه‌کنندگانی اشاره کنم که بعد از وقوع این اتفاق در محیط‌ها و مراحل مختلف پیگیری فرآیند تجاوز، با برخوردهای مناسبی روبه‌رو نشده‌اند و این احساس گناه و سرزنش خود، در آنها به شدت به اوج رسیده و حتی گاهی شاهدیم که فرد قربانی توان ادامه زندگی را از دست داده و اقدام به آسیب‌ زدن به خود می‌کند. حتی استفاده از جملاتی مثل «اون موقع شب اونجا چی کار می‌کردی؟»، «برای چی سوار تاکسی نشدی؟»، «قیافه و ریختتو درست می‌کردی این بلا سرت نمی‌اومد»، «برو خداتو شکر کن زنده‌ای» و … می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به قربانیان تجاوز و آزارگری جنسی وارد کند. قربانیان تجاوز مدام کابوس می‌بینند و به گذشته رجوع می‌کنند. حتی ممکن است از دیگران کناره‌گیری کنند و همین امر ترس آنها را افزایش دهد. موضوع آزاردهنده دیگر برای قربانیان تجاوز این است که فعالیت‌های سیستم عصبی در مغزشان بیشتر می‌شود و با شنیدن صدا یا دیدن نور وحشت‌زده می‌شوند، فریاد می‌کشند یا گریه می‌کنند. معمولا هیجان غالب این افراد به خشم تبدیل می‌شود و از اسپاسم عضلانی در دست‌ها، پاها ، فک، صورت و … رنج می‌برند، چراکه مدام خودشان را منقبض می‌کنند، به خودکشی فکر می‌کنند و دچار افسردگی و شیدایی یا همان اختلال دوقطبی می‌شوند. ممکن است قربانیان تا مدت‌ها نسبت به تمام آقایان بدبین باشند و این مشکل حتی می‌تواند بعد از ازدواج هم ادامه داشته و در صورت عدم درمان تا پایان زندگی هم همراه قربانی باشد.

با قربانیان تجاوز چگونه رفتار کنیم

این روانشناس در خصوص رفتار خانواده با قربانیان بیان کرد: قربانیان تجاوز باید این را بدانند که آنها مقصر این اتفاق نیستند. پس باید بدون ترس و باورهای غلط این موضوع را با خانواده یا فرد امن زندگی‌شان در میان بگذارند و چقدر مهم است که خانواده‌ها و افراد جامعه نیز آگاهی‌های لازم را در این ‌باره داشته باشند. قطعا رسانه‌ها تاثیر انکارناپذیری بر این امر دارند. این آگاهی باعث تسریع در روند کمک به قربانیان تجاوز می‌شود زیرا کسی که آزار جنسی دیده است متهم نیست بلکه یک قربانی است و ما باید به این قربانی کمک کنیم. کسی که مورد تجاوز قرار گرفته نباید از تهدیدهای آزارگر بترسد و پنهانکاری کند بلکه باید همه موارد را به پلیس بگوید. خانواده‌ها و جامعه هم باید مسوولیت خودشان را در این زمینه بپذیرند. مثلا وقتی با یک قربانی تجاوز روبه‌رو می‌شوند مدام از آنها سوال نپرسند، آنها را لمس و بغل نکنند چون ممکن است یادآور و تداعی‌کننده همان احساس تجاوز باشد، آنها را قضاوت نکنند، به گفته‌های قربانی شک نکنند، ایمان داشته باشند و او را بپذیرند. سوال‌های بیجایی مثل «باهات چی کار کرد؟»، «تو چی کار کردی؟» و … را نپرسند، بدون قید و شرط قربانیان را بپذیرند، اتفاق را بی‌اهمیت جلوه ندهند، سعی کنند به آنها اطمینان بدهند که تمام حرف‌هایشان را باور می‌کنند و کنار آنها هستند و اگر چیزی نیاز دارند برایشان تهیه کنند. از همه مهم‌تر اینکه آنها را ترغیب کنند تا به یک روانشناس مراجعه کنند. به آنها احساس گناه منتقل نکنند. نگران آبرویشان نشوند زیرا ممکن است این اتفاق برای هر کسی بیفتد.ایمانی با بیان اینکه گاهی اوقات قربانیان به دلیل باور اشتباه یا ترس از آبرو این موضوع را پنهان می‌کنند اما نمی‌دانند با این کار به زنان دیگر نیز آسیب می‌رسانند و به نوعی زنجیره تجاوز را با ناآگاهی‌شان ادامه می‌دهند، گفت: در نهایت قربانیان تجاوز باید با یک متخصص در این حوزه و زمینه مشاوره بگیرند. حتی گاهی برای درمان این افراد نیاز به یک تیم درمانی متشکل از مددکار، روانشناس و روانپزشک است تا فرآیند بهبود وضعیت تسریع یابد.جهان صنعت