شفاآنلاین>سلامت>طی چند روز گذشته انتشار ویدئویی در رابطه با چند نفر که در خرابه‌ای در حال جداسازی ماسک بودند، در فضای مجازی خبرساز شده و کاربران شبکه‌های اجتماعی بعد از هشتگ اعدام نکنید، بیشترین هشتگ را به «ماسك‌ها را تكه تكه كنید»، اختصاص دادند. پس از انتشار این ویدئو که به‌شکل گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی بازتاب داشت، گزارشگر صدا و سیما به محل جمع‌آوری این ماسکها رفت و در آن گزارش آمده بود «آن چند جوان که در حال جداسازی ماسکها بودند، در واقع کارگران یک شرکت تولید ماسک بودند که این کارگاه بر اثر گودبرداری تخریب شده و کارگران آن پس از تخریب در حال جمع‌آوری ماسکها هستند». اما ظاهرا موضوع فراتر از این خبر است و در شرایطی که تجارب گذشته ثابت کرده که هر زمان بحران و کمبود اقلامی در کشور وجود داشته، برخی به شیوه‌های غیرانسانی به کسب درآمد روی آورده‌اند، امروزه نیز با توجه به کمبود و افزایش قیمت ماسک، عده‌ای از اقشار فقیر جامعه با جمع‌آوری ماسکها از سطل‌های زباله آنها را شسته و با اتوپرس وارد چرخه مصرف می‌کنند و در مترو و کنار خیابان با قیمت پایین‌تر می‌فروشند. بنا بر اعلام عضو ستاد ملی مقابله با کرونا: «در هفته گذشته یک خشکشویی در شرق‌تهران به‌دلیل اتوکشی ماسک‌های دست دوم پلمب شده است». محمدرضا محبوب‌فر، با تایید این نکته که زباله‌گردان بخشی از ماسک‌های دست دوم را جمع‌آوری و بعد از شست‌وشو و اتوکشی دوباره وارد چرخه مصرف جامعه کردهاند، گفت: این ماسکها پس از انتقال به کارگاه‌های خانگی و زیرزمینی، با مواد سفید‌کننده شسته شده و سپس خشک و اتو شده و به بازار عرضه می‌شوند.
وزارت بهداشت نيز به استفاده مجدد از ماسک‌هاي دست دوم واکنش نشان داده و از مردم خواسته است که در تهيه ماسک‌هاي مصرفي روزانه بيشتر دقت کنند. ايرج حريرچي، معاون وزير بهداشت اعلام کرده «ممکن است برخي اوقات ماسک‌هايي که از طريق دستفروشان به فروش ميرسد بهداشتي نباشند يا بازيافت شده باشند». کيانوش جهانپور، رئيس مرکز اطلاع‌رساني وزارت بهداشت نيز با تاکيد بر ضرورت امحاي ماسک‌هاي مصرف شده، از مردم خواست به هيچ‌عنوان ماسک را از منابع نامشخص و دستفروشان خريداري نکنند و ماسک‌هاي مصرفي را پاره کنند و دور بريزند. جهانپور در واکنش به ويدئوهاي منتشره در فضاي مجازي مبني بر جمع‌آوري ماسک‌هاي مصرف شده توسط زباله‌گردها و فروش دوباره آنها، از مردم خواست که بعد از مصرف ماسک‌هايشان را قيچي کنند يا بعد از استفاده آن را در داخل کيسه فريزر قرار داده و در سطل‌هاي زباله بيندازند.
شفاآنلاین را در اینستاگرام هم دنبال کنید
توليد 7ميليون ماسک در روز
نايب رئيس انجمن داروسازان ايران نيز اين ويدئو را تاييد مي‌کند و معتقد است اغلب ماسک‌هايي که در کنار پياده‌روها يا در مراکزي جز داروخانه به فروش مي‌رسند يا تقلبي بوده و يا استانداردهاي لازم را ندارند. علي فاطمي در ادامه مي‌افزايد: «ما با يک تناقض مواجهيم. به‌عنوان مثال توليد ماسک در ايران قبل از کرونا 300 تا 400هزار مورد در روز بود، اما بعد از کرونا اکنون به هفت‌ميليون در روز رسيده است. طبيعي است که مصرف مردم افزايش يافته، اما چرا اين ماسکها از سوي داروخانه‌ها توزيع نمي‌شوند؟» آمار نيز گفته‌هاي نايب رئيس انجمن دارو سازان را تاييد مي‌کند. تا پيش از شيوع ويروس کرونا روزانه 200هزار عدد ماسک در کشور توليد ميشد، اين آمار تا نيمه فروردين امسال به روزانه يک‌ميليون عدد رسيد و با افزايش خط توليد ماسک رکورد توليد روزانه چهار‌ميليون ماسک در کشور شکسته شد. آنطور که وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده، هم‌اکنون توان تامين مواد اوليه توليد روزانه 10ميليون ماسک در کشور وجود دارد، همچنين صادرات ماسک به کشورهاي ديگر نيز ممنوع شده است. در اين شرايط کسي نمي‌داند که اين ماسکها در کجا مصرف يا به اعتقاد کارشناسان احتکار مي‌شود. روز گذشته محمدرضا شانه‌ساز، معاون وزير بهداشت در نامه‌اي به وزير صمت، از کمبود ماسک و مواد اوليه و لزوم کاهش قيمت آن هشدار داد. در اين نامه تاکيد شده است که در هفته‌هاي اخير به‌دليل عدم تامين مواد اوليه ماسک‌هاي پزشکي، چند نرخي‌بودن اين محصولات و عدم ساماندهي مناسب شبکه توزيع آنها، برخي از مراکز درماني يا مناطق با کمبود ماسک روبه‌رو شده‌اند.
فروش ماسک کارخانهاي در تلگرام
اما فاطمي نظر ديگري در اين رابطه دارد و براين باور است که احتمال اينکه ماسک‌هاي استفاده شده‌اي که مردم کنار خيابان‌ها رها مي‌کنند، جمع‌آوري شده و مجددا تميز شده و به‌صورت غيررسمي به فروش برسد، وجود دارد. در عين حال کانال‌هاي تلگرامي بسيار زيادي به وفور وجود دارند که بدون محدوديت ماسک را با قيمت‌هاي بالا مي‌فروشند و ماسکي که بايد 1600 تا 1700 تومان فروخته شود با قيمت‌هاي 2500 توماني مي‌فروشند. وقتي به برخي از آنها مراجعه مي‌کنيم مي‌بينيم که ماسک‌هاي صنعتي و کارخانهاي هستند. يعني ماسکها به طريقي از شبکه رسمي خارج شده و وارد بازار شده‌اند.
جمع آوري ماسک عجيب نيست!
در روزهايي که به استناد صحبت‌هاي کارشناسان و مسئولان وزارت بهداشت و درمان، دوران شيوع کرونا در کشور، برخي هزينه‌هاي جديد مانند وسايل ضد عفوني، ماسک و شوينده ها به سبد خانوار اضافه کرده است و قشر ضعيف جامعه را بيشتر در معرض شيوع کرونا قرار داده، يک جامعه شناس در اين رابطه مي‌گويد: در روزهايي که مسئولان ستاد ملي مقابله با کرونا، به‌طور دائم از مردم مي‌خواهند که ماسک بزنند، آيا براي تهيه و توزيع ماسک پروتکلي دارند که مردم از سطل‌هاي زباله ماسک برندارند و بعد از شست‌وشو آن را استفاده نکنند، سعيد معيدفر در ادامه خاطرنشان مي‌کند: قيمت هر عدد ماسک به‌طور ميانگين حدود چهار‌هزار تومان است، يک خانواده چهار نفره اگر در روز، 4 عدد ماسک بخرند، بايد حداقل 480هزار تومان فقط براي خريد ماسک بپردازند. در بسياري از موارد شاهد اين موضوع بوده‌ايم که مردم ماسک‌هاي همديگر را بعد از شست و شو دوباره استفاده مي‌کنند. وي در ادامه مي‌افزايد: دولت اعلام مي‌کند که ميليون‌ها نفر بعد از شيوع کرونا يا بيکار شده‌اند يا با کاهش درآمد مواجه هستند، در اين شرايط کمتر کسي مي‌تواند روزانه يک عدد ماسک خريداري کند. عمر مفيد يک عدد ماسک سه لايه، حدود سه تا چهار ساعت است و بعد از آن خاصيت خود را از دست مي‌دهد، اما امروزه بسياري از مردم سه تا چهار روز يک عدد ماسک را استفاده مي‌کنند و اين ماسکها فقط به‌طور نمادين برصورت آنهاست، چون خاصيت خود را از دست داده و هيچ‌تاثيري ندارد. معيدفر براين باور است که مشکلاتي از اين قبيل ريشه در فقر مردم دارد و کساني که اين ماسکها را از سطل زباله جمع آوري مي‌کنند و افرادي که اين ماسکها را از کنار خيابان مي‌خرند، از اقشار فرودست جامعه هستند. اين جامعه‌شناس در ادامه مي‌افزايد: در اين بين دو سوال مهم وجود دارد که بايد از مسئولان پرسيد، در شرايطي که روزانه حدود هفت‌ميليون ماسک در کشور توليد مي‌شود، اين ماسکها در کدام انبار احتکار مي‌شوند يا به کجا مي‌روند که حتي وزير بهداشت نيز از آن بي‌اطلاع است. زماني‌که رئيس‌جمهور به‌عنوان رئيس ستاد مقابله با کرونا اعلام مي‌کند که همکاري مردم در زمينه رعايت پروتکل‌هاي بهداشتي از 70درصد به 20درصد رسيده، آيا ايشان نمي‌داند که ميليون‌ها نفر به‌دليل مشکلات مالي و کاهش درآمد، قادر نيستند که روزانه يک عدد ماسک بخرد تا زماني‌که به اين سوالات به شکل عملي پاسخي داده نشود، جمع‌آوري ماسکها از سطل‌هاي زباله و پياده‌روها، اتفاق تعجب برانگيزي نيست.
آرمان ملی
