اعتياد در ايران به مرور بدون مرز و تبديل به پديده و معضلي شده که مرزهاي جنسيتي در آن به طور کامل از بين رفته است. اعتياد هيچگونه توجيه جنسيتي ندارد و به راحتي خود را در تمام فضاي جامعه نشان ميدهد.
شفاآنلاین>اجتماعی>اعتياد در ايران به مرور بدون مرز و تبديل به پديده و معضلي شده که مرزهاي جنسيتي در آن به طور کامل از بين رفته است. اعتياد هيچگونه توجيه جنسيتي ندارد و به راحتي خود را در تمام فضاي جامعه نشان ميدهد. امروزه براساس آمارها گفته ميشود 10 درصد جمعيت معتادان کشور را زنان تشکيل ميدهند، اما اين 10 درصد تمام آمار زنان معتاد و جمعيت اصلي اين زنان را نشان نميدهد، زيرا به دليل محدوديتهاي جنسيتي حاکم بر زنان در بررسيها و پژوهشهاي جامعه آنها بسيار سخت به پژوهشهاي آماري ورود پيدا کرده و با محدوديت به پژوهشها و بررسيها پاسخ ميدهند. بنابراين امکان دارد ميزاني که از درصد اعتياد زنان اعلام ميشود درصدهاي واقعي اعتياد آنها نباشد و زنان بيش از اين درصدها درگير مصرف موادمخدر باشند. در صورتي که بخواهيم تحليلي در ارتباط با اعتياد زنان ارائه کنيم، بايد گفت متاسفانه اعتياد به موادمخدر صنعتي در ميان زنان و در يک دهه گذشته شيوع شديد و رشد فزايندهتري پيدا کرده است. زمينههاي اعتياد براي زناني که در پي کسب لذت، انرژي و لاغر شدن از طريق مصرف موادمخدر به ويژه شيشه و مواد اکستازي بودند، فراهم شد. با چرخش رويکرد مصرف کنندگان روبهرو هستيم و آنها تحولاتي را در فرآيند کنوني اعتياد در کشور تحت عنوان «اعتياد به موادمخدر صنعتي» در جامعه ايجاد کردهاند، اين تغيير رويکرد به شکل هشدارگونهاي سلامت جامعه را تهديد ميکند. امروزه بسياري از نوجوانان سيگار و قليان مصرف ميکنند و مصرف آنها را تجربه کردهاند و درصد بالاي استفاده از اين موارد توسط نوجوانان و جوانان زنگ خطر افزايش ميزان اعتياد را در ميان آنها به صدا درميآورد. اين مواد کليد ورود به مصرف موادمخدر براي نوجوانان و دختران جوان هستند. ويژگيهاي موادمخدر صنعتي سهل الوصول بودن و مصرف آسان و بيدردسر آنهاست. اين مواد داراي بو و دود نيستند و ارزان قيمت و قابل دسترس صرفا در بسياري از شهرها و کلانشهرهاي ايران هستند. اين ويژگيها زنگ خطر را بيشتر را به صدا دربياورد و خطر را جديتر ميکند. به هر صورت سبد مصرفي سو مصرف کنندگان موادمخدر سنتي باتوجه به تحولات و اقدامات نيرويانتظامي در مرزهاي قانوني کشور در راستاي مقابله با قاچاقچيان گاه گداري در نوسان است، گاهي موادمخدر سنتي در جامعه به شدت قابل دسترس بوده و قيمتهاي آن در حال افزايش است و گاهي نيز موادمخدر صنعتي. بسياري از نوجوانان به ويژه دختران که قصد خريد موادمخدر توسط پول توجيبي خود را دارند به دليل آنکه دسترسي به موادمخدر سنتي و نحوه مصرف آنها آسان نيست و به سختي ميتوان اين مواد را به دست آورد به استفاده از موادمخدر صنعتي گرايش دارند. اين مواد به راحتي قابل دسترس هستند و بسيار ارزان و آسان تهيه ميشوند، نحوه مصرف آنها نيز بسيار آسان است. کافي است در گوشهاي از خيابان و پارک يا سرويس بهداشتي بايستند و اين مواد را استعمال کنند، زيرا آنها داراي هيچ گونه بو و دود نيستند و مصرف آنها هيچ آثاري با خود به همراه نميآورد. اما اگر در پي علل گسترش مصرف موادمخدر در نزد دختران نوجوان و زنان باشيم بايد آن را در رويکرد جامعه نسبت به زنان جست و جو کنيم. جامعه ما نسبت به رويکرد مردسالارانه خود هنوز چرخش زيادي را انجام نداده و دختران نوجوان و جوان ما حتي اکنون نيز تحتشعاع نگاههاي مردسالارانه جامعه از نشاط، استقلال کافي و اعتماد به نفس بالا برخوردار نيستند. اين معضل تا حدودي اين دختران را وابسته به شرايط جامعه ميکند و آنها را از فضاي خانواده دور ميکند. تبعيضها، رفتارهاي ناسالم و خشونتهاي پنهان و آشکار والدين با زنان در جامعه آنها را به معضلات متعدد روحي و رواني ميکشاند و ناخودآگاه بر روحيه زنان و دختران تاثيرگذار است.
آنها براي گريز از اين مشکلات به سمت راهکارهاي کارآمد نميروند بلکه راه حل مساله را استفاده از راه حلهاي ناکارآمد، هيجاني يا هيجان مدار ميدانند و با بکارگيري اينگونه مکانيزمها از مسائل روحي و رواني خود فرار کنند.
بهرام بیات جامعه شناس
روزنامه آرمان